H 37η Σκακιστική Ολυμπιάδα διοργανώθηκε στο Τορίνο (20-4.6.2006) σημειώνοντας ρεκόρ συμμετοχών. Στο ανοιχτό τουρνουά έπαιξαν 148 ομάδες και στη διοργάνωση των γυναικών 103.
Οπως αναφέρει ο πρόεδρος του Σκακιστικού Ομίλου Ηλιούπολης Λουκάς Ζαχείλας, που επιμελείται του δεύτερου μέρους των αφιερωμάτων στις ολυμπιάδες, για πρώτη φορά οι γύροι περιορίστηκαν στους 13, ενώ εφαρμόστηκε ο χρόνος σκέψης των 90 λεπτών για όλες τις κινήσεις με επιπλέον αύξηση 30 δευτερολέπτων για κάθε κίνηση, απόφαση που προκάλεσε αρνητικά σχόλια από την πλειονότητα των παικτών.
Δυστυχώς, διοργανωτικά το Τορίνο υστέρησε πολύ σε σχέση με τις ολυμπιάδες που είχαν προηγηθεί. Το ολυμπιακό χωριό που φιλοξένησε τους συμμετέχοντες παρουσίασε σοβαρές ελλείψεις. Τα δωμάτια ήταν λιτά (ορισμένα με κοινό μπάνιο), δεν υπήρχαν τηλεφωνικές συσκευές, το διάσημο ιταλικό φαγητό δεν ήταν το αναμενόμενο, ενώ καθημερινά τεράστιες ουρές δημιουργούνταν στο εστιατόριο.
Στα καλά της διοργάνωσης πρέπει να επισημανθούν ο αγωνιστικός χώρος (το «Οβάλ Λινγκότο»), μολονότι η διαρρύθμισή του δεν ήταν ιδανική, η ζωντανή μετάδοση όλων των παρτίδων, η διευκόλυνση των δημοσιογράφων (το μπουλετίν των αγώνων ήταν από τα πιο ενδιαφέροντα των έως τότε ολυμπιάδων), καθώς και η παρουσία των εθελοντών που, χρησιμοποιώντας την εμπειρία από τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες, έκαναν εξαιρετική εντύπωση σε όλους τους συμμετέχοντες.
Πρόβλημα προέκυψε με τις συνεχείς λήψεις φωτογραφιών από τους θεατές, ακόμα και με φλας. Ο Κορτσνόι διαμαρτυρήθηκε έντονα αποδίδοντας δύο συνεχόμενες ήττες του στην παρενόχλησή του από τους θεατές. Όταν κάποια φορά τον πλησίασε ένας με κάμερα πολύ κοντά, εκείνος με μια απότομη κίνηση πήρε το παρτιδόφυλλο και κάλυψε το πρόσωπό του.
Θρίαμβος της Αρμενίας
Φαβορί των αγώνων ήταν για ακόμα μία φορά η ομάδα της Ρωσίας, που κατέβαζε μια πανίσχυρη ομάδα με 5 παίκτες με ELO πάνω από 2700 (Κράμνικ, Σβίντλερ, Γκριστσούκ, Μοροζέβιτς και Μπαρέεβ) δείχνοντας αποφασισμένη να ανακτήσει τα σκήπτρα που έχασε το 2004 από την Ουκρανία.
Κανένας δεν θα μπορούσε να φανταστεί κατά την έναρξη των αγώνων ότι αυτή η ομάδα θα μπορούσε να τερματίσει εκτός μεταλλίων. Ο Κράμνικ είχε εξαιρετική απόδοση στην 1η σκακιέρα, κάνοντας την καλύτερη απόδοση του τουρνουά, αλλά οι Σβίντλερ, Μοροζέβιτς και Γκριστσούκ υστέρησαν, ενώ καταστροφική ήταν η απόδοση των Μπαρέεβ και Ρουμπλέβσκι. Η Ρωσία κατρακύλησε στην 6η θέση, με ήττες από Ολλανδία, Γαλλία, ΗΠΑ και Ισραήλ.
Οι κάτοχοι του τίτλου Ουκρανοί δεν μπόρεσαν να επαναλάβουν τον θρίαμβο του 2004, η δεύτερη σε δυναμικότητα Ινδία, με τον Ανάντ εκτός φόρμας, καταποντίστηκε και τερμάτισε στην 30ή θέση, ενώ απέτυχε και η Αγγλία (19η θέση), που έπαιξε το μισό τουρνουά με παίκτη λιγότερο.
Απόλυτη κυρίαρχος της Ολυμπιάδας αναδείχθηκε η Αρμενία. Με τους Αρονιάν, Ακοπιάν και Σαρκισιάν σε δαιμονισμένη φόρμα η ομάδα κέρδιζε συνεχώς. Ήταν μια απόλυτα δίκαιη επικράτηση της ομάδας της μικρής χώρας του Καυκάσου, που βρέθηκε στην κορυφή του σκακιστικού Ολύμπου, γεγονός που γιορτάστηκε δεόντως με την επιστροφή στα πάτρια εδάφη.
Το αργυρό μετάλλιο κατέκτησε η ανανεωμένη ομάδα της Κίνας και το χάλκινο η ομάδα των ΗΠΑ, ψυχολογικά ανεβασμένη από την επανεμφάνιση του Κάμσκι. Εξαιρετική ήταν η εμφάνιση στην πρώτη σκακιέρα της Νορβηγίας του πολύ νεαρού Κάρλσεν, με έξι βαθμούς σε οκτώ αγώνες και με νίκες επί των Άνταμς, Γκράντα Ζούνιγκα και Νάιντιτς.
Η Εθνική Ελλάδας, με έξι γκραν μετρ στη σύνθεσή της, δεν κατάφερε να επαναλάβει την εξαιρετική εμφάνιση της προηγούμενης ολυμπιάδας, χωρίς όμως και να απογοητεύσει, αφού και πάλι τερμάτισε ψηλά, στην 22η θέση, με 30 βαθμούς. Στηρίχτηκε στους Βασίλη Κοτρωνιά (5,5/11), Γιάννη Παπαϊωάννου (6/11), Χρήστο Μπανίκα (5/9), Δημήτρη Μαστροβασίλη (5,5/9), Στέλιο Χαλκιά (3,5/6) και Γιάννη Νικολαΐδη (4,5/6).
Στην παρτίδα του με τον Ιβάν Σοκόλοβ ο Λεβόν Αρονιάν χρησιμοποίησε μόνο 10,5 λεπτά. Δεδομένου ότι σε κάθε κίνηση ο χρόνος εμφανίζεται μειωμένος κατά μισό λεπτό, το χρονόμετρό του έγραψε 1 λεπτό και 29 δευτερόλεπτα:
Ι. Σοκόλοβ (Βοσνία-Ερζεγοβίνη, 2676)-Αρονιάν (Αρμενία, 2756) [E35]
1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιγ3 Αβ4 4.Βγ2 δ5 5.γxδ5 εxδ5 6.Αη5 γ5 7.δxγ5 θ6 8.Αθ4 η5 9.Αη3 Ιε4 10.Αxβ8
10...Βζ6! 11.Αη3 Ιxγ3 12.α3 Αζ5 13.Βδ2 Αα5 14.β4? [καλύτερο ήταν το 14.Ιζ3 Ιβ1 15.Βxα5 Βxβ2 16.Βα4+ Αδ7 17.Αε5 Ιγ3 18.Βδ1 Ιxδ1 19.Αxβ2 Ιxβ2 20.Πβ1 Ια4 21.Πxβ7 Ιxγ5 22.Πγ7 Ιε6 με ελαφρά υπεροχή του μαύρου] 14...Ιε4 15.Βγ1 Πγ8 16.Πα2 Πxγ5 17.Βα1 Βγ6 18.Βε5+ Ρδ8 19.Βxθ8+ Ρδ7 0-1.
Πρώτη η Ουκρανία στις γυναίκες
Την κατάρρευση των Ρώσων συνόδευσε και η αποτυχία των Ρωσίδων να κατακτήσουν χρυσό μετάλλιο στην Ολυμπιάδα Γυναικών. Στην κρίσιμη συνάντηση του 5ου γύρου με την Ουκρανία μια τραγική αβλεψία της πολύ σταθερής Κόστενιουκ, στην παρτίδα της με τη Ζούκοβα, σε μια εντελώς κερδισμένη θέση ανάγκασε τη ρωσική ομάδα να υπολείπεται διαρκώς της ουκρανικής στο δεύτερο μισό του το τουρνουά. Η Ουκρανία διατήρησε το προβάδισμα παρά κάποιες δύσκολες στιγμές και με τις πολύ αποδοτικές Ζούκοβα, Λάχνο (αγωνίζεται τώρα με τη Ρωσία), Γκαπονένκο, Ουσένινα έφτασε τελικά στη μεγαλύτερη επιτυχία της ιστορίας της. Αργυρό μετάλλιο πήρε η Ρωσία και χάλκινο η πανίσχυρη Κίνα, που αυτή τη φορά κατέβασε μια πολύ νεανική ομάδα, δίνοντας την ευκαιρία στη δωδεκάχρονη Χόου Γιφάν (ποσοστό επιτυχίας 84,6%!) να αποδείξει ότι το μέλλον της ανήκει.
Η ελληνική ομάδα παρά λίγο να κάνει το θαύμα, αφού τρεις γύρους πριν από το τέλος των αγώνων ισοβαθμούσε στην 5η θέση. Δυστυχώς, η ομάδα μας υπέστη δύο βαριές ήττες στη συνέχεια, με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί από την κορυφή καταλήγοντας στη 19η θέση. Η σύνθεση: Γέλενα Ντέμπο (7,5/13), Άννα Μαρία Μπότσαρη (5,5/9), Μαρίνα Μακροπούλου (4,5/10), Κατερίνα Φαχιρίδου (5/7).
Πολύ ωραία νίκη της Γέλενα επί πανίσχυρης αντιπάλου:
Ντέμπο (2464)-Τσμίλιτε (Λιθουανία, 2470) [B46]
1.ε4 γ5 2.Ιζ3 ε6 3.δ4 γxδ4 4.Ιxδ4 Ιγ6 5.Ιγ3 α6 6.Ιxγ6 βxγ6 7.Αδ3 δ5 8.0-0 Αε7 9.β3 Ιζ6 10.Αβ2 0-0 11.ε5 Ιδ7 12.Ια4 γ5 13.γ4 δ4 14.ζ4 Αβ7 15.Βε2 Βγ7 16.Παε1 ζ5 17.εxζ6 Πxζ6 18.Βη4 Βγ6 19.Αγ1 Παζ8 20.Ιβ2 Βδ6 21.Αε4 Αxε4 22.Πxε4 Πη6 23.Βε2 Αθ4 24.ζ5 Πxζ5 25.Πxθ4 Πxζ1+ 26.Βxζ1 ε5 27.Ιδ3 Ιζ6 28.Βζ5 Βγ6 29.η3 ε4 30.Βxγ5 Βε8 31.Ιε5 ε3 32.Βxδ4 ε2 33.Αδ2 Πη5
34.Πε4! Ιxε4 35.Βδ5+ Ρθ8 36.Ιζ7+ Βxζ7 37.Βxζ7 1-0.
Δωρεάν σκακιέρες σε παιδιά με οπτική αναπηρία
Κοινωνικά προγράμματα από την ομάδα «Όραμα Νέων Youthorama» και την Ευρωπαϊκή Σκακιστική Ένωση με αποδέκτες εκατοντάδες παιδιά τυφλά ή με προβλήματα όρασης στην Ελλάδα και χιλιάδες σε όλη την Ευρώπη
Η αρχή έγινε με μπάλες ποδοσφαίρου για τυφλά παιδιά. Ο σκακιστής και διεθνής διαιτητής αγώνων ποδοσφαίρου τυφλών Ηλίας Μάστορας διαπίστωσε ότι οι μπάλες που χρησιμοποίησαν σε αγώνες ήταν βαριές και ακατάλληλες. Κατασκευάστηκαν άλλες, ελαφρές, που εκπέμπουν ηχητικό σήμα και με τη στήριξη του Ιδρύματος UEFA, του Erasmus και άλλων δωρητών έχουν προσφερθεί χιλιάδες μπάλες σε 212 χώρες του κόσμου!
Σκυτάλη τώρα και σε προσφορά σκακιερών σε μαθητές και μαθήτριες τυφλούς ή με προβλήματα όρασης από την ομάδα «Όραμα Νέων Youthorama», η οποία δημιουργεί εκπαιδευτικά προγράμματα με εξειδίκευση στη συμπερίληψη των ατόμων με οπτική αναπηρία. Αποδέκτες είναι περισσότερα από 700 παιδιά από περίπου 200 σχολικές μονάδες όπου φοιτούν και παιδιά με οπτική αναπηρία, γενικά και ειδικά σχολεία. Οι σκακιέρες, με διακοσμητικές καρφίτσες στα σκακιστικά κομμάτια ώστε να γίνονται γρήγορα αντιληπτά με την αφή, είναι εύχρηστες και δίνουν την ευκαιρία αγώνων με βλέποντες μαθητές. Η δωρεάν διάθεση σκακιερών είναι μέρος του προγράμματος «Say Chess», που έχει ως κύρια αντικείμενα το σκάκι και την εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Όπως μας λέει ο Ηλίας Μάστορας, «με το εγκεκριμένο από το υπουργείο Παιδείας εκπαιδευτικό πρόγραμμα ‘Say Chess’ στοχεύουμε στη συμπερίληψη. Η διαφορά στη φιλοσοφία είναι ότι μοιράζοντας απευθείας στο παιδί με οπτική αναπηρία βοηθάς στην προσωπική ανάπτυξη, ενώ όταν εκπαιδεύεις το προσωπικό σχολικών μονάδων, τότε όλα τα παιδιά θα παίξουν μαζί». Τα σχολεία μπορούν να επικοινωνούν με τους υπεύθυνους του προγράμματος μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: [email protected].
Ανάλογη προσπάθεια άρχισε και η Ευρωπαϊκή Σκακιστική Ένωση με το πρόγραμμα «Μια σκακιέρα για όλους» και με στόχο να διανείμει δωρεάν τα επόμενα χρόνια χιλιάδες σκακιέρες σε παιδιά τυφλά ή με προβλήματα όρασης, κατά προτεραιότητα σε οικογένειες με περιορισμένα οικονομικά μέσα (www.europechess.org/a-chess-board-for-all/). Η αρχή έγινε προχθές με τη διανομή σκακιερών στην Σχολή Τυφλών Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο δραστηριοτήτων του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Σκακιστικής Ένωσης.
Στατιστικά Σκακιστικών Ολυμπιάδων
Ενδιαφέροντα στοιχεία περιλαμβάνει το βιβλίο «Σκακιστικές ολυμπιάδες στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου και μετά, 1950-2000» (εκδόσεις Σοφία, τηλ. 2310-240247, [email protected]). Αν και η αναλυτική παρουσίαση με περιγραφές, φωτογραφικό υλικό και επιλογή παρτίδων σταματά το 2000, τα συνολικά στατιστικά στοιχεία καλύπτουν μέχρι και την Ολυμπιάδα του 2018.
Μέσα από τους κατατοπιστικούς πίνακες βλέπουμε ότι ο Μιχαήλ Ταλ (ΕΣΣΔ) είχε το υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας (81,2%) σε 8 ολυμπιάδες, σημειώνοντας 65 νίκες, 34 ισοπαλίες και 2 ήττες σε 101 παρτίδες. Στις επόμενες βρίσκονται θέσεις ακόμα δύο Σοβιετικοί: ο Ανατόλι Κάρποβ (80,1% με 43 νίκες, 23 ισοπαλίες και 2 ήττες σε 68 παρτίδες 6 ολυμπιάδων) και ο Τιγκράν Πετροσιάν (79,8% με 78 νίκες, 50 ισοπαλίες και μόνο 1 ήττα σε 129 παρτίδες 10 ολυμπιάδων). Αρκετά πιο κάτω ο Γκάρι Κασπάροβ (78,7% με 50 νίκες, 29 ισοπαλίες και 3 ήττες σε 82 παρτίδες 8 ολυμπιάδων) και σχετικά χαμηλά ο Μπόμπι Φίσερ (75,4% με 40 νίκες, 18 ισοπαλίες και 7 ήττες σε 65 παρτίδες 4 ολυμπιάδων).
Τα υψηλότερα ποσοστά των Ελλήνων: Τίμης Λυριντζάκης 66,67%, Δημήτρης Άγκνος 66,67% (σε λιγότερες παρτίδες), Μανώλης Πανταβός 62,50%, Χρύσανθος Πούντζας 62,50%. Μεγαλύτερο αριθμό παρτίδων έχουν οι Βασίλης Κοτρωνιάς (126 σε 11 ολυμπιάδες), Γιάννης Παπαϊωάννου (118 σε 11) και Λάζαρος Βυζαντιάδης (105 σε 7).
Τα υψηλότερα ποσοστά των Ελληνίδων: Αναστασία Αβραμίδου 70%, Μυρσίνη Λυμπερτού 68,18%, Αλεξάνδρα Στείρη 66,67%. Μεγαλύτερο αριθμό παρτίδων έχουν οι Άννα Μαρία Μπότσαρη (172 σε 16 ολυμπιάδες), Μαρίνα Μακροπούλου (166 σε 14) και Εύα Κόντου (85 σε 7).
Αναμέτρηση φύλων στο Γιβραλτάρ
Η πανδημία περιόρισε το μαζικό τουρνουά του Γιβραλτάρ σε αναμέτρηση μεταξύ δεκαμελών ομάδων ανδρών και γυναικών (σύστημα Σεβενίνγκεν 10 γύρων). Μετά τον 8ο γύρο προπορεύονται οι άνδρες με 32,5-37,5 σε πόντους και 5,5-2,5 σε ματς. Παρά τον σχετικά μικρό αριθμό παικτών, η διοργάνωση δεν έμεινε αλώβητη. Η πρώην παγκόσμια πρωταθλήτρια Στεφάνοβα διαγνώστηκε μετά τον πρώτο γύρο θετική στον κορωνοϊό και επανήλθε στην αγωνιστική δράση μόλις στον 8ο γύρο, όπου και νίκησε:
Κρίσα (Αργεντινή, 2516)-Στεφάνοβα (Βουλγαρία, 2469)
1.δ4 δ5 2.γ4 γ6 3.Ιζ3 Ιζ6 4.Ιγ3 ε6 5.η3 δxγ4 6.Αη2 β5 7.Ιε5 α6 8.0-0 Αβ7 9.β3 γxβ3 10.Βxβ3 Βxδ4 11.Αζ4 Ββ4 12.Βγ2! Βγ5 13.Παγ1 Ιβδ7 14.Ιxδ7 Ιxδ7 15.Πζδ1! Πδ8 16.Αγ7 Πγ8 17.Αα5 [όχι 17.Πxδ7? Ρxδ7 18.Αα5 Ρε8] 17...Ιζ6 18.Βδ2 Βα7 [όχι 18...β4? 19.Ιε4 Βε7 20.Ιxζ6+ ηxζ6 21.Αxβ4! με νίκη του λευκού] 19.Ιxβ5 αxβ5 20.Πxγ6
20...Αε7! 21.Πxγ8+ Αxγ8 22.Αγ6+ Αδ7 23.Αβ6 Βxβ6 24.Αxδ7+ Ρζ8 25.Πβ1 Βδ8 26.Πxβ5 Ιxδ7 27.α4 ζ6 28.α5 Ρζ7 29.α6 Ιγ5 0-1.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Με την αναμενόμενη επικράτηση του παγκόσμιου πρωταθλητή ολοκληρώθηκε στο Βάικ Άαν Ζέε το τουρνουά Masters που χρηματοδοτεί η Tata Steel. Τελική κατάταξη: 1) Κάρλσεν 9,5 βαθμοί σε 13 παρτίδες (αήττητος με 6 νίκες και 7 ισοπαλίες) 2-3) Μαμεντιάροβ, Ραπόρτ 8, 4) Χιρί 7,5, 5-6) Καριάκιν, Βαν Φόρεστ 7, 7-8) Εσιπένκο, Καρουάνα 6,5, 9-10) Ντούντα, Βιντίτ 6, 11-12) Σάνκλαντ, Πραγκνανάντα 5,5, 13) Γκραντελιους 4,5, 14) Ντουμπόβ 3,5. Στο Challengers πρώτευσε αήττητος με 10,5 σε 13 ο 18χρονος Εριγκάισι και του χρόνου θα αγωνιστεί με τους ισχυρούς.
Αρχισε στο Βερολίνο το πρώτο από τα τρία Γκραν Πρι της FIDE (https://www.fide.com/).
Ολοκληρώνονται σήμερα οι Πανικάριοι Διαδικτυακοί Αγώνες. Στις 27 Φεβρουαρίου θα διεξαχθούν οι Αιγαιοπελαγίτικοι Διαδικτυακοί Ομαδικοί ([email protected]).
Σκακιστικά τουρνουά σήμερα στην Καλλιθέα, στο Περιστέρι, στον Χολαργό, στη Αγριά Βόλου και το σαββατοκύριακο 19-20.2 στη Θεσσαλονίκη. Αναλυτικές προκηρύξεις στο https://chesswords.blogspot.com/.
Στις 13 Φεβρουαρίου αρχίζει στην Αττική ο Προκριματικός Όμιλος Α΄ Εθνικής (ΠΟΑ), τα Ομαδικά Πρωταθλήματα Β΄ και Γ΄ Εθνικής, καθώς και το Ομαδικό Α΄ Τοπικής Κατηγορίας (https://essnachess.gr/).
Δυσμενή σχόλια, επικρίσεις και διαμαρτυρίες προκάλεσε η απόφαση της ΕΣΟ για καθιέρωση ετήσιου τέλους ενεργότητας (ετήσια θεώρηση του αθλητικού δελτίου των σκακιστών) στο ύψος των 10 ευρώ (https://www.chessfed.gr/archives/10712). Σε μηνύματα που λάβαμε τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι πρόκειται για κίνηση με αντιαναπτυξιακό χαρακτήρα.
Επιμέλεια: Κοσμάς Κέφαλος
[email protected]
