Μόνο μία φορά στην σχεδόν 100χρονη ιστορία των σκακιστικών Ολυμπιάδων διακόπηκε ο διετής κύκλος των αγώνων. Ήταν την περίοδο που ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και επέβαλε μια μακροχρόνια διακοπή. Στην Ολυμπιάδα του 1994 φτάσαμε πολύ κοντά σε κάτι ανάλογο αφού με λίγες εβδομάδες να έχουν απομείνει μέχρι την προγραμματισμένη έναρξη της Ολυμπιάδας, φαινόταν ότι κανένα ανθρώπινο χέρι δεν θα μπορούσε να ανατρέψει την κατάσταση που είχε οδηγήσει η αδυναμία της Ελλάδας να διοργανώσει την Ολυμπιάδα για μια ακόμη φορά στη Θεσσαλονίκη. Σε μια έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου της FIDE, η Ρωσική Ομοσπονδία Σκακιού ανέλαβε να καλύψει το κενό.
Όπως αναφέρει ο πρόεδρος του Σκακιστικού Ομίλου Ηλιούπολης Λουκάς Ζαχείλας, που επιμελείται των αφιερωμάτων στις Σκακιστικές Ολυμπιάδες, ο Γκάρι Κασπάροβ μαζί με τον επικεφαλής της Ρωσικής Ομοσπονδίας Σκακιού Αντρέι Μακάροβ αποφάσισαν να αναλάβουν και να πραγματοποιήσουν την εκδήλωση. Παρότι κάτι τέτοιο έδειχνε αδύνατο, τελικά τα κατάφεραν και πέτυχαν το στόχο τους σε μόλις 55 ημέρες. Κατάφεραν να συγκεντρώσουν συνολικά 1 εκατομμύριο ελβετικά φράγκα ως εγγύηση και εξασφάλισαν την αίθουσα των αγώνων και τη διαμονή στο περίφημο ξενοδοχείο «Κόσμος». Η διοργάνωση μόνο τέλεια δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και όλοι σχεδόν ήταν με μόνιμες διαμαρτυρίες προς την οργανωτική επιτροπή για τις συνθήκες, το δίλημμα όμως ήταν στην πραγματικότητα ανάμεσα στο να μη γίνει τίποτα και αυτό που τελικά προσφέρθηκε στη Μόσχα.
Όταν οι συμμετοχές των ομάδων ξεπερνούν τους σχεδιασμούς
Οι κακόμοιροι διοργανωτές έπρεπε να αναλάβουν την ευθύνη να φιλοξενήσουν έναν απίστευτα μεγάλο αριθμό 124 ομάδων που έφτασαν στη Μόσχα καθώς μόνο η Σουηδία απουσίαζε από τα μεγάλα έθνη. Ανάμεσα στις ομάδες για πρώτη φορά είχαμε και ομάδα της IBCA δηλαδή ατόμων με προβλήματα όρασης.
Ο πρόεδρος της παγκόσμιας ομοσπονδίας Φλορέντσιο Καμπομάνες στον εισαγωγικό του λόγο κατά την τελετή έναρξης της Ολυμπιάδας είπε ότι όλοι οι σκακιστές ονειρεύονται να παίζουν στη Μόσχα. Όμως σε αυτή τη διοργάνωση το όνειρο σε ένα μεγάλο βαθμό εξελίχθηκε σε ένα μικρό εφιάλτη. Όπως λέει ο Αυστραλός Ίαν Ρότζερς στο περιοδικό New in Chess, η Ολυμπιάδα διοργανώθηκε σε συνθήκες που θύμιζαν κάποιο περιθωριακό Αμερικανικό όπεν ή κάποια ταινία των αδελφών Μαρξ.
Σίγουρα αυτή εικόνα είναι υπερβολική. Αλλά πως μπορείς να δικαιολογήσεις μια διοργάνωση όπου τα μετάλλια δόθηκαν σε λάθος παίκτες, κάποιες συναντήσεις διεξάγονταν δίπλα στην κουζίνα του ξενοδοχείου ενώ αρκετοί σκακιστές κάθονταν σε πλαστικές καρέκλες παραλίας; Όταν επίσης κάποιοι από τους διαιτητές ήξεραν λιγότερο καλά τους κανόνες σε σχέση με τους σερβιτόρους του ξενοδοχείου.
Ακατανόητο ήταν επίσης το γεγονός ότι οι περισσότεροι παίκτες δεν προσκλήθηκαν στην τελετή έναρξης και την τελετή λήξης ενώ οι θεατές οι οποίοι πλήρωναν και εισιτήριο δεν ήταν δυνατόν να έχουν πρόσβαση σε όλες τις συναντήσεις. Είναι εντελώς παράδοξο ότι μόνο οι αρχηγοί των ομάδων και όχι οι παίκτες προσκλήθηκαν στην τελετή έναρξης ενώ ακόμα πιο παράξενο ήταν να ανακαλύπτει κανείς ότι δύο φημισμένοι Ρώσοι παγκόσμιοι πρωταθλητές, ο Ανατόλι Κάρποβ και ο Μιχαήλ Μποτβίνικ, κάτοικοι της Μόσχας, δεν είχαν επίσης πρόσκληση για αυτή την τελετή.
Παρασκήνιο πίσω από τη σύνθεση των Ρωσικών ομάδων
Η Ρωσία με τους Κασπάροβ, Κράμνικ, Μπαρέεβ, Ντρέεβ, Τιβιάκοβ και Σβίντλερ ήταν και πάλι το φαβορί για το χρυσό. Από την ομάδα φυσικά απουσίαζε ο Ανατόλι Κάρποβ που είχε πολύ κακές σχέσεις με τους διοργανωτές. Όταν ο Κάρποβ, αρκετό καιρό πριν από την Ολυμπιάδα ανακοίνωσε ότι θα ήθελε να είναι επικεφαλής της Ρωσίας Β΄, μιας ομάδας που θα αποτελούσαν ο ίδιος καθώς και οι Σάλοβ, Επίσιν, Χάλιφμαν, Ντολμάτοβ και Σβεσνίκοβ έκανε πολλούς παρατηρητές να πουν ότι αυτή ομάδα θα είχε ιδιαίτερα μεγάλες πιθανότητες να διεκδικήσει ή και να κατακτήσει την πρώτη θέση. Δεν είναι λοιπόν παράξενο, με τις πολιτικές διαμάχες στο Ρωσικό σκάκι εκείνης της εποχής, που οι διοργανωτές αποφάσισαν να μη δεχθούν αυτή την ομάδα και να προτιμήσουν μια ομάδα από νεαρούς παίκτες. Αυτή η ομάδα με επικεφαλής τον ανερχόμενο Μοροζέβιτς και τους Ζβιανγκίτσεβ, Ουλίμπιν, Ρουμπλέβσκι, Σακάεβ και Γιέμελιν αποδείχτηκε επίσης εξαιρετικά ισχυρή και μετά από εκπληκτική εμφάνιση κατέκτησε την 3η θέση.
Οι αγώνες αρχίζουν
Άλλες κορυφαίες ομάδες ήταν η Αγγλία με τους Σορτ, Άνταμς και Σπίλμαν, η Ουκρανία καθώς και η Ουγγαρία που αυτή τη φορά στην 1η της σκακιέρα είχε μια γυναίκα, τη διάσημη Τζούντιθ Πόλγκαρ, κάτι που φυσικά συνέβαινε για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού. Φυσικά κανείς δεν τολμούσε να υποτιμήσει ομάδες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, ή η 2η ομάδα της Ρωσίας ή ακόμα και τους νικητές του αργυρού μεταλλίου στη Μανίλα, την ομάδα του Ουζμπεκιστάν. Το κλίμα πριν από τους αγώνες άλλωστε έδειχνε και μια διαφαινόμενη σύγκρουση ανάμεσα στις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες και τις υπόλοιπες ομάδες που έψαχναν την ευκαιρία να εκδικηθούν. Οι αγώνες ξεκίνησαν την 1η Δεκεμβρίου, σε μια παγωμένη και χιονισμένη Μόσχα.
Μετά τον 1ο γύρο 36 ομάδες είχαν το απόλυτο σκορ των 4 βαθμών. Στο 2ο γύρο είχαμε μια ατομική ήττα για τη Τζούντιθ Πόλγκαρ και μια μη αναμενόμενη ήττα της Αγγλίας από το Καζακστάν, ενώ μετά τον 5ο γύρο στην κορυφή ισοβαθμούσαν η Ολλανδία με τη Ρωσία με 15 βαθμούς. Να διευκρινίσουμε όμως ότι αυτή η Ρωσία ήταν η Β’ νεανική ομάδα και όχι η φοβερή και τρομερή Α΄. Στη βαθμολογία ακολουθούσε η Λευκορωσία με 14,5 και η Ρωσία Α΄ με 14 βαθμούς.
Ο Κασπάροβ συνέρχεται και ανοίγει το δρόμο
Από εκείνο το σημείο τα πράγματα πήραν διαφορετική τροπή και η Ρωσία με επικεφαλής ένα αναμορφωμένο Κασπάροβ που είχε ξεκινήσει με ένα ταπεινό 3,5/7 άρχισε να μαζεύει τις απαραίτητες νίκες. Φυσικά το χαμένο έδαφος ήταν πολύ, με αποτέλεσμα μετά τον 12ο γύρο και την ισοπαλία ανάμεσα στις 2 Ρωσικές ομάδες να έχουμε την Αγγλία στην κορυφή της βαθμολογίας με μισό βαθμό περισσότερο από την Ρωσία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Ο 13ος γύρος ήταν ο καθοριστικός για το ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Στο 1ο τραπέζι των αγώνων η Αγγλία για μια ακόμα φορά έχασε μια φοβερή ευκαιρία να επικρατήσει της Ρωσίας Α’ και – το χειρότερο – στο τέλος βρέθηκε να χάνει με 3-1. Ο Κασπάροβ νίκησε τον Σορτ και ο Χόντγκσον έχασε με λευκά εναντίον του Τιβιάκοβ.
Όλα έδειχναν ότι τα πάντα είχαν τελειώσει σχετικά με την κατανομή των μεταλλίων. Η Ρωσία ήταν πια ένα ολόκληρο βαθμό μπροστά από τη Βοσνία, η οποία έμεινε και στην ισοπαλία έναντι της Ρωσίας B΄. Πριν την έναρξη του τελευταίου γύρου η Ρωσία Β΄ και η Αγγλία ισοβαθμούσαν στην 3η θέση, λίγο μπροστά από τη Γερμανία και τη Βουλγαρία. Στον τελευταίο γύρο η Ρωσία Α΄ διέλυσε τη Γερμανία με 3,5-0,5 (ακόμα μια εκπληκτική νίκη από τον Κάσπαροβ) ενώ η Βοσνία έκανε ισοπαλία με τη Βουλγαρία, αποτέλεσμα που αποδείχτηκε αρκετό για το αργυρό μετάλλιο αφού η Αγγλία παραχώρησε ισοπαλία στη Ρωσία B’ μετά από πολύ σκληρή μάχη. Αυτό το αποτέλεσμα ώθησε (μέσω των συντελεστών ισοβαθμίας) την Αγγλία στην 4η θέση και έδωσε ένα ιστορικό μετάλλιο, το χάλκινο, στη Ρωσία Β΄.
Η λήξη των αγώνων βρήκε τη Ρωσία Α΄ στην κορυφή, κάτι που επιτεύχθηκε με ιδιαίτερη δυσκολία. Με άσχημα αποτελέσματα κατά τη διάρκεια των πρώτων γύρων έπρεπε να βασιστούν στην εντυπωσιακή ανάκαμψη του αρχηγού τους για να βρεθούν στην κορυφή. Η Βοσνία έκανε τη μεγάλη έκπληξη έχοντας σχεδόν μόνο τέσσερις παίκτες στην ομάδα ενώ η Ρωσία B΄ ήταν μια έκπληξη για όλους, που αν δεν είχε κουραστεί στο δεύτερο μισό των αγώνων δεν ξέρουμε πού θα μπορούσε να είχε βρεθεί τελικά.
Η δυσκολία του να είσαι διαιτητής
Το πρόβλημα με τους διαιτητές αποδείχτηκε ιδιαίτερα μεγάλο και αυτό γιατί η πλειοψηφία των έμπειρων διαιτητών ήταν φιλικά προσκείμενοι στον Κάρποβ και στη Ρωσική Ομοσπονδία που δεν ενεπλάκη στη διοργάνωση των αγώνων. Έτσι στους αγώνες είχαμε μερικά από τα πιο παράξενα συμβάντα που είχαν συμβεί σε Ολυμπιάδες. Ένας από τους διαιτητές «συνελήφθη» να κοιμάται σε όλη τη διάρκεια μιας αγωνιστικής. Ένας άλλος διαιτητής σταμάτησε τα ρολόγια μιας παρτίδας στην 35η κίνηση, στη μέση της πίεσης χρόνου, προκειμένου να πείσει τους παίκτες να ενημερώσουν τα παρτιδόφυλλα. Σε μια άλλη περίπτωση ένας διαιτητής αρνήθηκε να επιτρέψει σε ένα παίκτη να σταματήσει το ρολόι του όταν γινόταν έλεγχος για αίτημα τριπλής επανάληψης και ισοπαλίας. «Εάν το αίτημα είναι λάθος και χάσεις από χρόνο τότε είσαι απλά άτυχος» ήταν το σχόλιο του διαιτητή.
Ευτυχώς ένας άλλος διαιτητής ήταν αρκετά έμπειρος ώστε να αποσοβήσει ένα διαφαινόμενο σκάνδαλο. Κατά τη διάρκεια των περισσότερων γύρων η ομάδα της Παλαιστίνης αγωνιζόταν χωρίς τη σημαία της στο τραπέζι. Σε έναν από τους τελευταίους γύρους οι διοργανωτές βρήκαν τελικά μια σημαία που τοποθέτησαν στο τραπέζι της Παλαιστίνης. Ήταν μια λευκή και γαλάζια σημαία με το αστέρι του Δαβίδ στο κέντρο! Πριν οι παίκτες της Παλαιστίνης φτάσουν στα τραπέζια και δουν τη σημαία ο διαιτητής Τζέρι Μπίμπουλντ πήρε μαζί του τη σημαία και πήγε στους διοργανωτές. Αυτή είναι μια Ισραηλινή σημαία τους είπε. Όχι του απάντησαν αυτοί, είναι μια Παλαιστινιακή σημαία! Για να συμπληρώσουν: «Αφού η διαφωνία δεν οδηγεί πουθενά θα κρατήσουμε τη σημαία, έτσι κι αλλιώς το Ισραήλ κατέχει την Παλαιστίνη!». Ο Μπίμπουλντ ορθώς τους αγνόησε και απλά εξαφάνισε τη σημαία.
Σε κάποια άλλη περίπτωση ένας διαιτητής έπρεπε να ξαναβάλει ένα κομμάτι στο τραπέζι το οποίο κατά λάθος το είχε ρίξει έξω από την σκακιέρα ένας θεατής. Όπως μπορείτε να φανταστείτε ο διαιτητής έφερε πίσω το κομμάτι αλλά το έβαλε σε λάθος τετράγωνο.
Το φιάσκο των μεταλλίων
Στη Μόσχα τουλάχιστον 10 παίκτες είτε έλαβαν λάθος μετάλλιο, είτε δεν έλαβαν κανένα μετάλλιο που δικαιούντο είτε κάποιοι άλλοι πήραν μετάλλιο χωρίς να το έχουν κατακτήσει. Οι διοργανωτές κατά παράδοξο τρόπο σε κάποιες περιπτώσεις δεν μπήκαν καν στη διαδικασία να υπολογίσουν τα καλύτερα αποτελέσματα σε κάθε σκακιέρα και για ομάδες που τερμάτισαν χαμηλά στη βαθμολογία. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση ήταν του Λέιτον Γουίλιαμς της Ουαλίας που είχε το καλύτερο αποτέλεσμα στην 5η σκακιέρα αλλά δεν πήρε κάποιο μετάλλιο. Παρότι ο αρχηγός της Ουαλικής ομάδας ενημέρωσε τον επικεφαλής διαιτητή Γιούρι Άβερμπαχ για το λάθος πριν από την τελετή λήξης των αγώνων τίποτα δεν έγινε. Ο Άβερμπαχ απλά επέτρεψε στο Γουίλιαμς να παρακολουθήσει την τελετή λήξης που με απόγνωση είδε τον Ντιντίσκο να παίρνει το δικό του χρυσό μετάλλιο. Ένα άλλο εντυπωσιακό λάθος αφορούσε την Κετεβάν Αραχάμια, τη Γεωργιανή γκραν μετρ που παρότι έκανε 8/11 στην 3η σκακιέρα λησμονήθηκε κατά τους υπολογισμούς των δικαιούχων μεταλλίων. Η Αραχάμια έκανε το ίδιο σκορ με τη Σαντόρο από το Πουέρτο Ρίκο και επειδή για τα ατομικά μετάλλια δεν προβλέπεται συντελεστής ισοβαθμίας κανονικά και οι δύο σκακίστριες θα έπρεπε να πάρουν το χάλκινο μετάλλιο. Το πιο εκπληκτικό όμως είναι ότι στην πραγματικότητα ούτε η Αραχάμια, ούτε η Σαντόρο δικαιούντο το μετάλλιο αφού η Του Γιανγκ Χοάνγκ από το Βιετνάμ με 7,5/10 είχε καλύτερο ποσοστό και ξεχάστηκε παντελώς.
Ζειν επικινδύνως
Η Μόσχα εκείνη την εποχή δεν ήταν ιδανική για τουρίστες τους οποίους οι αρχές συμβούλευαν να μην κυκλοφορούν ιδιαίτερα. Δεν είναι σίγουρο ότι οι συμμετέχοντες στην Ολυμπιάδα έγιναν εσκεμμένα στόχος από μικρο-εγκληματίες αλλά συνέβησαν διάφορα περιστατικά. Περπατώντας κοντά στο ξενοδοχείο Κόσμος ο αρχηγός της ομάδας γυναικών της Ιρλανδίας Ο’ Σιόκρου δέχτηκε επίθεση από ένα γκρουπ νεαρών. Ήταν όμως ιδιαίτερα τυχερός γιατί για καλή του τύχη έτρεξε να τον βοηθήσει μια ηλικιωμένη Ρωσίδα η οποία επιτέθηκε με σφοδρότητα στους νεαρούς σε τέτοιο σημείο που ένας από αυτούς χρειάστηκε νοσηλεία λόγω των χτυπημάτων που δέχτηκε από την τσάντα της.
Σε ένα άλλο συμβάν ένας από τους εμιγκρέδες, ο Αλεξ Γερμολίνσκι προσκλήθηκε από την τέως γυναίκα του που ζούσε στη Μόσχα να την επισκεφθεί στο σπίτι της. Η τέως κυρία Γερμολίνσκι εμφανίστηκε με ένα ταξί στο οποίο επιβιβάστηκε και ο γκραν μετρ και κατευθύνθηκαν προς το κέντρο της πόλης. Σε ένα έρημο σημείο της διαδρομής η τέως σύζυγος βγήκε έξω από το ταξί στο οποίο επιβιβάστηκαν τρεις «φουσκωτοί» που αφού ξυλοκόπησαν τον άτυχο γκραν μετρ του έκλεψαν και 700 δολάρια.
Ο Καμπομάνες και πάλι Πρόεδρος
Το συνέδριο της FIDE πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα με την Ολυμπιάδα. Το πιο σημαντικό γεγονός ήταν ότι ο Φλορέντσιο Καμπομάνες, εκλεγμένος για άλλη μια φορά πρόεδρος της FIDE, και ο Γκάρι Κασπάροβ, ηγέτης της αντίπαλης προς την παγκόσμια ομοσπονδία, Επαγγελματικής Ένωσης Σκακιού (PCA), ανακοίνωσαν συμφωνία για τη διεξαγωγή ενός αγώνα επανένωσης του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος για το 1996
Η ελληνική ομάδα
H Ελληνική ομάδα για μια ακόμα φορά είχε μέτρια απόδοση και βρέθηκε στην 43η θέση του βαθμολογικού πίνακα. Η ομάδα στηρίχτηκε και πάλι σε μεγάλο βαθμό στους Σκέμπρη, Κοτρωνιά και Γρίβα που μαζί με τον νεοεισελθόντα στην ομάδα Γιάννη Νικολαϊδη έπαιξαν και το μεγαλύτερο αριθμό παρτίδων. Ο Κώστας Μουτούσης και ο Νίκος Καλέσης συμπλήρωσαν την εξάδα. Όπως αναφέρει ο Στράτος Γρίβας υπήρχαν και πάλι προβλήματα με τη μη αποτελεσματική καθοδήγηση και ενημέρωση των παικτών από τον προπονητή της ομάδας Νικολάι Αντριάνοβ. Σε μία χαρακτηριστική περίπτωση ο Στράτος εντελώς τυχαία πληροφορήθηκε ότι αγωνίζεται ο ίδιος μία μόνο ώρα πριν από την έναρξη των αγώνων. Παράπονα υπήρχαν και με τις συνθήκες και την ποιότητα της διατροφής. Ο Γρίβας μετά τις πρώτες απογοητευτικές επισκέψεις στο εστιατόριο αποφάσισε να έχει ως καθημερινή διατροφή σάντουιτς με χαβιάρι(!) που αγόραζε σε πολύ χαμηλές τιμές κοντά στο ξενοδοχείο Κόσμος. Τα αποτελέσματα των παικτών μας ήταν: Σπύρος Σκέμπρης (6,5/12), Βασίλης Κοτρωνιάς (7/12), Γιάννης Νικολαϊδης (6/11), Στράτος Γρίβας (5/10), Κώστας Μουτούσης (3/6) και Νίκος Καλέσης (2,5/5).
Ολυμπιάδα Γυναικών
Στην Ολυμπιάδα Γυναικών είχαμε 81 ομάδες που εκπροσωπούσαν 79 έθνη με επί πλέον τη Ρωσία B’ και την ομάδα της IBCA, δηλαδή ατόμων με προβλήματα όρασης. Η ομάδα της Γεωργίας, με επικεφαλής την πρώην παγκόσμια πρωταθλήτρια Μάγια Τσιμπουρντανίτζε, διατήρησε τον τίτλο της ενώ η Ουγγαρία επέστρεψε στα μετάλλια λόγω της επιστροφής των δύο από τις τρεις αδελφές Πόλγκαρ, τη Ζούζα και τη Σοφία. Η Κίνα, με επικεφαλής την παγκόσμια πρωταθλήτρια Ξιε Ζουν, πήρε το χάλκινο.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι πρώτες τρεις ομάδες στην λίστα συμμετοχών είχαν ένα μέσο όρο Έλο περίπου 2400 κάτι που τις κατέτασσε αυτόματα αρκετά πάνω από τις περισσότερες αντρικές ομάδες. Η Γεωργιανή ομάδα ήταν δεύτερη στη σειρά κατάταξης αλλά κατόρθωσε να τερματίσει ένα βαθμό πάνω από τις Ουγγαρέζες. Η μάχη ανάμεσα στην Γεωργία και την Ουγγαρία αποδείχτηκε λιγότερο ενδιαφέρουσα από ότι όλοι ανέμεναν και ουσιαστικά καθορίστηκε στο μέσο της διαδρομής. Μετά από μια ισόπαλη έκβαση ανάμεσα στις δύο κορυφαίες ομάδες στην κορυφή βρέθηκε για λίγο και η Αμερικανική ομάδα. Μια νίκη όμως 3-0 της Ουγγαρίας στη μεταξύ τους συνάντηση έβαλε τέλος στα όνειρα των Αμερικανίδων. Παράλληλα οι Γεωργιανές βρήκαν ένα τρομερό ρυθμό σημειώνοντας πολύ σπουδαίες νίκες με όλες τις αντιπάλους τους. Η τελική διαφορά 1 βαθμού ανάμεσα στις δύο πρώτες ομάδες θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερη αν οι Γεωργιανές δεν ανέκοπταν ρυθμό στο τέλος και δεν έκαναν σύντομες ισοπαλίες στο 12ο και τον 14ο γύρο.
Η Ελληνική ομάδα πραγματοποίησε για μια ακόμα φορά πολύ ικανοποιητική εμφάνιση και κατέλαβε τη 16η θέση. Και πάλι η ομάδα στηρίχτηκε στα δύο πολύ μεγάλα ονόματα, την Άννα Μαρία Μπότσαρη και τη Μαρίνα Μακροπούλου που έπαιξαν 13 από τις 14 παρτίδες και φυσικά έφτασαν στα όρια της εξάντλησης. Τα αποτελέσματα των σκακιστριών μας ήταν: Άννα Μαρία Μπότσαρη (6,5/13), Μαρίνα Μακροπούλου (8/13), Εύα Κόντου (6,5/11) και Μάγια Πετράκη (3/5).
Ολυμπιακά παράδοξα
Τα σκακιστικά νέα επισκιάστηκαν από αναφορές για εγκληματικές πράξεις στους δρόμους της Μόσχας. Δύο μέλη της ομάδας των ΗΠΑ, οι δύο τέως Σοβιετικοί Αλεξάντερ Σαμπάλοφ και Άλεξ Γερμολίνσκι έπεσαν θύματα ληστών όταν αποφάσισαν να πάνε μια βόλτα φεύγοντας από το ξενοδοχείο.
Λόγω της μεγάλης διάσπασης που επικρατούσε εκείνη την εποχή στο Ρωσικό σκάκι υπήρχαν δύο αντίπαλες ομοσπονδίες κατά την περίοδο της Ολυμπιάδας, η μία από τις οποίες υποστήριζε τον Κάρποβ και η άλλη, με επικεφαλής τον Μακάροβ, που υποστήριζε τον Κασπάροβ.
Υπήρχαν πολλά παράπονα για τις συνθήκες παιχνιδιού. Μία από τις πιο συνηθισμένες ήταν ότι τα περισσότερα από τα παιχνίδια χρησιμοποιούσαν ξύλινες ψηλές σκακιέρες (που μπορούν να κλείσουν και να περιέχουν τα κομμάτια) αντί για τις κλασικές επίπεδες. Επίσης το πρόβλημα με τις πλαστικές καρέκλες ήταν ιδιαίτερα ενοχλητικό. Αυτές οι καρέκλες ήταν τόσο χαμηλές ώστε κάθε παίκτης με ύψος χαμηλότερο από το μέσο όρο ήταν πολύ δύσκολο να βλέπει όλα τα κομμάτια. Κάποιοι αρχηγοί ομάδων άρχισαν να φέρνουν μαξιλάρια από τα δωμάτια του ξενοδοχείου σε μια προσπάθεια να ανασηκώσουν τους πιο κοντούς παίκτες! Με σαρκαστική διάθεση οι Αυστραλοί είπαν ότι στην περίπτωση της ομάδας τους διαπιστώθηκε ότι όταν έπαιζαν στις πλαστικές καρέκλες ο ψηλότερος παίκτης της ομάδας ήταν και ο πρώτος σκόρερ.
Κατά τους πρώτους γύρους των αγώνων είχαμε πολλά κωμικοτραγικά φαινόμενα. Η συνάντηση Βερμούδων εναντίον του Κιργιστάν διαπιστώθηκε ότι είχε στημένα τραπέζια σε δύο διαφορετικές τοποθεσίες του χώρου αγώνων. Οι παίκτες των Βερμούδων κατευθύνθηκαν σε μία αίθουσα ενώ οι Κιργίζιοι σε κάποια άλλη. Μετά από 40 λεπτά οι διαιτητές κατάλαβαν το λάθος και ζητήθηκε από τους παίκτες των Βερμούδων να αλλάξουν αίθουσα. Οι παίκτες της Κιργιζίας γύρισαν πίσω τα ρολόγια τους κατά 40 λεπτά και τελικά το ματς έγινε κανονικά.
Ο Ουκρανός Βασίλι Ίβαντσουκ ήταν ο μόνος σκακιστής που αγωνίστηκε και στους 14 αγώνες χωρίς να υποστεί ούτε μία ήττα.
Περισσότερα στοιχεία για την Ολυμπιάδα της Μόσχας, φωτογραφικό υλικό και επιλεγμένες παρτίδες από τον μετρ Λουκά Ζαχείλα, με δυνατότητα αναπαράστασης στην οθόνη του υπολογιστή σας θα αναρτηθούν στο avgi.gr.
Επιλεγμένες παρτίδες
Μια εκπληκτική παρτίδα από την Σλοβάκο Λιούμπομιρ Φτάτσνικ. Η ολοκλήρωσή της είναι ιδιαίτερα θεαματική:
Σπανγκενμπέργκ, Ούγκο (Αργεντινή, 2530) - Φτάτσνικ, Λιούμπομιρ (Σλοβακία, 2570) [Β23]
1.ε4 γ5 2.Ιγ3 δ6 3.ζ4 η6 4.Ιζ3 Αη7 5.Αγ4 ε6 6.0-0 Ιε7 7.δ3 Ιβγ6 8.ζ5 δ5 9.Αβ3 δxε4 10.ζxη6 εxζ3 11.ηxζ7+ Ρζ8 12.Βxζ3 Βδ4+ 13.Ρθ1 Ιε5 14.Βε2 Βη4 15.Βζ2 β6 16.θ3 Βη6 17.Αζ4 Αβ7 18.Παε1 γ4 19.δxγ4 Ιxζ7 20.Ιβ5 Ιζ5 21.Ιγ7 Πε8 22.Ιxε8 Αδ4 23.Βδ2 Πη8 24.Πε2
24…Βη3!! (με απειλή Βθ3) 0-1.
Mια ιδιαίτερα προβεβλημένη παρτίδα του Γκάρι Κασπάροβ που περιλαμβάνει μια πολύ θεαματική τελευταία κίνηση.
Κασπάροβ, Γκάρι (Ρωσία, 2805) - Λοτιέ, Ζοέλ (Γαλλίαμ 2645) [Β33]
1.ε4 γ5 2.Ιζ3 ε6 3.δ4 γxδ4 4.Ιxδ4 Ιζ6 5.Ιγ3 Ιγ6 6.Ιδβ5 δ6 7.Αζ4 ε5 8.Αη5 α6 9.Ια3 β5 10.Ιδ5 Αε7 11.Αxζ6 Αxζ6 12.γ3 0-0 13.Ιγ2 Πβ8 14.θ4 Ιε7 15.Ιxζ6+ ηxζ6 16.Αδ3 δ5 17.εxδ5 Βxδ5 18.Ιε3 Βε6 19.Βθ5 ε4 20.Αγ2 β4 21.γ4 Ρθ8 22.0-0-0 ζ5 23.Βη5 Πβ6 24.θ5 Πγ6 25.Ρβ1 Πγ5 26.θ6 Βε5 27.Πθ5 Πη8
28.Ιη4!! 1-0. Αν 28…Πxη5 29.Ιxε5 Πxθ5 30.Πδ8+ Ιη8 31.Ιx7 ματ!
Και μια θεαματική ήττα του Γκάρι Κασπάροβ. Με τα λευκά ο Βεσελίν Τοπάλοβ, που επί πολλά χρόνια ήταν ανάμεσα στα κορυφαία ονόματα στο παγκόσμιο σκάκι. Με τη νίκη αυτή η Βουλγαρία σημείωσε ιστορική νίκη επί της Ρωσίας:
Τοπάλοβ, Βεσελίν (Βουλγαρία, 2645) - Κασπάροβ, Γκάρι (Ρωσία, 2805) [Β81]
1.ε4 γ5 2.Ιζ3 δ6 3.δ4 γxδ4 4.Ιxδ4 Ιζ6 5.Ιγ3 α6 6.Αε3 ε6 7.η4 θ6 8.ζ4 Ιγ6 9.Αε2 ε5 10.Ιζ5 η6 11.Ιη3 εxζ4 12.Αxζ4 Αε6 13.Πζ1 Πγ8 14.θ3 Ββ6 15.Βδ2 Αη7 16.Αxδ6 Ιxη4 17.Αxη4 Βxβ2
18.ε5! Ιxε5 19.Πβ1 Βxγ3 20.Βxγ3 Πxγ3 21.Αxε6 ζxε6 22.Πxβ7 Ιγ4 23.Αβ4 Πε3+ 24.Ιε2 Αε5 25.Πζζ7 Πxθ3 26.Ιδ4 Πε3+ 27.Ρζ1 Πε4 28.Πζε7+ Ρδ8 29.Ιγ6+ 1-0.
Ακολουθεί μια ακόμη όμορφη επιθετική παρτίδα:
Ροντρίγκουεζ Σεσπέντες, Αμαντόρ (Κούβα, 2515) - Ιονέσκου, Κονσταντίν (Ρουμανία, 2465) [Β42]
1.ε4 γ5 2.Ιζ3 ε6 3.δ4 γxδ4 4.Ιxδ4 α6 5.Αδ3 η6 6.γ4 Αη7 7.Ιγ2 Ιε7 8.Ιγ3 Ιβγ6 9.0-0 0-0 10.Αζ4 δ5 11.εxδ5 εxδ5 12.γ5 β6 13.γxβ6 Βxβ6 14.Ια4 Βα5 15.Ιε3 Ιε5 16.Αγ2 δ4 17.Αxε5 Βxε5 18.Ιγ4 Βη5 19.Ιαβ6 Αβ7 20.ζ3 Παδ8 21.Αδ3 Ιζ5 22.Βδ2 Ιε3 23.Πζ2 Βε7 24.Πε1 Πζε8 25.Πεε2 Βγ7 26.β3 Πε6 27.Ια4 Πδ5 28.Ιαβ2 Αθ6 29.Βε1 Αζ4 30.η4 Πη5 31.Ιδ1
31…Πxη4+! 32.ζxη4 Βγ6 33.Πη2 Ιxη2 34.Πxε6 ζxε6 35.Βα5 Αγ7 0-1.
Δεν μπορεί να τα προσέχουμε και όλα… Κάτι τέτοιο φαίνεται συνέβη στην παρτίδα που ακολουθεί. Ο παίκτης από το Σαν Μαρίνο δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα έφτανε στη νίκη μέσα σε 10 μόλις κινήσεις. Ο αντίπαλός του όμως αποφάσισε να αντιδράσει στην επόμενη παρτίδα.
Βολπινάρι, Ντανίλο (Σαν Μαρίνο) - Ρίκυ Ίννες, Ρικάρντο (Ναμίμπια) [D11]
1.δ4 γ6 2.γ4 δ5 3.Ιζ3 Αζ5 4.Ιγ3 ε6 5.γxδ5 γxδ5 6.Ββ3 Ιγ6 7.Βxβ7 Ιβ4 8.ε3 α6 9.Ιε5 (με απειλή ματ σε μία κίνηση)
9….Πβ8?? 10.Βxζ7 ματ 1-0.
Πραγματικά ο Ρικάρντο την επόμενη μέρα πήρε τη νίκη με εξίσου γρήγορο τρόπο. Φυσικά ο αντίπαλός του έκανε ότι ήταν δυνατό για να τον βοηθήσει:
Ρίκυ Ίννες, Ρικάρντο (Ναμίμπια) – Σιλβεϊρίνια, Χοσέ Αντόνιο (Μακάο) C [Β15]
1.ε4 γ6 2.δ4 δ5 3.Ιγ3 ε6 4.Αδ3 β6 5.Ιζ3 Αα6 6.Αxα6 Ιxα6 7.Ιε5 Πγ8 8.εxδ5 εxδ5 9.Βε2 Βε7
10.Βxα6 Ρδ8 11.0-0 Βγ7 12.Αζ4 Αδ6 1-0.
Ο Αλεξέι Σίροβ με το γνωστό ενεργητικό του παιχνίδι φτάνει στη νίκη που συμπεριλαμβάνει και θυσία βασίλισσας:
Σίροβ, Αλεξέι (Λεττονία, 2740) - Γιουντάσιν, Λεονίντ (Ισραήλ, 2625) [E42]
1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιγ3 Αβ4 4.ε3 γ5 5.Ιηε2 γxδ4 6.εxδ4 δ5 7.γ5 Ιε4 8.Αδ2 Ιxδ2 9.Βxδ2 α5 10.α3 Αxγ3 11.Ιxγ3 α4 12.Αδ3 Αδ7 13.0-0 Ιγ6 14.Αγ2 Ιε7 15.Παε1 β6 16.Βδ1 βxγ5 17.δxγ5 Βα5 18.Βδ4 0-0 19.Πε3 ζ5 20.Αxα4 Αxα4 21.Πxε6 Ιη6 22.β4 Βα7 23.β5 Βα5 24.β6 Αε8 25.Ιxδ5 Αζ7 26.Πxη6 Αxη6 27.γ6 Παε8 28.β7 Αζ7 29.Ιβ6 Αε6 30.θ4 Βxα3 31.Πβ1 Πδ8
32.Βxδ8! Πxδ8 33.γ7 Πζ8 34.β8Β ζ4 35.Πε1 Βδ6 36.γ8Β 1-0.
O Μάικ Άνταμς μπαίνει σε μια τυποποιημένη θυσία που συνοδεύεται και από θυσία διαφοράς. Η αξία του συνδυασμού γίνεται φανερή μόνο μετά την τελευταία κίνηση των λευκών:
Άνταμς, Μάικλ (Αγγλία, 2640) - Τομορχουγιάγκ, Νιαμάα (Μογγολία, 2305) [C78]
1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αβ5 α6 4.Αα4 Ιζ6 5.0-0 β5 6.Αβ3 Αβ7 7.δ3 Αγ5 8.α4 0-0 9.Ιγ3 β4 10.Ιε2 δ5 11.εxδ5 Ιxδ5 12.α5 Ρθ8 13.γ3 Αε7 14.Αγ4 Βδ7 15.Πε1 Πζδ8 16.Αδ2 Παβ8 17.Ιη3 ζ6 18.θ4 Αζ8 19.θ5 Ιγε7 20.δ4 Ιζ5 21.Ιxζ5 Βxζ5 22.Ιθ4 Βδ7
23.Ιη6+!! θxη6 24.θxη6 Αδ6 25.Βθ5+ Ρη8 26.δxε5 Αxε5 27.Πxε5 ζxε5 28.Αη5 Βε6 29.Αε7!! 1-0.
Από την Ολυμπιάδα Γυναικών μια όμορφη νίκη της Γεωργιανής Ιοσελιάνι:
Κλίνοβα, Μάσα (Ισραήλ, 2295) – Ιοσελιάνι, Νάνα (Γεωργία, 2435) [A31]
1.ε4 γ5 2.Ιζ3 ε6 3.γ4 δ6 4.Ιγ3 Ιζ6 5.δ4 γxδ4 6.Ιxδ4 α6 7.Αε2 Αε7 8.0-0 0-0 9.Αε3 Βγ7 10.Πγ1 β6 11.ζ3 Αβ7 12.Βδ2 Ιβδ7 13.Πζδ1 Παγ8 14.α3 Ββ8 15.β4 Πζε8 16.Αζ1 Αδ8 17.Ιβ3 Ιε5 18.Ια4 δ5 19.Ιxβ6 Αxβ6 20.Αxβ6 δxε4 21.ζ4 Ιδ3 22.Αxδ3 εxδ3 23.Αδ4 Πγδ8 24.Βε3
24…ε5! 25.Αxε5 Ιη4 26.Βη3 Ιxε5 27.ζxε5 Πε6 28.Πδ2 Πη6 29.Βζ4 ζ6 30.Πε1 Βγ8 31.Ιγ5 ζxε5 32.Πxε5 Πxη2+ 33.Πxη2 Αxη2 34.Ρxη2 δ2 35.Βζ1 Βη4+ 0-1.
Μια όμορφη παρτίδα του Βασίλη Κοτρωνιά με το μεγάλο Λάγιος Πόρτις:
Κοτρωνιάς, Βασίλης (Ελλάδα, 2545) – Πόρτις, Λάγιος (Ουγγαρία, 2610) [Β43]
1.ε4 γ5 2.Ιζ3 ε6 3.δ4 γxδ4 4.Ιxδ4 α6 5.Ιγ3 Βγ7 6.Αε2 β5 7.Αζ3 Ιγ6 8.Ιxγ6 δxγ6 9.α4 Πβ8 10.0-0 Αδ6 11.η3 Ιζ6 12.Πε1 Ιδ7 13.Αη2 0-0 14.Βε2 Αβ7 15.ζ4 ζ5 16.ε5 Αε7 17.Αε3 Ιβ6 18.β3 Αβ4 19.Αδ2 Πζδ8
20.Ιε4! Αxδ2 21.Ιxδ2 Ιδ5 22.Βζ2 γ5 23.αxβ5 αxβ5 24.Πα7 Ββ6 25.Πεα1 Ιβ4 26.Αxβ7 Πxβ7 27.Πxβ7 Βxβ7 28.γ3 Ια6 29.Βζ3 Ββ6 30.Βε3 Βγ6 31.Βζ3 Ββ6 32.Βε3 Βγ6 ½-½.
Ακολουθεί μια εξαιρετική παρτίδα της 1ης σκακιέρας της εθνικής μας γυναικών, της Άννας Μαρίας Μπότσαρη:
Μπότσαρη, Άννα-Μαρία (Ελλάδα, 2330) – Χερνάντεζ Εστέβεζ, Γιουντάνια (Ισπανία, 2210) [D31]
1.δ4 δ5 2.γ4 ε6 3.Ιγ3 γ6 4.Ιζ3 δxγ4 5.α4 Αβ4 6.ε3 β5 7.αxβ5 γxβ5 8.Αδ2 Αxγ3 9.Αxγ3 Αβ7 10.β3 α5 11.βxγ4 β4 12.Αβ2 Ιζ6 13.Αδ3 Ιβδ7 14.0-0 0-0 15.Πε1 Πε8 16.ε4 Ιζ8 17.ε5 Ι6δ7 18.Ιδ2 Ιβ6 19.Ιε4 Αxε4 20.Πxε4 Βε7 21.Πη4 Πεγ8 22.Βζ3 α4 23.Αγ1 α3 24.Αη5 Βδ7 25.Αδ2 β3
26.Πxη7+! Ρθ8 27.Βζ6 1-0.
Μετά την πανδημία θα αυξηθούν οι εγγραφές παιδιών σε συλλόγους
Η Μάρθα Φυρίγου περιγράφει μια σκακιστική τροχιά σαν παραμύθι, αφηγείται περιστατικά από την Ολυμπιάδα της Λουκέρνης, αντιμετωπίζει με ρεαλισμό την υπεροχή του κομπιούτερ και αισιοδοξεί για την επόμενη μέρα μετά την πανδημία.
Η εμφάνιση της δεκατετράχρονης Μάρθας Φυρίγου το 1978 στο ελληνικό σκάκι ήταν εντυπωσιακή. Κατακτά το πρώτο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Νεανίδων, το πρώτο στην ιστορία του θεσμού, επιτυχία που επαναλαμβάνει άλλες δύο φορές. Αγωνίζεται με την Εθνική ομάδα σε Ολυμπιακούς και Βαλκανικούς αγώνες, σημειώνει αξιόλογες επιτυχίες και φαίνεται να ανοίγεται μπροστά της ένα λαμπρό σκακιστικό μέλλον. Τελικώς την κερδίζει η άλλη μεγάλη αγάπη της, η ζωγραφική.
Ολυμπιάδα, σαν μεγάλο μουσείο που εκθέτει αριστουργήματα
Το 1982, μαζί με τις Κατερίνα Νίκα, Εύα Κόντου και Κική Μιχαηλίδου αγωνίζεται με την Εθνική Γυναικών Ελλάδας στην Ολυμπιάδα της Λουκέρνης. Ας απολαύσουμε τη γλαφυρή της περιγραφή:
Η Σκακιστική Ολυμπιάδα του 1982, στην πανέμορφη Λουκέρνη της Ελβετίας, ήταν μία εκπληκτική εμπειρία για εμένα, εφόσον ήταν η μοναδική φορά που έλαβα μέρος σε μία τόσο μεγάλη εκδήλωση. Σαν τώρα θυμάμαι την τεράστια αίθουσα με τα αμέτρητα τραπέζια και τις ακόμα περισσότερες σκακιέρες, όλα στοιχισμένα με ακρίβεια. Σκακιστές και σκακίστριες από 90 διαφορετικές χώρες. Ζούσα ένα όνειρο!
Το πρόγραμμα ήταν γεμάτο με καθημερινή μελέτη και προετοιμασία για την 5ωρη παρτίδα και αν υπήρχε διακοπή παρτίδας τότε δεν περίσσευε καθόλου ελεύθερος χρόνος. Σε κάθε ευκαιρία που μου δινόταν έτρεχα να δω ζωντανά τους καλύτερους γκραν μετρ του κόσμου να παίζουν. Όλα τα μεγάλα ονόματα συγκεντρωμένα. Πού να πρωτοκοιτάξεις, ποια παρτίδα να παρακολουθήσεις; Είναι σαν να μπαίνεις για πρώτη φορά σε ένα μεγάλο μουσείο που εκθέτει πασίγνωστα αριστουργήματα, τα οποία μέχρι τότε τα είχες θαυμάσει μόνο μέσα από βιβλία. Στέκεσαι μπροστά σε ένα πίνακα με δέος και ενώ θα ήθελες να μείνεις, να τον μελετήσεις περισσότερο, δεν μπορείς. Κάτι μέσα σου, σου λέει «πήγαινε παρακάτω», έχεις να δεις και αυτό το σπουδαίο, και εκείνο...
Η σύνθεση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν αξεπέραστη με τον Κάρποβ, παγκόσμιος πρωταθλητής τότε, τον Κασπάροβ, το παιδί θαύμα που πήρε τον τίτλο 3 χρόνια μετά, τον Ταλ, 8ος παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι και μια από τις μεγαλύτερες μεγαλοφυΐες στην ιστορία του σκακιού και με τους Πολιουγκαέβσκι, Μπελιάβσκι, Γιουσούποβ από τους ισχυρότερους σκακιστές στον κόσμο. Παρακολούθησα επίσης παρτίδες του Ούγγρου Πόρτις (μου άρεσε πολύ το παιχνίδι του, τον θαύμαζα για την ηρεμία του), του Ολλανδού Τίμμαν, ένας από τους ισχυρότερους δυτικούς παίκτες εκείνη την εποχή, του Γερμανού Χίμπνερ, του Άγγλου Ναν.
Από τις γυναίκες ξεχώριζε και πάλι η Σοβιετική ομάδα με την Γκαπριντασβίλι, παγκόσμια πρωταθλήτρια Γυναικών και η πρώτη γυναίκα γκραν μετρ στον κόσμο, την Τσιμπουρντανίτζε, πήρε τον τίτλο της Παγκόσμιας Πρωταθλήτριας Γυναικών 16 χρονών!
Αναμφίβολα όμως η πιο ξεχωριστή στιγμή της Ολυμπιάδας ήταν η περίφημη παρτίδα μεταξύ Κασπάροβ και Κορτσνόι. Νομίζω ότι κανείς δεν περίμενε πως η Σοβιετική Ένωση θα κατέβαζε τον πολύ νέο Κασπάροβ να αντιμετωπίσει τον έμπειρο Κορτσνόι. Για τους Σοβιετικούς ο αγώνας είχε και μία πολιτική χροιά, εφόσον ο Κορτσνόι ήταν φυγάς και ζούσε από το 1976 στην Ελβετία. Από το πρωί όλοι μιλούσαν για τη συνάντηση Ελβετίας – ΕΣΣΔ, χωρίς να γνωρίζουν ακόμα τη σύνθεση των παικτών.
Εκείνη τη μέρα η Ελληνική γυναικεία ομάδα αντιμετώπιζε μία ισχυρή αντίπαλο, και εγώ έχασα γρήγορα. Στάθηκα τυχερή! Είχα το χρόνο να παρακολουθήσω το μεγαλύτερο μέρος της ιστορικής αυτής παρτίδας, στρυμωγμένη ανάμεσα σε μεγάλο πλήθος θεατών (η παρτίδα, στο σχετικό αφιέρωμα στην Ολυμπιάδα της Λουκέρνης: https://www.avgi.gr/athlitika/380157_pio-ishyri-apo-pote-i-sobietiki-enosi-me-koryfaioys-karpob-kai-kasparob).
Ο χώρος που έπαιζαν οι Σοβιετικοί ήταν υπερυψωμένος από την υπόλοιπη αίθουσα. Οι θεατές, από κάτω, είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθούν την παρτίδα από τους μαγνητικούς πίνακες και μπορούσαν να παρατηρούν τους παίκτες. Η παρτίδα είχε αφάνταστη ένταση. Δεν θα ξεχάσω το Κορτσνόι να καπνίζει το ένα τσιγάρο μετά το άλλο αλλά και με ένα μοναδικό τρόπο. Λες και αυτός τον βοηθούσε να συγκεντρώνεται και να οργανώνει τις κινήσεις του. Περνούσε ρυθμικά το τσιγάρο από το ένα χέρι στο άλλο, μετά στο στόμα, το έπαιρνε με το άλλο χέρι και πάλι το ίδιο, πάντα με μεγάλη ακρίβεια κίνησης και ρυθμού.
Όταν τελείωσε η παρτίδα, ο Κασπάροβ, ο μεγάλος νικητής της ημέρας, έμεινε στη θέση του για αρκετά λεπτά, με το κεφάλι ριγμένο πίσω και τα μάτια κλειστά. Δύο άντρες από την ομάδα του τον σήκωσαν και σχεδόν τον έσυραν προς την έξοδο. Πέρασε από μπροστά μου - ήμουν στην πρώτη γραμμή. Δεν νομίζω ότι είχε επαφή με το περιβάλλον.
Τεταμένο κλίμα στην Εθνική
Μιλώντας για την ομάδα, είναι αποκαλυπτική: Το κλίμα στην Εθνική ήταν σε γενικές γραμμές τεταμένο. Δεν μπορούσα να έχω μέτρο σύγκρισης εφόσον ήμουν για πρώτη φορά στην Εθνική σύνθεση Ολυμπιάδας. Η εμπειρία μου από τις πολύ μικρότερες διοργανώσεις, στις Βαλκανιάδες του 1978 και του 1981, ήταν διαφορετική, με ένα πολύ πιο χαλαρό και φιλικό κλίμα τόσο μεταξύ των παικτών όσο και μεταξύ των παικτών και των προπονητών.
Θυμάμαι ένα περιστατικό με το Μακρόπουλο, αρχηγό της τότε ομάδας, να αναφέρει ακόμα και την κράτηση των διαβατηρίων όλων των παικτών, μέχρι τη λήξη της Ολυμπιάδας. Κάτι που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση και εμένα προσωπικά με σόκαρε.
Τότε ίσως ήταν η πρώτη φορά που σκέφτηκα να εγκαταλείψω το αγωνιστικό σκάκι. Αυτές οι εντάσεις και οι υπερβολές δεν ταιριάζουν κατά τη γνώμη μου στη φύση αυτού του ανώτερου πνευματικά αθλήματος.
Το σκάκι οξύνει την κριτική σκέψη
Το σκάκι είναι πολύ σημαντικό γιατί σου μαθαίνει να σκέφτεσαι, ισχυρίζεται η Μάρθα και συνεχίζει: Γι αυτόν το λόγο πιστεύω ότι θα έπρεπε να διδάσκεται από το δημοτικό. Σε εκπαιδεύει ώστε να σκέφτεσαι με διάφορους τρόπους, σε βοηθάει να μαθαίνεις να αναλύεις και οξύνει την κριτική σκέψη. Η μαγεία και μοναδική ομορφιά του σκακιού χάνονται με τον πρωταθλητισμό που αποτελεί έναν ξεχωριστό χώρο. Ο στόχος του πρωταθλητή είναι η νίκη και η καριέρα.
Ο πρωταθλητισμός στο σκάκι απαιτεί πολύωρη μελέτη και προετοιμασία. Είναι απαιτητικός και αγχώδης, κάτι πολύ δύσκολο να διαχειριστεί ένας μαθητής/α, με ένα ήδη επιβαρυμένο πρόγραμμα (τότε Πανελλήνιες εξετάσεις Β και Γ Λυκείου), εάν δεν έχει την κατάλληλη στήριξη.
Η Ελληνική Σκακιστική Ομοσπονδία δεν είχε καμιά υποδομή για να στηρίξει τους νέους/νέες που έπαιζαν στην εθνική ομάδα (4 νέοι και 1 νεάνιδα) και οι αποδοχές που παρείχε ήταν ανύπαρκτες. Εύχομαι μετά από τόσα χρόνια οι συνθήκες να έχουν αλλάξει κατά πολύ για τους νέους/ες που επιθυμούν να ασχοληθούν με το σκάκι ώστε να τους δίνεται η δυνατότητα πλέον να ασχοληθούν σοβαρά με αυτό.
Ζωγραφίζει και διδάσκει
Το 1986 η Μάρθα επισκέπτεται τη Σχολή Καλών Τεχνών Rietveld Αcademie του Άμστερνταμ, η οποία παρουσιάζει κάθε χρόνο τις δουλειές των αποφοίτων, σε μια μεγάλη έκθεση, πολύ γνωστή, εφόσον είναι το ξεκίνημα για πολλούς νέους και ανερχόμενους καλλιτέχνες.
Σε παλαιότερη συζήτηση, η οποία είχε αναρτηθεί στο φιλόξενο left.gr, είχε αναφερθεί σε αυτή την επίσκεψη: Η έκθεση αυτή ήταν ένα δυνατό σοκ, για μένα, που μου άλλαξε τη ζωή. Σε αντίθεση με την ακαδημαϊκή αντίληψη που κυριαρχούσε στην Αθήνα, εδώ, σημασία είχε ο πειραματισμός με νέους και πρωτότυπους τρόπους απεικόνισης, προβάλλοντας συχνά το αντικείμενο αφαιρετικά. Μια νέα οπτική αισθητική. Το μόνο που μπόρεσα να σκεφτώ ήταν ότι αυτός είναι ο χώρος μου!.
Το 1994 αποφοιτά από την Ακαδημία και δύο χρόνια αργότερα λαμβάνει μια υποτροφία δύο χρόνων από το ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών (Mondriaan Fund). Το 1996 επιστρέφει στην Αθήνα, όπου και έμεινε 4 χρόνια, εργαζόμενη. Παρουσίασε τη δουλειά της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, όπως το 1998 σε μια μεγάλη ατομική έκθεση στη Γκαλερί - Αίθουσα Τέχνης Αέναον.
Από το 2000 μέχρι σήμερα ζει στο Άμστερνταμ, λαμβάνοντας μέρος σε εκθέσεις σε διάφορες πόλεις της Ολλανδίας. Τα έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ευρώπη (Ολλανδία, Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Ελβετία και Τσεχία) στην Αμερική (Ουάσινγκτον) και σε πολιτιστικά ιδρύματα της Ολλανδίας όπως το SBK, CBK και το Schouwburg Het Park.
Η φύση, το χρώμα και το έντονο φως αποτελούν πηγή έμπνευσης. Της αρέσει να κοιτάει από πολύ κοντά το αντικείμενο, να ζουμάρει τόσο ώστε να ανακαλύπτει νέες συνθέσεις που προσκαλούν τον θεατή να επικοινωνήσει με αυτήν την άποψη. Θαυμάζει ζωγράφους από διαφορετικές εποχές. Από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι και τον Ρέμπραντ στον Κλοντ Μονέ, τον Πάμπλο Πικάσο, τον Μαρκ Ρόθκο, την Τζόρτζια Ο' Κιφ και τον Λούσιαν Φρόιντ.
Το 2010 ίδρυσε το καλλιτεχνικό ίδρυμα Art4elkaar και διοργανώνει καλλιτεχνικά εκπαιδευτικά προγράμματα σε δημοτικά σχολεία.
Θεωρεί σημαντικό να δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να αναπτύσσουν αφ’ ενός τις δεξιότητές τους και αφ’ ετέρου να καλλιεργούν τη δημιουργική φαντασία ώστε να αναβαθμίζουν την αισθητική τους. Τα τελευταία 10 χρόνια συνεργάζεται με διάφορα δημοτικά σχολεία και διοργανώνει εκπαιδευτικά καλλιτεχνικά προγράμματα για παιδιά.
Θεωρεί ότι ο αυθορμητισμός, ο πλούσιος, αθώος κόσμος των παιδιών και η ελευθερία έκφρασης τους έχουν την δύναμη να διδάξουν και ταυτόχρονα να μαγέψουν και μας θυμίζει μια ρήση του
Πικάσο: «Μου πήρε τέσσερα χρόνια να μάθω να ζωγραφίζω σαν τον Raphael και μια ολόκληρη ζωή να μάθω να ζωγραφίζω σαν παιδί».
Αίσθηση είχε προκαλέσει η απάντησή της σχετικά με τις διαφορές ανάμεσα στις δύο μεγάλες αγάπες της: Η ζωγραφική είναι έκφραση. Ο καλλιτέχνης «σπάει» τους κανόνες και τους «ξαναχτίζει». Δεν υπάρχουν σωστές ή λάθος κινήσεις. Η ζωγραφική είναι η απόλυτη ελευθερία και αυτό έρχεται σε αντίθεση με το σκάκι που βασίζεται στην πειθαρχία και την δύναμη της λογικής. Για μένα και τα δύο είναι μαγικά, το καθένα με το δικό του μοναδικό τρόπο!
Περισσότεροι άντρες στο σκάκι
Η συζήτηση επανέρχεται στο σήμερα: Η αγάπη για το σκάκι δε χάνεται. Ακόμα παίζω φιλικές παρτίδες, μου αρέσει πολύ να λύνω σκακιστικά προβλήματα (καλλιτεχνικό σκάκι) και να παρακολουθώ τη σκακιστική επικαιρότητα.
Όσον αφορά τη διαφορά επιπέδου μεταξύ σκακιστών και σκακιστριών είναι ξεκάθαρη: Με το σκάκι ασχολούνται ακόμα περισσότεροι άντρες από ότι γυναίκες. Στην Ελλάδα το γυναικείο σκάκι πρωτοξεκίνησε το 1977. Συγκέντρωσαν τότε γυναίκες κάθε ηλικίας και σκακιστικού επιπέδου και διοργάνωσαν ένα μεγάλο τουρνουά στα τότε κτίρια της ΕΣΟ. Το 1978 ήταν η πρώτη φορά που η Ελλάδα έλαβε μέρος με γυναικεία ομάδα (2 άτομα, μια νεάνιδα και μια γυναίκα) στους Βαλκανικούς αγώνες, στην Ρουμανία. Απίστευτο! Αν λάβουμε υπόψη ότι η ΕΣΟ ιδρύθηκε το 1948.
Η υπεροχή του κομπιούτερ
Αξιοσημείωτη είναι η θέση της σχετικά με την υπεροχή σκακιστικών ηλεκτρονικών υπολογιστών και προγραμμάτων έναντι των ανθρώπων: Έχω ζήσει το σκάκι τις εποχές που μια παρτίδα διακόπτονταν, όταν δεν είχε τελειώσει στο συγκεκριμένο χρόνο (στις 40 κινήσεις και εφόσον είχε συμπληρωθεί το πεντάωρο - αν θυμάμαι καλά) και συνεχίζονταν την επόμενη μέρα.
Σε διεθνείς αγώνες, θυμάμαι, όταν είχα διακοπή παρτίδας, μια ομάδα σκακιστών προπονητών ανέλυαν όλο το βράδυ τη συγκεκριμένη θέση. Εγώ, είχα το χρόνο να ξεκουραστώ και το πρωί να μάθω απέξω τις κινήσεις για να συνεχίσω την παρτίδα.
Τώρα όλα αυτά είναι ιστορία. Η διάρκεια της παρτίδας έχει αλλάξει, διακοπή παρτίδας δε γίνεται γιατί ο καλύτερος ηλεκτρονικός υπολογιστής κερδίζει. Είναι μια νέα εποχή και είμαι περίεργη να δω την περαιτέρω εξέλιξή της.
Το σκάκι μετά την πανδημία
Κρυστάλλινη και η άποψή της για την επόμενη μέρα στο σκάκι μετά την πανδημία:
Τον τελευταίο χρόνο παρατηρείται ένα ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για το σκάκι. Ίσως ο εγκλεισμός στο σπίτι σε συνδυασμό με τη δημοφιλή σειρά του netflix, «The Queen’s Gambit» να βοήθησε.
Για παράδειγμα, την ιστοσελίδα Chess.com την επισκέπτονται καθημερινά εκατομμύρια άνθρωποι. Στη φετινή έκδοση του Tata Steel Chess Tournament, στο Wijk aan Zee της Ολλανδίας, λόγω της πανδημίας δεν επετράπη η συμμετοχή του κοινού. Δόθηκε όμως η δυνατότητα ζωντανής παρακολούθησης των αγώνων στο διαδίκτυο, εμπλουτισμένη με αναλύσεις και σχόλια όλων των παρτίδων, η οποία είχε πολύ μεγάλη ανταπόκριση από τους φίλους του σκακιού.
Αδιαμφισβήτητα, το διαδίκτυο αποτελεί στις μέρες αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, πόσο μάλλον τώρα που έχουμε κλειστεί όλοι στα σπίτια μας, προσφέροντας πληθώρα επιλογών. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι το διαδίκτυο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να εκπληρώσει την ανάγκη των ανθρώπων για διά ζώσης επικοινωνία. Και αυτό ισχύει και στο σκάκι. Όσες παρτίδες κι αν παίξεις στον υπολογιστή δεν συγκρίνονται σε καμία περίπτωση με τις παρτίδες που παίζονται μεταξύ δύο παικτών σε έναν σκακιστικό σύλλογο, σε ένα σκακιστικό καφέ ακόμα και σε ένα φιλικό σπίτι. Αυτός είναι ο λόγος που πιστεύω ότι με το πέρασμα της πανδημίας οι εγγραφές στους σκακιστικούς συλλόγους θα αυξηθούν, από νέους και παιδιά που θα επιζητούν αυτήν την επικοινωνία. Πιστεύω επίσης, ότι μετά την πανδημία θα συνεχιστούν οι διοργανώσεις μεγάλων τουρνουά και θα ξανανοίξουν με επιτυχία οι πόρτες στη δημόσια συμμετοχή.
Μια παρτίδα σκακιού, αγωνιστική ή φιλική, με τη ζωντανή παρουσία των παικτών, έχει μεγάλη δύναμη και αίγλη. Αυτή η μαγεία δε νομίζω ότι κινδυνεύει να χαθεί.
Παρτίδες της Μάρθας Φυρίγου
Στις 6 Οκτωβρίου 1978, στη 10η Βαλκανιάδα της Μπάιλε Χερκουλάνε, αντιμετωπίζει την μετέπειτα πρωταθλήτρια Γιουγκοσλαβίας Νίκολιν Ζόριτσα. Η νεαρή Ελληνίδα εκμεταλλεύεται τα λάθη της αντιπάλου και πετυχαίνει νίκη με τρόπο θεαματικό, προσφέροντας στην εθνική μας ισοπαλία με την ισχυρότατη Γιουγκοσλαβία:
Νίκολιν, Ζόριτσα (Γιουγκοσλαβία) – Φυρίγου, Μάρθα [A07]
1.η3 ε5 2.Αη2 Ιζ6 3.δ3 δ5 4.Ιζ3 Ιγ6 5.0-0 Αε7 6.γ3 θ6 7.Ιβδ2 Αζ5 8.Βα4 Βδ7 9.β4 ε4 10.β5 Ιδ8 11.δxε4 δxε4 12.Ιθ4 Αθ3 13.Ιxε4 0-0 14.Πδ1 Βε6 15.Ιxζ6+ Αxζ6 16.Αxθ3 Βxθ3 17.Βγ4 γ6 18.α4 γxβ5 19.αxβ5 Ιε6 20.Αβ2 Παγ8 21.Ββ4 Πζε8 22.Πxα7 Ιγ5 23.Ιη2 Βθ5 24.Ιζ4 Βη4 25.ζ3 Βζ5 26.ε4 Βε5 27.Πδ5 Βγ7 28.β6 Βγ6 29.Ιδ3 Ιxδ3 30.Πxδ3 Αε7 31.Ββ3 Αγ5+ 32.Ρη2 Αxβ6 33.Πα1 Πεδ8 34.Παδ1 Πxδ3 35.Πxδ3 Αδ8 36.Βδ5 Βγ7 37.Βδ7 Ββ6 38.Αα1 Πα8 39.Βε8+ Ρθ7 40.Πδ1? [καλύτερο ήταν το 40.Ρθ3]
40...Πxα1! 41.Βxδ8?? [καλύτερο 41.Πxδ8 Βη1+ 42.Ρθ3 Βζ1+ 43.Ρη4 θ5+ 44.Ρθ4 Βxζ3 45.Βη8+ Ρη6 46.Πδ6+ ζ6 47.Βε8+ Ρθ6 48.Βθ8+ και ισοπαλία με διαρκές σαχ] 41...Πα2+ 42.Ρθ3 Βε6+ 43.η4 Βε5 44.Πδ2 Βζ4! [44...Βζ4! 45.Πxα2 Βxζ3+ 46.Ρθ4 η5+ 47.Ρθ5 Βθ3#] 0-1.
Σημαντική νίκη στην Ολυμπιάδα της Λουκέρνης:
Μάρτιν, Γκέϊγ (Ιρλανδία) - Φυρίγου, Μάρθα [B13]
1.ε4 γ6 2.δ4 δ5 3.εxδ5 γxδ5 4.Ιζ3 Ιγ6 5.Αε2 η6 6.0-0 Αη7 7.γ3 Ιθ6 8.Ιβδ2 0-0 9.Ιβ3 Ρθ8 10.Αζ4 ζ6 11.Βδ2 Ιζ7 12.Παδ1 ε5 13.δxε5 ζxε5 14.Αε3 Ιε7 15.Αγ5 Αε6 16.Ιη5 Ιxη5 17.Βxη5 Αζ6 18.Βδ2 Βδ7 19.Αε3 β6 20.Αζ3 Παδ8 21.Αη5 Αη7 22.Αθ6 Αxθ6 23.Βxθ6 Ιζ5 24.Βη5 Βγ7 25.Πζε1 Ρη7 26.Ιγ1 θ6 27.Βδ2 Ιθ4 28.Αε2 Βζ7 29.Αζ1
29…Αη4 30.Ιδ3 Αxδ1 31.Ιxε5 Βζ6 32.Βxδ1 Βxζ2+ 33.Ρθ1 Πδε8 0-1.
Στις 2 Νοεμβρίου 1982, στην Ολυμπιάδα της Λουκέρνης, αντιμετωπίζει την Γιαπωνέζα διεθνή μετρ Μιγιόκο Γουατάι. Δε μπορεί, το όνομά της κάτι σας θυμίζει. Ναι, πρόκειται για την μετέπειτα σύζυγο του Μπόμπι Φίσερ!
Η Μιγιόκο Γουατάι έγινε διάσημη το 1973, όταν γνώρισε για πρώτη φορά τον τότε παγκόσμιο πρωταθλητή σκακιού και τον επισκεπτόταν αρκετές φορές κατά τις επόμενες τρεις δεκαετίες. Από το 2000, σύμφωνα με πληροφορίες, συζούσαν στο σπίτι της στην Ιαπωνία. Μετά την κράτηση του Μπόμπι Φίσερ στις 13 Ιουλίου 2004 επειδή προσπάθησε να ταξιδέψει με ανακληθέν διαβατήριο των ΗΠΑ, έκανε εκστρατεία για την απελευθέρωσή του. Σύμφωνα με πληροφορίες, παντρεύτηκαν τον Αύγουστο του 2004. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισλανδίας αποφάσισε τον Δεκέμβριο του 2009 ότι ο ισχυρισμός της Γουατάι για γάμο με τον Φίσερ ήταν άκυρος αφού ποτέ δεν μπόρεσε να παρουσιάσει το πρωτότυπο πιστοποιητικό. Ωστόσο, στις 3 Μαρτίου 2011, ένα περιφερειακό δικαστήριο στην Ισλανδία έκρινε ότι η Γουατάι, ως χήρα και κληρονόμος του Φίσερ, είχε το δικαίωμα να κληρονομήσει την περιουσία του.
Γουατάι, Μιγιόκο (Ιαπωνία, 1865) - Φυρίγου, Μάρθα [B13]
1.ε4 γ6 2.δ4 δ5 3.εxδ5 γxδ5 4.Αδ3 η6 5.Ιζ3 Αη7 6.0-0 Ιγ6 7.γ3 Ιθ6 8.Αζ4 0-0 9.Βδ2 Ιζ5 10.Πε1 Ρθ8 11.Αxζ5 Αxζ5 12.Αθ6 ζ6 13.Αxη7+ Ρxη7 14.Ια3 Αη4 15.Βζ4 Αxζ3 16.Βxζ3 ε5 17.Ιγ2 Βδ7 18.Παδ1 ε4 19.Βζ4 ζ5 20.Ιε3 Παδ8 21.ζ3 Πζ7 22.θ3 θ6 23.θ4 Βε7 24.α3 Βζ6 25.ζxε4 δxε4 26.Πζ1 Ιε7 27.η3 η5 28.θxη5 θxη5 29.Βε5 Βxε5 30.δxε5 Πxδ1 31.Πxδ1 ζ4 32.ηxζ4 ηxζ4 33.Ιγ4 ε3 34.Πδ7
34…Ιγ6 35.Πδ4 Ιxδ4 36.γxδ4 Πδ7 37.Ιδ6 Πxδ6 38.εxδ6 Ρζ7 0-1.
Σχετικοί σύνδεσμοι:
https://www.marthafyrigos.com/,
https://www.saatchiart.com/marthafyrigos,
https://www.singulart.com/en/artist/martha-fyrigos-6391
Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: [email protected]
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Διακριτή ελληνική παρουσία στο Διαδικτυακό Διασυλλογικό Πρωτάθλημα Ευρώπης. Ο Σ.Ο. Καβάλας τερμάτισε στην 7η θέση στον όμιλό του με 3 νίκες, 1 ισοπαλία και 5 ήττες από δυνατούς αντιπάλους. Τα ατομικά σκορ ανά σκακιέρα: Αντ. Παυλίδης 2,5/6, Γ. Κανακάρης 2,5/6, Δ. Στεφάνου 2,5/7, Ν. Κούτλας 4/7, Κ. Αποστολακάκης 2/5, Δ. Ζησιάδης 2/5. Ο Δημήτρης Μαστροβασίλης αγωνίστηκε με την ομάδα Klub Szachowy Polonia Wroclaw, η οποία τερμάτισε πρώτη στον όμιλό της και προκρίθηκε στην ημιτελική φάση. Ο Έλληνας γκραν μετρ σημείωσε 8,5 βαθμούς σε 13 παρτίδες. Ανάμεσα στους παίκτες που νίκησε είναι ο Ρώσος Κομπάλια και ο Ολλανδός Βαν Βέλι!
Δύο σπουδαίοι εκπρόσωποι της νέας σκακιστικής γενιάς, ο Νικόλας Θεοδώρου και Σταυρούλα Τσολακίδου, οδήγησαν την ομάδα του Πανεπιστημίου του Σεν Λούις, στο οποίο φοιτούν, στην πρώτη θέση του Παγκόσμιου Πανεπιστημιακού Ομαδικού Πρωταθληματος Ράπιντ. Ακολούθησαν τα Πανεπιστήμια του Μιζούρι, του Τέξας και της Σαγκάης. Ο Θεοδώρου σημείωσε στην πρώτη σκακιέρα 2 βαθμούς σε 4 παρτίδες (καθοριστική ήταν η νίκη του στον τελευταίο γύρο επί του Ρώσου μεγάλου μετρ Όπαριν) και η Τσολακίδου στην τρίτη σκακιέρα επίσης 2 σε 4. Στο αντίστοιχο Πρωτάθλημα Μπλιτς το Σεν Λούις ήρθε δεύτερο μετά το Μιζούρι. Οι αγώνες πραγματοποιήθηκαν μέσω διαδικτύου.
Το Πανευρωπαϊκό Διαδικτυακό Πρωτάθλημα Ερασιτεχνών (με ΕΛΟ μέχρι 2300) οργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Σκακιστική Ένωση το διάστημα 10 έως 28 Απριλίου. Έχουν δηλώσει συμμετοχή 362 σκακιστές και σκακίστριες από 45 χώρες. Από την Ελλάδα θα συμμετάσχουν 40 (πρώτα ΕΛΟ οι Παπασημακόπουλος, Κουσκούτης, Στεφανίδη). Δικτυακός τόπος: https://www.europechess.org/european-online-amateur-chess-championship/
Αποτελέσματα εκλογών στην Ελληνική Σκακιστική Ομοσπονδία: Πρόεδρος ο Στάθης Ευσταθόπουλος και μέλη Δ.Σ οι Λ. Αγγελάκης, Χρ. Τοζάρος, Γ. Μακρόπουλος, Χρ. Αποστολακάκης, Χρ. Γκορίτσας, Χρ. Δεμιρτζόγλου, Ευ. Θεοφυλακτίδης, Π. Γιαννούτσος, Σπ. Ιλαντζής, Α. Κυθαρίδης, Κ. Παρράς, Π. Νικολόπουλος, Κ. Σιέμπος, Ι. Αντωνιάδης, Στ. Λαγογιάννης, Ν. Παπανδρέου, Μ.Α. Στεφανίδη, Π. Παλαιοχωρινός, Ι. Σπυρακόπουλος, Ν. Μπαλάσκας. Πειθαρχικό Συμβούλιο: Αικ. Αγιακλόγλου, Αθ. Μπαρμπής, Ι. Μαρής, Π. Α. Σκλαβούνος, Γ. Συκαράς. Εξελεγκτική Επιτροπή: Μ. Λυμπερτού, Ι. Παναγάκος, Ι. Πλευράκης. Ο πρόεδρος της Γ.Σ. Θ. Τσορμπατζόγλου, καθώς και όλοι οι συμμετέχοντες κράτησαν τη διαδικτυακή διαδικασία σε πολύ καλό επίπεδο.
