Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
20.2°C23.8°C
3 BF 42%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
19.1°C22.7°C
2 BF 55%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.0°C19.9°C
4 BF 60%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
18.8°C20.8°C
5 BF 45%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C22.9°C
3 BF 31%
Η Νάπολι, ο Κυριάκος και τα γλυπτά του Παρθενώνα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η Νάπολι, ο Κυριάκος και τα γλυπτά του Παρθενώνα

Του Βαγγέλη Γέττου

Ένα καλοκαίρι, πριν μερικά χρόνια, ένας γνωστός μου γύρισε την Ιταλία με την υψηλού κυβισμού μηχανή του. Στην Νάπολη, την πάρκαρε σε κεντρικό, περίοπτο σημείο της πόλης και αναζήτησε μία καφετέρια για να ξεκουραστεί μετά από πολλά χιλιόμετρα πορείας, πριν πάει στο ξενοδοχείο όπου θα διανυκτέρευε. Επιστρέφοντας στο σημείο όπου είχε αφήσει τη μηχανή, δεν την βρήκε. Απέναντι από το σημείο υπήρχε ένα περίπτερο με 2-3 ντόπιους να κάθονται σε πλαστικές καρέκλες αμίλητοι κάνοντας αέρα με εφημερίδες. Ο γνωστός μου τους πλησίασε και τους ρώτησε αν αντιλήφθηκαν την μετακίνηση της μηχανής. Ο περιπτεράς τού έδωσε ένα άδειο πακέτο τσιγάρων με ένα τηλέφωνο γραμμένο επάνω του. «Εδώ θα την αναζητήσεις». Ο γνωστός μου δεν έχασε καιρό και βεβαίως στην άλλη άκρη της γραμμής τον περίμενε η ‘’επιλογή’’ είτε να αφήσει 200€ στον περιπτερά και να του επιστραφεί η μηχανή είτε απλά να επιστρέψει στην Ελλάδα με άλλο τρόπο. Τη συνέχεια μπορεί ο καθένας να την υποπτευθεί.

Αυτό το ναπολιτάνικο περιστατικό μου θύμισε η είδηση της πρόθεσης του πρωθυπουργού να προτείνει στη βρετανική κυβέρνηση τον δανεισμό των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο στην Αθήνα με αντάλλαγμα άλλες ελληνικές αρχαιότητες, επ’ αφορμή του περιλάλητου εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Αν και αλληγορική, η παραπάνω σύγκριση είναι πειρασμός. Η ανάλυση της πρότασης από επιστημονικής – αρχαιολογικής και ακαδημαϊκής- άποψης έχει έντονο ενδιαφέρον και την αναμένω με ανυπομονησία από τους ειδήμονες. Εδώ, απλώς καταγράφω την περίεργη αίσθηση που μου προκάλεσε το άκουσμα της είδησης.

Ο πρωθυπουργός, δασκαλεμένος ων σχετικά με το πλασάρισμα της ιδέας του, σε κάποιο σημείο της σχετικής δήλωσής του στον Observer, αναφέρει ότι αν και το αίτημα που προτίθεται να καταθέσει ‘’είναι ζήτημα ένωσης του μνημείου’’, ωστόσο ‘’η Ακρόπολη δεν ανήκει απαραίτητα μόνο στην Ελλάδα’’. Αλίμονο. Μόνο που σε αυτό το αντεπιχείρημα προσκρούει η πάγια ελληνική θέση. Το όλο ζήτημα της δήλωσης έχει ένα πολύ ιδιαίτερο πολιτικό βάρος.

Το αντιδάνειο που θα ζητήσει ο πρωθυπουργός έχει αντάλλαγμα. Το ερώτημα είναι τελικά, αισθητικό, πολιτισμικό, φιλοσοφικό και εν τέλει πολιτικό: οι οικουμενικής κυριότητας αρχαιότητες συνιστούν κάτι το ανταλλάξιμο; Συνιστούν μονάδες που μπαίνουν στο ζύγι της σημασίας, της αξίας, της σπανιότητας; Το αμφιλεγόμενο σχολικό μακρυγιαννικό απόφθεγμα ότι ‘’για αυτά τα μάρμαρα πολεμήσαμε’’ μας υπενθύμιζε ήδη από την παιδική μας ηλικία ότι τίποτα από τα μικρά και μεγάλα θαύματα της Αρχαίας Ελλάδας δεν είναι ανταλλάξιμο. Αλλά φαίνεται ότι αυτή η κυβέρνηση προτίθεται να υπερβεί πολλά εθνορομαντικά εσκαμμένα. Σε κάποιες περιπτώσεις ευτυχώς για όλους και όλες μας (βλ. διαβεβαίωση Μητσοτάκη στη Μέρκελ ότι οι διεθνείς συμβάσεις – δηλαδή Συμφωνία των Πρεσπών- τηρούνται) αλλά όχι σε αυτή. Ακόμα και τα γερμανικά μουσεία που προς τιμήν τους επιστρέφουν κατά καιρούς κλεμμένες από τους Ναζί αρχαιότητες, δεν έχουν ζητήσει κανένα αντάλλαγμα.

Ωστόσο στην περίπτωση της εν λόγω πρότασης Μητσοτάκη, βάση της όλης λογικής δεν είναι η οικουμενικότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά η χρηματιστηριοποίησή της, η ανταλλαξιμότητά της που εξυπηρετεί εθνικοπατριωτικά αφηγήματα σε μία περίοδο που η πλήρης αποψίλωση της πατρίδας μας από νευραλγικά εργαλεία βιώσιμης ανάπτυξης είναι προ των πυλών (βλ. ιδιωτικοποίηση ΔΕΗ, Σκουριές, Ελληνικό). Και επειδή τα πολιτικά αφηγήματα είναι φτιαγμένα από μνήμη, υπενθυμίζεται εδώ η υποκλαπείσα παράκληση του Σημίτη προς τον Μπλερ για επιστροφή των μαρμάρων πριν τις εκλογές του 2004 και τους Ολυμπιακούς Αγώνες, κίνηση που θα τόνωνε το πολιτικό αφήγημα της ‘’ισχυρής Ελλάδας’’. Και αν δεν θέλουμε να πάμε τόσο πίσω, ας θυμηθούμε και πάλι την μεγάλη ψευδοαρχαιολογική σπέκουλα, αυτή της Αμφίπολης, επί Σαμαρά.

Και μιλώντας για την Αμφίπολη, από το χορό των δηλώσεων δεν θα μπορούσε να λείπει και η chef της προαναφερθείσας υπόθεσης, η Υπουργός Πολιτισμού και ένας από τους ανθρώπους του Σαμαρά στην κυβέρνηση, Λίνα Μενδώνη. «Η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερες αρχαιότητες από όσες μπορεί η ίδια να εκθέσει και [...] θέλει να εξάγει αυτούς τους πολιτιστικούς θησαυρούς.» αναφέρει σύμφωνα με το έγκριτο βρετανικό περιοδικό. Αυτή η απίθανη τριτοκοσμική δήλωση θα μπορούσε κάλλιστα να είναι πρωτοσέλιδο σε κάποιο επενδυτικό περιοδικό με τον υπότιτλο: ‘’πάρε ό,τι θέλεις παλιατζή’’. Και πολλά νησιά έχουμε , και πολύ ήλιο έχουμε, και πολύ αέρα έχουμε, και φθηνή γη έχουμε αλλά δεν μπορούμε να τα διαχειριστούμε όλα αυτά. Έτσι απλά. Σαν απλός επισκέπτης μουσείων σκέφτομαι ότι άλλο να ταξιδεύουν σε όλον τον πλανήτη τα μοναδικά ελληνικά εκθέματα και άλλο να λες ότι δεν έχουμε χώρο. Αν η φράση που της αποδίδεται δεν είναι γκάφα, τότε μόνο για περίεργες ατραπούς πρέπει να ετοιμαζόμαστε – και πάλι.

Αν δεν έχουμε χώρο, τότε το Ελληνικό ας γίνει ένα μεγάλο μουσείο για όλα αυτά τα εκθέματα. Και ας μπει και ειδικό τέλος στους λογαριασμούς της ΔΕΗ για την κατασκευή του, μιας που στο Υπουργείο Ενέργειας αναζητούν δήθεν αγωνιωδώς τρόπους για τη διάσωση της δημόσιας επιχείρησης που οι ίδιοι φαλίρισαν. Και ας αφήσουν τη γη του Αριστοτέλη στην ησυχία της μιας που χρυσός είναι τα γραπτά του και όχι το υπέδαφός της. Εμείς, για αυτά πολεμήσαμε.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL