Με αφορμή το βιβλίο του Πέδρο Αλμοδόβαρ «Το τελευταίο όνειρο», αναδρομή της ΑΥΓΗΣ της Κυριακής σε βιβλία γραμμένα από διάσημους σκηνοθέτες, από τον Γκιγιέρμο ντελ Τόρο και τον Τιμ Μπάρτον στους Τζον Γουότερς και Χαλ Χάρτλεϊ.
Ο διάσημος Ισπανός σκηνοθέτης Πέδρο Αλμοδόβαρ συγκεντρώνει δώδεκα αδημοσίευτες ιστορίες από το προσωπικό του αρχείο, με κάποιες από αυτές να έχουν γραφτεί πριν από δεκαετίες. Όλες οι προσωπικές εμμονές που συναντάμε στο έργο του Αλμοδόβαρ βρίσκουν χώρο στις σελίδες του βιβλίου του «Το τελευταίο όνειρο» (εκδόσεις Διόπτρα) και παρατάσσονται με τρυφερότητα και διακριτική αρχοντιά. Ιστορίες βιβλικής φαντασίας, κοινωνικά ψυχοδράματα, αφηγήσεις για την απώλεια, τη μοναξιά, το δημιουργικό αδιέξοδο και φυσικά η καταλυτική επιρροή της μητρικής φροντίδας αποτελούν ένα μωσαϊκό απολαυστικών διηγημάτων.
Στην εισαγωγή του βιβλίου ο Αλμοδόβαρ γράφει: «Μου ζήτησαν αρκετές φορές να γράψω την αυτοβιογραφία μου και αρνήθηκα. Μου πρότειναν επίσης να γράψει τη βιογραφία μου άλλος, όμως εξακολουθώ να παθαίνω αλλεργία και μόνο στην ιδέα ότι μπορεί ένα βιβλίο να αναφέρεται αποκλειστικά σε εμένα. Ωστόσο, αυτό το βιβλίο συνιστά μια αντίφαση διότι μοιάζει με μια αποσπασματική, ατελή και αινιγματική αυτοβιογραφία». Και οι δώδεκα ιστορίες που εμπεριέχει το «The last dream» είναι αφιερωμένες στη μητέρα του σκηνοθέτη Φρανθίσκα Καβαγέρο. Το αφηγηματικό αποτύπωμα του σκηνοθέτη είναι αισθητό σ’ αυτές τις ιστορίες, ωστόσο βέβαια καμιά δεν πλησιάζει το αισθητικό επίπεδο των καλύτερων στιγμών του κινηματογραφικού του έργου. Ξεχωρίζει ίσως η ιστορία με τίτλο «Η ιεροτελεστία του καθρέφτη», που διαθέτει μια εξόχως γοητευτική γοτθική ατμόσφαιρα την οποία κληρονόμησε από τους μεγάλους δασκάλους της λογοτεχνίας τρόμου και μυστηρίου. Οι φίλοι λοιπόν του σκηνοθέτη που περιμένουν την επόμενη ταινία του «The room next door», την οποία ετοιμάζει με πρωταγωνίστριες την Τίλντα Σουίντον και την Τζούλιαν Μουρ, αξίζει να διαβάσουν τις ιστορίες που υπέγραψε αυτός ο ειλικρινής και γενναίος αφηγητής.
Η κάμερα-στιλό
Η κινηματογραφική δημιουργία είναι μια χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία, επομένως πολλοί σκηνοθέτες που είναι γεννημένοι αφηγητές δεν μπορούν να αφήσουν ανεκπλήρωτες τις ιστορίες που έχουν να αφηγηθούν κι έτσι γίνονται λογοτέχνες για να δώσουν ζωή σε σχέδια που δεν είναι εύκολο να ευδοκιμήσουν στη μεγάλη οθόνη. Αντιθέτως με κάποιους συγγραφείς που ασχολούνται περιστασιακά με το σινεμά για καλλιτεχνικό πειραματισμό (Κλάιβ Μπάρκερ), οι σκηνοθέτες καταφεύγουν από ανάγκη στο καταφύγιο της συγγραφής. Ανάμεσα στα πιο ξακουστά παραδείγματα σκηνοθετών που έγραψαν ιστορίες είναι ο Γκιγιέρμο ντελ Τόρο, που έχει υπογράψει τη βαμπιρική τριλογία «Η πτώση», «Η αιώνια νύχτα» και «Το ίχνος», μια αξιέπαινη προσφορά στη λογοτεχνία του φανταστικού.
Πιο προσωπικό ήταν το βιβλίο του Τιμ Μπάρτον με τίτλο «Ο μελαγχολικός θάνατος του Στρειδάκη και άλλες ιστορίες», μια συλλογή σαγηνευτικά μακάβριων και γοτθικών ποιημάτων με αλλόκοτους ήρωες και ασυνήθιστα παιδάκια που ψάχνουν αγάπη σε έναν απάνθρωπο κόσμο. Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν τα βιβλία του Ιρλανδού σκηνοθέτη Νιλ Τζόρνταν, ιδιαίτερα το «Παρελθόν» (1980), το «Όνειρο ενός τέρατος» (1997) και η «Ανατολή με το τέρας της θάλασσας» (1998). Ξεχωριστή είναι και η περίπτωση για δύο γκουρού του ανεξάρτητου σινεμά. Ο Τζον Γουότερς και ο Χαλ Χάρτλεϊ, δύο σκηνοθέτες με ανεξάρτητη φωνή και δική τους γλώσσα, έχουν υπογράψει από ένα μυθιστόρημα. Από τη μία το «Liarmouth» του Γουότερς, ένα πικρόχολο αντι-ρομάντζο με ακραίες νευρώσεις και καταπιεσμένη σεξουαλικότητα, με τις δυσλειτουργικές ηρωίδες να βρίσκονται σε αμόκ, και από την άλλη το «Our lady of the highway» του Χάρτλεϊ, μια παράδοξα τρυφερή ιστορία με καθολικό διάκοσμο γύρω από μια ομάδα ηλικιωμένων καλογριών που το ιερό τους έργο τις οδηγεί στο λαθρεμπόριο όπλων και στην παρασκευή μπίρας. Ο Γουότερς έχει δηλώσει ότι θα προσπαθήσει να κινηματογραφήσει την ιστορία του σύντομα, κάτι που επιθυμεί διακαώς και ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ για το δικό του μυθιστόρημα. Ο βαρόνος του σωματικού τρόμου έχει γράψει ένα ανησυχητικό βιβλίο, το «Consumed» (κυκλοφορεί στα ελληνικά ως «Αναλωμένοι»), με μια αιματηρή και σκανδαλώδη ιστορία συνωμοσίας για τους δεσμούς του πνεύματος και της σάρκας που διαθέτει μια δύναμη να ταράξει, εφάμιλλη των πιο προκλητικών του ταινιών, όπως το «Videodrome».
Σπάνιο, αλλά εξαιρετικό είναι το «Union dues» του επίσης ανεξάρτητου κινηματογραφιστή Τζον Σέιλς, που διαδραματίζεται το 1969, όταν ριζοσπαστικές ομάδες μαζί με ένα σωματείο ανθρακωρύχων σχεδιάζουν μια εργατική επανάσταση. Όσοι θέλουν μια πιο ανάλαφρη αφήγηση ας αναζητήσουν το «Heat 2» που έγραψε ο Μάικλ Μαν, το οποίο αποτελεί όχι συνέχεια αλλά πρίκουελ της ιστορίας που είδαμε στη διάσημη ταινία της δεκαετίας του ’90 με τον Αλ Πατσίνο και τον Ρόμπερτ ντε Νίρο. Τέλος, ένα από τα πιο απολαυστικά αναγνώσματα που προήλθαν από σκηνοθετική πένα είναι το «Κάποτε στο Χόλιγουντ». Για τον Κουέντιν Ταραντίνο η ταινία του 2019 δεν ήταν αρκετή για να χωρέσει το μεγαλείο της ιστορίας του και ένιωσε την ανάγκη να τη μετατρέψει σε μυθιστόρημα, σε μια πιο εκτεταμένη εκδοχή του αυθάδη και άκρως απολαυστικού του αναθεωρητισμού στην πιο σκοτεινή σελίδα του Χόλιγουντ. Το ανέλπιστο είναι ότι το κατάφερε περίφημα, καθώς οι διάλογοι είναι πολύ πιο απολαυστικοί απ’ ό,τι ήταν στο σενάριο.
