Συναντηθήκαμε με τον Προμηθέα Αλειφερόπουλο έξω από το Θέατρο Πορεία, όπου πρωταγωνιστεί στο αριστούργημα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι «Έγκλημα και τιμωρία» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου. Εκεί, με τις χειρονομίες του παραδομένες στον φωτογραφικό φακό του Παύλου Παρασκευά, μας μίλησε για την παράσταση αλλά και για τη σειρά του Βασίλη Κεκάτου «Milky Way», που προβάλλεται κάθε Πέμπτη στο Mega και μετά on demand αποκλειστικά στο Vodafone TV και ήδη έχει κλέψει τις εντυπώσεις. Ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος είναι ένας πολυσχιδής καλλιτέχνης και πολυδιάστατος ηθοποιός, που περνάει από την τηλεόραση και τον κινηματογράφο στο θέατρο με την ίδια εκλεπτυσμένη υποκριτική μαεστρία. Αγαπάει τη δουλειά του και μπαίνει με πάθος σε κάθε νέο επαγγελματικό εγχείρημα. Αγαπάει τις ιστορίες, τους ρόλους και τους χαρακτήρες που φτιάχνει, γι’ αυτό άλλωστε κάνει κι αυτή τη δουλειά, όπως χαρακτηριστικά θα πει, χωρίς φυσικά να μπορεί να κρύψει τη μεγάλη του αγάπη, που είναι ο κινηματογράφος. Με ένα χαμόγελο που δεν έφυγε ποτέ και έναν βαθύ ενθουσιασμό για όσα του συμβαίνουν επαγγελματικά, επέτρεψε στις ερωτήσεις μας να γεννήσουν ρυάκια και να τον γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Αυτός είναι ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος.
Συνέντευξη στον Χρήστο Τζίφα
Φωτογραφίες για την ΑΥΓΗ: Παύλος Παρασκευάς
Τι σε τράβηξε στο σενάριο του «Milky Way»;
Καταρχήν, ο Βασίλης Κεκάτος είναι φίλος μου μια δεκαετία τώρα. Τον είχα γνωρίσει στο Φεστιβάλ της Δράμας. Είχε πάει με την πρώτη του ταινία. Μου είχε κάνει αίσθηση από τότε. Δεν είχε μπει ακόμα σ’ αυτή του τη φάση σεναριακά, έβλεπες όμως μια άποψη, μια κινηματογραφική γλώσσα, αναφορές από σπουδαίους σκηνοθέτες που θαυμάζεις. Είναι πολύ οξυδερκής και διαβασμένος. Κάναμε παρέα μέσα στα χρόνια. Έχουμε κάνει και μαζί μια μικρού μήκους, υπήρχε μια σχέση. Διάβασα το σενάριο του «Milky Way» μονορούφι - είναι από τα καλύτερα πράγματα που έχω διαβάσει. Το μεγαλύτερο ταλέντο του Βασίλη είναι το συγγραφικό. Του το έχω πει. Ξέρει να γράφει διάλογο, που είναι μια τέχνη από μόνο του. Είναι πολύ ωραία και η υπόθεση. Ξέρει να δημιουργεί χαρακτήρες και να γράφει διαλόγους που είναι και ρεαλιστικοί, αλλά μπορεί να τους διαπεράσει και μια ποιητικότητα. Για μένα αυτό είναι ζητούμενο.
Και ο ρόλος σου ποιος είναι;
Είμαι συνάδελφος και βασικά προϊστάμενος της Γιούλικας Σκαφιδά, της έχω μια αδυναμία και προσπαθώ να βοηθήσω, δυναμιτίζοντας όμως τα πράγματα ανάμεσα στο ζευγάρι. Έχω μικρή συμμετοχή στην ιστορία, αλλά είναι ένα τύπος ανθρώπου που δεν έχω ξαναπαίξει και με κέντρισε. Όταν διαβάζεις ένα καλό σενάριο και πιστεύεις σε έναν καλλιτέχνη, οφείλεις να τον στηρίξεις ως ηθοποιός. Και πρέπει να τον στηρίξεις και για τους δεύτερους και τρίτους ρόλους. Γιατί έτσι γίνονται οι καλές δουλειές. Δεν μπορεί να έχεις καλούς πρωταγωνιστές και από κάτω ανθρώπους που δεν ξέρουν να παίξουν μπροστά στην κάμερα. Θεωρώ τον εαυτό μου και κινηματογραφιστή, γιατί ασχολούμαι πολύ με το σινεμά. Έφυγα από την Ελλάδα και έκανα σπουδές μαζί με τη γυναίκα μου στο σινεμά και το βλέπω έτσι.
Νιώθεις πως το «Milky Way» είναι λίγο πιο μπροστά από την εποχή του;
Δεν πιστεύω ότι είναι πιο μπροστά από την εποχή του. Πιστεύω ότι μιλάει για την εποχή μας. Θεωρώ απλώς πως είναι πιο μπροστά από άλλα πράγματα στην τηλεόραση. Είναι πιο μπροστά από το μέσο στο οποίο παίζεται. Αυτό είναι σίγουρο. Έχουν γίνει βέβαια προσπάθειες τα τελευταία χρόνια να αγγιχτούν τέτοια θέματα. Δεν είναι ο πρώτος, απλώς νομίζω πως ο Βασίλης το κάνει με μια τόλμη που σίγουρα φέρνουν και η νεότητά του και η τύχη να του δοθεί αυτό το βήμα με αυτούς τους όρους. Χωρίς να μπουν όρια. Καταφέρνει έτσι να θίξει διάφορα ζητήματα χωρίς να είναι διδακτικός. Είναι πολύ σπουδαίο.
Πιστεύεις ότι μια τέτοια σειρά μπορεί να αλλάξει την κοινωνία;
Κανένα έργο Τέχνης δεν μπορεί να αλλάξει την κοινωνία. Μπορεί να μετακινήσει ή να δώσει μια σπίθα σε κάποιες μονάδες. Η κάθε μονάδα μπορεί να το φέρει σπίτι της, να δοκιμάσει, να μοιραστεί μια άποψη, μια εικόνα, μια αίσθηση. Να αλλάξει συμπεριφορά όταν θα συμβεί κάτι. Με αυτή την έννοια ναι, επηρεάζει την κοινωνία. Απλώς δεν γίνεται με έναν τρόπο μαγικό. Μπορεί να είναι μια σπίθα, κι αυτή είναι και η ελπίδα όταν κάνεις κάτι. Ότι μπορεί κάποιον να τον μετακινήσεις. Και στο θέατρο αυτό ισχύει.
Δεν θεωρείς την Τέχνη μέρος της επανάστασης της καθημερινής ζωής;
Της καθημερινής ζωής και της προσωπικής επανάστασης, ναι. Αλλά έτσι κι αλλιώς έτσι αντιλαμβάνομαι πια την επανάσταση. Η επανάσταση για μένα είναι προσωπική. Είναι πνευματική, κι από κει και πέρα γίνεται κοινωνική. Μέσα από τις μονάδες μπορεί να γεννηθεί μια επανάσταση. Αλλιώς μιλάμε για αιματοβαμμένες επαναστάσεις. Οι οποίες είναι αλήθεια ότι όσο εξελίσσεται ο πολιτισμός είναι και πιο επικίνδυνες αλλά και πιο δύσκολες να συμβούν. Η επιτυχία του καπιταλισμού είναι να σε κάνει να νομίζεις πως είσαι καλά. Είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι συλλογικό σ’ αυτή την κοινωνία. Όμως το προσωπικό δεν είναι λίγο. Και στο θέατρο, που παίζουμε την ίδια παράσταση εκατό φορές και αναρωτιέσαι πώς μπορείς να την κρατήσεις φρέσκια και να έχεις κέφι, σκέφτομαι ότι κάτι μπορεί να συμβεί σε έναν-δύο ανθρώπους. Το βλέπεις στα μάτια τους. Όπως βλέπεις ότι κάποιος βαριέται και κοιμάται, βλέπεις και κάποιον που καίγεται. Το πιο σπουδαίο για μένα που έγινε με τον Βασίλη και το «Milky Way» είναι ότι του δόθηκαν συνθήκες παραγωγής που δίνονται σπάνια, αλλά ο Βασίλης επέλεξε, αντί να ξοδέψει αυτά τα λεφτά αλλού, να επενδύσει σε χρόνο στο γύρισμα. Κάτι που αποτυπώθηκε παντού. Γιατί στον κινηματογράφο ο χρόνος είναι ο χρυσός.
Στο θέατρο παίζεις στο «Έγκλημα και τιμωρία». Πώς είναι να μπαίνεις μέσα σε ένα τόσο επίκαιρο έργο;
Είναι ένα όντως διαχρονικό και επίκαιρο έργο. Μιλάει για θέματα και καταστάσεις που αφορούν τον άνθρωπο σε κάθε εποχή. Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι ήταν τομή στην παγκόσμια λογοτεχνία. Έκανε μια τομή στον εγκέφαλο του ανθρώπου και μίλησε ψυχαναλυτικά πριν από την Ψυχανάλυση. Αυτό και μόνο κάνει το έργο ζωντανό, σαν να γράφτηκε τώρα. Το σπουδαίο είναι ότι μιλάει για το έγκλημα και την τιμωρία που έχεις ανάγκη να λάβεις ως άνθρωπος γι’ αυτό που έκανες. Άρα για την επίγνωση του εγκλήματος. Η ανθρώπινη ζωή έχει κόστος. Το πιο τρομακτικό, που φωτίζει στην πραγματική ζωή, στα πολύ πρόσφατα γεγονότα, είναι μάλλον η απουσία αυτής της αίσθησης. Είναι το πιο τρομακτικό απ’ όλα. Όπως έγινε με τον άνθρωπο στο πλοίο. Ο τρόπος που βλέπεις στο βίντεο να γυρίζουν την πλάτη τους οι άνθρωποι σε έναν άνθρωπο που πνίγεται και να συνεχίζουν το ταξίδι τους. Ένα πλοίο που φεύγει. Δεν τα πάω και καλά με τα social media και δεν ανέβασα κάτι. Με άφησε άναυδο. Δεν ήξερα τι να νιώσω. Ένιωσα αποξένωση και παγωμάρα. Είναι ακριβώς αυτό το θέμα που πραγματεύεται το έργο αυτό. Να σου γεννηθεί αυτή η ανάγκη.
Εμείς χάνουμε αυτή τη συνείδηση και την ενσυναίσθηση στη ζωή;
Ο μέσος άνθρωπος, ναι, απομακρύνεται. Αυτό γίνεται συνήθως και με τα διάφορα κοινωνικά κινήματα, που έχουν σωστή αφετηρία και καταλήγουν να κάνουν παράλληλα μεγάλο κακό. Ας πούμε, κινήματα όπως το MeToo, που είναι απολύτως απαραίτητα, ταυτόχρονα δημιουργούν έναν φανατισμό, μια απόσταση από την κατανόηση της θέσης του άλλου, την ανάγκη για απόδειξη ενοχής και όχι καταδίκης επειδή κάτι καταγγέλθηκε. Αυτό το cancel culture είναι από μόνο του τρομακτικό. Εκτός από την ανάγκη για τιμωρία, υπάρχει και η ανάγκη για συγχώρεση. Φυσικά, πρέπει να τιμωρούνται όσοι έχουν διαπράξει εγκλήματα και πρέπει αυτό να γίνει αυτονόητο.
Είναι εύκολη αυτή η συγχώρεση;
Όταν κάνεις ψυχοθεραπεία, που εγώ έχω κάνει, και σκαλίζεις τα πράγματα, δεν βρίσκω άλλη λύτρωση από τη συγχώρεση. Πρώτα αρχίζουμε και μιλάμε για τους γονείς μας και τον τρόπο που έχουμε μεγαλώσει. Όταν αρχίζεις να καταλαβαίνεις και να θυμάσαι, περνάς από στάδια οργής, απόδοσης ευθυνών, τα οποία είναι αναγκαία, αλλά πρέπει να φτάσεις και στο στάδιο της συγχώρεσης. Φυσικά και υπάρχουν εγκλήματα ασυγχώρητα. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι δεν πάσχουμε από τέτοια. Και παρόλο που σε πολλούς από εμάς δεν έχει συμβεί κάτι από αυτά τα ασυγχώρητα, δεν συγχωρούμε. Κουβαλάμε ένα δηλητήριο μέσα μας και μια οργή, τα οποία εξωτερικεύονται εύκολα σε ανθρώπους που δεν ξέρουμε μέσα από τα social media, που είναι πιο εύκολο. Είναι πιο εύκολο να βρίζω κάποιον απρόσωπα, που δεν τον κοιτάζω στα μάτια. Στην προσωπική ενδυνάμωση, αγάπα τον εαυτό σου, αλλά αγάπα και τον διπλανό σου. Να αγαπάς τον εαυτό σου και να μην πατάς τον διπλανό σου.
Στη δουλειά σου έχουν αλλάξει πράγματα μετά το MeToo;
Και βέβαια. Βλέπω βελτίωση στις συμπεριφορές συνολικά στη δουλειά. Αυτό είναι κέρδος. Γι’ αυτό σου είπα ότι ήταν και είναι απαραίτητο ως κίνημα. Απλώς θέλει προσοχή και δεν χρειάζονται παρωπίδες, ώστε να αποφύγουμε ένα άλλο άκρο.
Εσύ έχεις βιώσει αντίστοιχα πράγματα ή ως αγόρι τη γλίτωσες;
Ναι, έχω βιώσει κακοποιητικές συμπεριφορές. Και για τα αγόρια είναι δύσκολο. Όταν είσαι νέος και μπαίνεις σ’ αυτή τη δουλειά, είναι δύσκολο. Παρενοχλήσεις δέχονται και τα κορίτσια, και τα αγόρια. Υπάρχουν η ψυχολογική πίεση, η λεκτική κακοποίηση που μπορεί να υποστείς και δεν είναι καθόλου εύκολα αυτά. Μπορεί να ήταν πιο εύκολα λίγο τα πράγματα επειδή είμαι αγόρι. Μπορεί να είναι πιο εύκολο κοινωνικά για ένα αγόρι να αμυνθεί. Αλλά δεν είναι για όλα τα αγόρια εύκολο. Αυτό που κυρίως με απασχολεί είναι ότι η εποχή μας έχει έλλειψη πίστης. Και δεν μιλάω για θρησκευτική φυσικά.
Η δική σου πίστη έχει κλονιστεί;
Η δική μου πίστη κλονίζεται καθημερινά μ’ αυτά που συμβαίνουν. Ζούμε την έκπτωση του ανθρώπινου πολιτισμού. Την απουσία κοινωνικού κράτους και την απουσία αλληλεγγύης. Είναι πολύ εύκολο να είσαι μηδενιστής και πραγματιστής. Όμως δεν κλονίζεται η πίστη μου στα θεμέλιά της. Πονάει. Γδέρνεται. Έχω βαθιά πίστη στον άνθρωπο. Δεν σταματάω να γνωρίζω ανθρώπους με αληθινό βλέμμα και μάτια ζωντανά. Ακόμα και με αγκάθια γύρω-γύρω. Όταν βλέπεις αυτή τη σπίθα στα μάτια, η πίστη αναπτερώνεται.
Κινηματογράφος, τηλεόραση, θέατρο, αλλά για τα προσωπικά σου δεν ξέρουμε τίποτα. Τελικά γίνεται κι έτσι;
Δεν είχα ποτέ τη διάθεση να σκανδαλίσω. Και το απέφευγα πάντα και στις συνεντεύξεις, όταν με οδηγούσαν σε τέτοια μονοπάτια, να απαντήσω. Ή δεν απαντούσα προκλητικά. Έχω πει και πολλά «όχι» στην τηλεόραση. Ίσως και γι’ αυτό. Ακόμα και στο Χόλιγουντ όμως, που τα μεγέθη είναι άλλα και που είναι γεμάτο παπαράτσι, υπάρχουν σταρ που είναι αλλιώς και δεν τους συμβαίνει όλο αυτό το κυνηγητό. Αυτό λέει από μόνο του κάτι. Μπορεί να με έχει βοηθήσει και το παρουσιαστικό μου και να μην το επέλεξα. Πάντως δεν με ενδιαφέρει όλο αυτό. Εμένα με ενδιαφέρουν οι ρόλοι και οι χαρακτήρες που φτιάχνω. Γι’ αυτό κάνω αυτή τη δουλειά.
Ποια είναι η σχέση σου με την Αθήνα;
Την αγαπώ αυτή την πόλη. Αυτή ξέρω, αυτή εμπιστεύομαι (γέλια). Έχω ζήσει μόνο στο Λονδίνο για ένα διάστημα, οπότε δεν έχω και πολλές εμπειρίες σε άλλες πόλεις. Αλλά δεν θα μπορούσα να ζήσω εκεί. Δεν αντέχω το κλίμα. Είναι ζωντανή πόλη η Αθήνα. Ακόμα και η βρομιά της μου αρέσει. Είμαι παιδί της πόλης και μου αρέσει και η βρομιά. Δεν θέλω να είναι χάλια, σε καμία περίπτωση. Αλλά, όπως και στα road trips που μου αρέσει να κάνω, μου αρέσουν οι πόλεις που έχουν αυτό. Στη Γαλλία είπα ναι στη Μαρσέιγ, στην Ιταλία είπα ναι στη Νάπολη. Που έχουν αυτή τη ζωντάνια. Η νύχτα τους είναι ωραία. Εγώ λατρεύω τη νύχτα. Και η νύχτα της Αθήνας είναι ωραία. Έχω και ένα πάθος με την Αρχαιολογία, και η Αθήνα είναι μια αρχαία πόλη. Κι αυτό δεν το αλλάζω με τίποτα.
