Η μουσική λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά για τον Πάρη Γκαγκαστάθη. Χωρίς αυτήν θα γινόταν ένας… σεφ, θα διοχέτευε στη μαγειρική την ενέργεια με την οποία σήμερα παίζει πιάνο και συνθέτει. Σε αρκετά ώριμη ηλικία αποφάσισε να κάνει αυτό που όφειλε στον εαυτό του: να ασχοληθεί σοβαρά με τη μουσική.
Μυήθηκε στην τζαζ από έναν καλό του φίλο που άκουγε τον JazzFM της Αθήνας των 90s. Με το πέρασμα του χρόνου καταλαβαίνει βαθύτερα τη γλώσσα της τζαζ, τη μελετάει πιο συστηματικά, κλέβοντας πολύτιμο χρόνο από την επαγγελματική ενασχόλησή του με τη μουσική και τη διδαχή της. Σήμερα κατευθύνεται σε όλο και πιο δημιουργικά αντικείμενα, ψάχνοντας την ισορροπία του ανάμεσα στην τέχνη και στον βιοπορισμό. Στα 15 τις πρώτες του νότες απέδωσαν οι χορδές μιας κιθάρας, ενός προσιτού από άποψη τιμής μουσικού οργάνου. Αλλά ποτέ δεν τον συγκίνησε, δεν τον ενέπνευσε ώστε να επενδύσει σε αυτή. Προς λύπη των γονιών του -που τον ήθελαν καθηγητή των Μαθηματικών και «χομπίστα» μουσικό- η μουσική υπήρξε η τελική επαγγελματική του επιλογή. Όμως και τα Μαθηματικά, που σπούδασε στο ΕΚΠΑ, έχουν σαφή σχέση με τη δομή και την αρμονία μιας μουσικής σύνθεσης.
Ενα πιάνο ως βραβείο
Τελειώνοντας το Λύκειο και ων ήδη φοιτητής ο Πάρης επέλεξε το κλασικό τραγούδι. Η κυρία Βασιλειάδου στο Πινδάρειο Ωδείο και η σπουδαία Κική Μορφονιού στο Ωδείο Αθηνών υπήρξαν οι καλές του δασκάλες. Η πρώτη τον ξεχώρισε από τους άλλους της μαθητές και σύντομα ο Πάρης τραγουδούσε με τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ το «Ρέκβιεμ» του Dvorak. Παράλληλα σχεδόν με το τραγούδι, τον γοήτευσαν τα πλήκτρα ενός πιάνου, εργαλείου απαραίτητου για τα μαθήματα αρμονίας. Ο πατέρας του τού αγόρασε ένα, παρά τα ισχνά οικονομικά της οικογένειας. Ήταν η επιβράβευση για την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο, δείγμα της χαράς του για την πρόοδο του γιου του στο Μαθηματικό. Ο Πάρης, τελικά, πήρε το πτυχίο, που από τότε μένει κρεμασμένο σ’ ένα κάδρο στον τοίχο.
Με τον Duke και τον Monk
Στα 19 τού είπαν πως ήταν πια αργά για να γίνει ένας καλός σολίστας πιανίστας. Ο Πάρης πείσμωσε και έφυγε από το ωδείο, όπου οι περισσότεροι δάσκαλοι θεωρούσαν πως δεν άξιζε να ασχοληθούν μαζί του. Ήθελε, εξάλλου, να κάνει ολοκληρωμένες μουσικές σπουδές στο πιάνο, στη θεωρία και στο τραγούδι. Και τότε, παρά τις έντονες αντιρρήσεις της δασκάλας του, της κυρίας Μορφονιού, που εκτιμούσε το ταλέντο του, το τραγούδι έγινε... παρελθόν. Τα μαθήματα φούγκας τα τελείωσε με τον αλησμόνητο, εσωστρεφή, κλεισμένο στη μουσική του Γιάννη Σπυρόπουλο.
Μετά το τέλος της θητείας του στον στρατό, κι ενώ δούλευε στο δισκάδικο Music Corner, ακούει τις Big Band του Count Basie και του Duke Ellington, ώσπου κατάλαβε την αξία της δημιουργίας του Thelonious Monk. Η μουσική του ήταν ένα χαστούκι! Τον αναστάτωνε και τον έκανε να νιώσει μέσα του μια άλλη φωνή. Τον καλούσε πιο κοντά στη σύγχρονη μελωδική προσέγγιση αυτής της αυθεντίας, που σε κάποιους έμοιαζε άτεχνος, αμήχανος στο παίξιμο του πιάνου του. Κι όμως, τόσο αυθεντικός...
Τα μπλουζ της τζαζ
Μελετώντας τα blues από μια μέθοδο για stride πιάνο και boogie ρυθμούς, ο Πάρης αρχίζει να κατανοεί ότι η jazz κατά βάθος είναι blues. Ή μήπως το αντίστροφο; Τα λίγα μαθήματα με τον Γιώργο Κοντραφούρη τού δίνουν το κίνητρο να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, να μάθει καλύτερα τη γλώσσα της τζαζ, τονώνοντας την ακόμα λειψή του αυτοπεποίθηση, ξεπερνώντας τις ανασφάλειές του ως πιανίστας.
Πάντα του άρεσε να εκφράζεται μέσα από τον τζαζ αυτοσχεδιασμό. Ακόμα και όταν έπαιζε επαγγελματικά με συγκροτήματα στα ροκ μπαρ της Αθήνας, στοιχεία αυτής της αγάπης πέρναγαν στη μουσική του, στον τρόπο που έπαιζε αυτές τις «εμπορικές» ροκ επιτυχίες. Κάποια στιγμή, πριν τη δίχρονη συνεργασία του με τους αδελφούς Κατσιμίχα, αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές του στο τζαζ πιάνο. Καλύτερος δάσκαλος από τον Παντελή Μπενετάτο δεν υπήρχε. Στο Ωδείο του Νάκα όπου δίδασκε πήρε τελικά το πτυχίο. Πριν ακόμα τη συναυλία της αποφοίτησής του, που άργησε τρία ολόκληρα χρόνια για επαγγελματικούς-μουσικούς λόγους, έπαιζε τζαζ και μπλουζ με μουσικούς, όπως ο πνευστός Βασίλης Σαλτίκης, ο κιθαρίστας Χριστόφορος Κροκίδης και ο Τόλης Φασόης των Sharp Ties.
Δάσκαλος και ερμηνευτής
Τον άκουσα πρώτη φορά στο Zoo. Εκείνο το βράδυ στο Χαλάνδρι στο άλτο σαξόφωνο ήταν ο Σπύρος Ροντογιάννης, στο μπάσο ο Χρήστος Κορομηλάς και ο Νίκος Σκομόπουλος στα ντραμς. Σήμερα ο Πάρης Γκαγκαστάθης, δάσκαλος τζαζ πιάνου στο Ωδείο «Φίλιππος Νάκας» -μαζί με τους Μάνο Σαριδάκη, Γιώργο Μικρό και, βέβαια, τον Παντελή Μπενετάτο-, είναι ένας συνθέτης επηρεασμένος από τα πιο σύγχρονα ρεύματα της κλασικής, ενώ παράλληλα προετοιμάζεται για το δίπλωμα σύνθεσης, που όπου να ’ναι φτάνει. Στις επιρροές του κεντρική θέση κατέχουν ο Σοπέν, ο Μπετόβεν και ο Στραβίνσκι, και στα ενήλικά του χρόνια ο Μάλερ, που έφτασε τον ρομαντισμό στα όριά του -σημείο αναφοράς για τα σύγχρονα μουσικά ρεύματα, αλλά και για τις επόμενες γενιές-, και ο Μπαχ. Για τον τελευταίο, έναν από τους κορυφαίους, τους πλέον εγκεφαλικούς συνθέτες στην Ιστορία της μουσικής, τρέφει αισθήματα απεριόριστου θαυμασμού.
«Introspective»: Μια δισκογραφική ενδοσκόπηση
Με έξι πρωτότυπες συνθέσεις σε ύφος hard bop, ο Πάρης Γκαγκαστάθης προχωρά σε μια μίξη των στιλ των ινδαλμάτων του, από τον Horace Silver μέχρι τον John Coltrane και, φυσικά, τον Thelonious Monk
Μία από τις πιο ευχάριστες στιγμές στη ζωή του θα ήταν η κυκλοφορία του πρώτου προσωπικού του δίσκου εάν, βέβαια, δεν είχε συμπέσει με τον θάνατο του πατέρα του. Ο κύριος Νίκος, ερασιτέχνης και αυτοδίδακτος μουσικός, στα γενέθλια και στις γιορτές που καλούσαν κόσμο στο σπίτι τραγουδούσε μαζί με την κυρία Μυρσίνη, τη γυναίκα του, ρομαντικά τραγούδια του Γούναρη και του Πολυμέρη. Δύο γονείς που, πέρα από τα μικροπροβλήματα της ζωής, φρόντισαν και «εξόπλισαν» αισθητικά τα δύο τους παιδιά, τον πιανίστα και συνθέτη Πάρη και τον επαγγελματία μπασίστα Κώστα. Ο παππούς Κώστας από τη Μυτιλήνη, ένας γαλήνιος άνθρωπος με ωραία αισθητική, χόρευε και τραγουδούσε τραγούδια γεμάτα χιούμορ. Στωικός, άντεξε τη γιαγιά του, που -παρότι την υπεραγαπούσε- τον βασάνιζε με τις αγγαρείες του σπιτιού! Ο Πάρης άκουσε τη συμβουλή του: να αγγίζει απαλά τα πλήκτρα του πιάνου του.
Η πρόσφατη παρουσίαση του «Introspective» έγινε με επιτυχία στην αίθουσα «Λίλιαν Βουδούρη» του ΜΜΑ. Ο Πάρης Γκαγκαστάθης έγραψε τις έξι πρωτότυπες συνθέσεις που το απαρτίζουν σε ύφος hard bop. Οι επιρροές του είναι φανερές: Horace Silver, John Coltrane και, φυσικά, ο Thelonious Monk. Από αυτόν είναι εμπνευσμένο και σε αυτόν είναι αφιερωμένο το «Ode to Monk», το τελευταίο κομμάτι του άλμπουμ, που κυκλοφορεί με τη μορφή CD.
Ξεκινώντας από την ομώνυμη πρώτη σύνθεση, το «Introspective» σε αργό τέμπο, είναι ένα μελωδικό σχήμα που μετεξελίχθηκε στη διάρκεια της ηχογράφησής του σε ένα αλέγκρο κομμάτι, στο οποίο ξεχωρίζει το εισαγωγικό riff των πνευστών που επαναλαμβάνεται στη διάρκεια της ανέλιξης του αρχικού θέματος. Άλτο σαξόφωνο παίζει ο Δημήτρης Τσάκας, τρομπέτα ο Δημήτρης Παπαδόπουλος, κοντραμπάσο ο Μάνος Λούτας και στα τύμπανα είναι ο καλός του φίλος Νίκος Σκομόπουλος. Με τον Coltrane στον νου, το πρώτο μέρος του «Spirituality» που ακολουθεί θυμίζει μια σύνθεση του Horace Silver. Κατά τον leader και συνθέτη του, είναι μια μείξη των στιλ των δύο μουσικών ινδαλμάτων του, με πρώτο, βέβαια, τον Thelonious Monk. Τρίτο έρχεται το «Summer at last», που γράφτηκε την εποχή που ο Πάρης έπαιρνε τη διαπίστευσή του στην τζαζ αρμονία από το ωδείο. Στη διάρκεια του μαθήματος modal αρμονίας ο δάσκαλος του ζήτησε να γράψει ένα αντιπροσωπευτικό δικό του κομμάτι. Μια χαρούμενη σύνθεση που δέθηκε με τον τίτλο, καθώς εκφράζει την προσμονή της χαράς ενός αναμενόμενου καλοκαιριού.
Το «The beauty inside» δίνει στον σαξοφωνίστα Δημήτρη Τσάκα την ευκαιρία για ένα υπέροχο cool σόλο. Πρόκειται για μια μπαλάντα βασισμένη σε τζαζ αρμονίες και ένα μοτίβο που έχει πολλά στοιχεία από την κλασική ρομαντική περίοδο της μουσικής. Στο medium swing του δεύτερου μέρους ο τρομπετίστας Δημήτρης Παπαδόπουλος αποδίδει με τη σουρντίνα του, σε ένα θλιμμένο mood, έναν blue αποχαιρετισμό σε ένα καλοκαίρι που ήρθε και φεύγει γοργά. Πέμπτο στη σειρά, το «Movin’ οn» είναι η μείξη ενός blues μαζί με χαρακτηριστικά funky ρυθμικά στοιχεία, εμπνέοντας για ακόμα ένα βήμα μπροστά. Είμαι σίγουρος πως κι άλλα βήματα σαν κι αυτό αναμένονται στη διαδρομή του δημιουργικού τζαζ πιανίστα και συνθέτη.
Πορεία στο μέλλον με Καρούζο
Στα πιο άμεσα σχέδια του Πάρη Γκαγκαστάθη είναι να κάνει ένα... παιδί με τη Βικτωρία, τη σύντροφο της ζωής του, και πολλά άλλα «παιδιά», μουσικά ή δισκογραφικά. Ένα εν εξελίξει project του, το θέμα της διατριβής του για το δίπλωμα της σύνθεσης, είναι η μελοποίηση του έργου «Σχέδιο για το μέλλον του ουρανού» του ποιητή Νίκου Καρούζου. Ένα ποιητικό πεζό, στη σουρεαλιστική γραφή του Ναυπλιώτη ποιητή, που «έφυγε» στις 28 Σεπτεμβρίου του 1990. Η μουσική είναι γραμμένη για ένα επταμελές σύνολο αποτελούμενο από mezzo soprano, κόρνο, τσέλο, κλαρινέτο, πιάνο και βιολί.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρώ Καβαλιέρου
