Λησμονήσαμε την επαφή μας με τη φύση εγκλωβισμένοι μέσα στα τσιμεντένια κουτιά -τα μεγάλα και τα μικρά- και στους ρυθμούς της έωλης «ανάπτυξης» που μας πουλάνε από τα μετεμφυλιακά χρόνια μέχρι τις μέρες μας οι αυτοχριζόμενοι πραματευτές της αντιπαροχής της ζωής μας. Που δώσανε βορά στους αδηφάγους εργολάβους της γης και της ενέργειας τα δάση, τα βουνά και τους κάμπους. Καλύψανε και συνεχίζουν να καλύπτουν τις κορυφογραμμές και τα καρποφόρα χωράφια με τερατώδη, αναντίστοιχα με τις ανάγκες μας αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, που σβήνουν μεθοδικά προς ίδιον όφελος κάθε βιώσιμο στοιχείο τους, καταστρέφουν ανεπιστρεπτί την πανίδα και τη χλωρίδα του τόπου.
Σύνθημα επιστροφής στις ρίζες
«Πίσω στα χωράφια» είναι ο τίτλος της έκθεσης του εικαστικού Γιάννη Καστρίτση που φιλοξενείται στην γκαλερί έκφραση-γιάννα γραμματοπούλου, στο Κολωνάκι. Ηχεί σαν σύνθημα επιστροφής στις ρίζες μας και στη βαθιά τραυματισμένη πρωτογενή παραγωγή. Φανερώνει εξαρχής την ειλικρινή πρόθεση του καλλιτέχνη να αναδείξει με τη ζωγραφική και γλυπτική πράξη του «την απόκρυφη σχέση του με τα πιο ασήμαντα στοιχεία της φύσης». Το «καθετί που φανερώνεται» και είναι γι’ αυτόν, όπως γράφει, «καινούριο και ταυτόχρονα παλιό, γνωστό και άγνωστο, οικείο και ανοίκειο».
Ο Καστρίτσης υπηρετεί εδώ και πολλά χρόνια με συνέπεια το είδος του τοπίου, που συνέβαλε στην αυτονόμηση του καλλιτέχνη από τον ακαδημαϊσμό και τον έβγαλε από το ατελιέ στην ύπαιθρο, μην πέφτοντας στην παγίδα της πιστής ή εξωραϊσμένης, ρομαντικής αναπαράστασής του. Το συνθέτει ανέκαθεν αυστηρά με απλοποιημένες φόρμες, γωνιώδεις όγκους και κοιλότητες που ανοίγουν στον θεατή του τον ορίζοντα, τον ωθούν να κινηθεί ανάμεσα από τις λυγερές, τρυφερές, υψηλές και ευθυτενείς και χαμηλές, πυκνές μορφές των δέντρων και των θάμνων προς το βάθος. Το βυθίζει τώρα συχνά μέσα στην ονειρική αχλύ, στο εκτυφλωτικό φως του χρώματος, στο μαύρο. Το συνδέει με τα ζώα που βόσκουν αμέριμνα και απόλυτα εναρμονισμένα με αυτό. Οργώνει με τον χρωστήρα του ή με τα κάρβουνά του τα χωράφια του, αποκαλύπτοντας μέσα από τις αυλακιές και τις χαρακιές του, τις μικρές, ρυθμικές κηλίδες την υλικότητα και την οργανική άγρια ή ήμερη οντότητά τους. Διατυπώνει τους ηλίανθους σαν μικρές σχηματοποιημένες και ανθρωπόμορφες, λικνιζόμενες φιγούρες.
Τοποθετεί στο κέντρο της έκθεσης την πομπή των φτιαγμένων λεπτομερώς με πηλό κοπαδιών από αίγες και τράγους με τα απαραίτητα σκυλιά στο πλάι τους. Μοιάζουν με τον τρόπο που έχουν στοιχηθεί να ακολουθούν ως κοπάδι μια συγκεκριμένη, τελετουργική διαδρομή. Όπου, όμως, αναγνωρίζουμε ανάμεσά τους, στα ζώα που ζευγαρώνουν, κάθονται, παίζουν, παλεύουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους. Ο άνθρωπος απουσιάζει, με μια και μοναδική εξαίρεση. Εκεί που αναδύεται μέσα στο πλασμένο με μια γραφή χειρονομιακή με σκούρες και φωτεινές ορμητικές πινελιές η σχεδιασμένη με λίγες γραμμές φιγούρα του ζωγράφου με την πλάτη γυρισμένη στο κοινό να κρατά το λευκό χαρτί και να αποτυπώνει πάνω του τη φιγούρα ενός ζώου.
Γιατί αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει τον Καστρίτση είναι να συλλάβει με τις μορφοπλαστικές αναζητήσεις του τη ματιά εκείνη που θα τον βοηθήσει να απελευθερωθεί από τις οποιεσδήποτε ερμηνείες της, να «συμπεριλάβει κάτι από την ακατέργαστη ματιά των ζώων» και να αποτελέσει ένα κομμάτι του αδιάσπαστου όλου της.
Info
Γιάννης Καστρίτσης «Πίσω στα χωράφια», γκαλερί έκφραση-γιάννα γραμματοπούλου, Βαλαωρίτου 9α, Κολωνάκι Διάρκεια έκθεσης:12 Μαΐου-10 Ιουνίου 2023 Ωρες λειτουργίας: Τρ./Πέμ./Παρ.12 μ.-8 μ.μ., Σάβ.12 μ.-3 μ.μ.
