Η Πεντάμορφη και το Τέρας είναι μια παλιά ιστορία, που επέζησε μέσα στους αιώνες, αγαπήθηκε, διασκευάστηκε πολλές φορές, διατηρώντας ωστόσο τη διαχρονική της γοητεία και μεταφέρεται στη σκηνή από τον Παρασκευά Καρασούλο και μια ομάδα σημαντικών δημιουργών και ερμηνευτών αλλιώς! Κάθε Κυριακή στις 12:00 ανεβαίνει στο Μικρό Παλλάς αυτή η ριζοσπαστική διασκευή του δημοφιλούς αυτού παραμυθιού. Εμείς συναντήσαμε τον Δώρο Δημοσθένους και τη Βικτωρία Ταγκούλη και μιλήσαμε για την παράσταση και το παιδικό θέατρο γενικά.
Η Πεντάμορφη και το τέρας αλλά αλλιώς. Πώς είναι αλλιώς δηλαδή;
Δ.Δ.: Αλλιώς, δηλαδή ενώ το έργο είναι βασισμένο στο παραμύθι, στην παράστασή μας σπάμε τα στερεότυπα θέλοντας να δείξουμε πως αυτό που φαίνεται δεν είναι κατ’ ανάγκη κι αυτό που είναι. Για παράδειγμα το τέρας, ενώ εξωτερικά είναι λίγο άσχημο και προκαλεί τον φόβο δεν είναι και κατ’ ανάγκη κακό και επιθετικό, αλλά ευγενικό και καλόψυχο.
Β.Τ.: Η παράσταση ενώ είναι βασισμένη στο γνωστό παραμύθι «H Πεντάμορφη και το Τέρας» παρουσιάζεται λίγο διαφορετικά χωρίς όμως να αλλοιώνεται ο βασικός πυρήνας της ιστορίας. Το «αλλιώς» αφορά στους χαρακτήρες των ηρώων. Για παράδειγμα, η Πεντάμορφη δεν παρουσιάζεται μόνο ως όμορφη και καλλονή αλλά έχει πολλές διαφορετικές πλευρές, είναι παράξενη, εκνευριστική, γκρινιάρα, καλή, ιδιότροπη. Το Τέρας επίσης, δεν είναι μόνο κακό και άσχημο αλλά καλόκαρδο, γενναιόδωρο και ευαίσθητο.
Τα κλασικά αυτά παραμύθια είναι γεμάτα στερεότυπα; Πρέπει να πούμε αλλιώς τις ιστορίες;
Δ.Δ.: Πιστεύω πως οι ιστορίες των παραμυθιών έχουν εν μέρει ορισμένα στερεότυπα και καλό θα ήταν να αφήνουν στο τέλος το ηθικό δίδαγμα ότι δεν πρέπει να μένουμε στα στερεότυπα. Αντιθέτως να σπάμε τα στερεότυπα και να ψάχνουμε βαθύτερα όπως και να αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα.
Β.Τ.: Ναι, πιστεύω ότι πολλά παραμύθια έχουν στερεότυπα. Το αν πρέπει να τα αλλάζουμε έχει να κάνει με την ανάγκη του δημιουργού να πει κάτι παραπάνω ή διαφορετικό ορμώμενος από το εκάστοτε παραμύθι. Δεν θα έλεγα ότι υπάρχουν πρέπει σ αυτά τα πράγματα. Γεννιέται από την ανάγκη του δημιουργού να πάρει ένα γνωστό παραμύθι και να το αποδομήσει για να εκφράσει κάτι δικό του.
Στην παράσταση πώς ζωντανεύει η ιστορία;
Β.Τ.: Στην παράσταση η ιστορία ξεδιπλώνεται μέσα από τους τρεις βασικούς χαρακτήρες, την Πεντάμορφη, το Τέρας και το ξωτικό το οποίο παίζει καθοριστικό ρόλο γιατί αφηγείται πολλά βασικά στοιχεία της ιστορίας. Δε λείπουν και κάποια μαγεμένα αντικείμενα τα οποία όμως εμφανίζονται μέσα από οθόνες. Να αναφέρω ότι το κείμενο και τους στίχους υπογράφει ο Παρασκευάς Καρασούλος, τη σκηνοθεσία ο Σταύρος Ράγιας. Σημαντικό ρόλο παίζει και η μουσική της παράστασης την οποία υπογράφει ο συνθέτης Χρίστος Θεοδώρου και τα σκηνικά και τα κουστούμια ο Ανδρέας Γεωργιάδης.
Νιώθω ότι η παράσταση μέσα από μια κλασική ιστορία πάει να πιάσει σοβαρά ζητήματα. Είναι τελικά έτοιμα τα παιδιά για αυτό;
Δ.Δ.: Τα παιδιά είναι ένα σφουγγάρι που απορροφά ό,τι του δώσεις γι’ αυτό αν κάτι είναι στραβό και λάθος και το διορθώσεις τότε τα παιδιά είναι έτοιμα να το καταλάβουν και να υιοθετήσουν μια νέα προσέγγιση.
Β.Τ.: Ναι, είναι αλήθεια ότι αγγίζει πολλά σημαντικά ζητήματα όπως η σημασία που δίνουμε στην εξωτερική μας εμφάνιση και πόσο μπορεί αυτό να παίξει ρόλο στην γνώμη που σχηματίζουμε για τον άλλο. Πιστεύω ότι τα παιδιά είναι έτοιμα να αγγίξουν τέτοια ζητήματα. Το θέμα είναι κατά τη γνώμη μου κατά πόσο το σχολείο αλλά και οι ίδιοι οι γονείς θα σκύψουν πάνω από τα παιδιά και να τους μιλήσουν για αυτά τα θέματα. Πιστεύω πως η παράσταση δίνει τροφή για σκέψη.
Παιδικό θέατρο ή θέατρο για παιδιά;
Δ.Δ.: Θέατρο για όλους, το οποίο είναι χρήσιμο και για μικρούς που τους αρέσουν τα παραμύθια που περνάνε κάποια μηνύματα και για τους μεγάλους. Για μεγάλους που δεν τους έχουν διαβάσει παραμύθια.
Β.Τ.: Θα έλεγα θέατρο για παιδιά. Το να φτιάξει κανείς μια παιδική παράσταση δεν θεωρώ ότι είναι εύκολη υπόθεση. Τα παιδιά έχουν πολλά ερεθίσματα είναι εξοικειωμένα με πολύ πιο σύνθετες έννοιες και εικόνες γιατί λόγω του διαδικτύου έρχονται σε επαφή με πολλά πράγματα. Αυτό που παρατηρώ εγώ είναι ότι είναι πιο δύσκολη η συγκέντρωση των παιδιών.
Νομίζετε πως ήρθε η ώρα να μιλήσουν πιο τολμηρά οι παιδικές παραστάσεις;
Δ.Δ.: Ο τρόπος απόδοσης του έργου θα πρέπει να δίνει προσοχή μεγάλη στα μηνύματα και να σέβεται την παιδική ψυχή. Τολμηρό δεν είναι κατ’ ανάγκη κάτι ακραίο, περισσότερο είναι αλήθειες με αξίες.
Β.Τ.: Δεν ξέρω αν πρέπει να μιλήσουν πιο τολμηρά. Αυτό που θα έλεγα ότι συμβαίνει είναι ότι η εικόνα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και επίσης υπάρχει η ανάγκη να κρατήσεις ενεργό το ενδιαφέρον του παιδιού.
Λένε ότι τα παιδιά είναι το πιο δύσκολο κοινό. Ισχύει;
Δ.Δ.: Είναι αλάνθαστος και ειλικρινής κριτής. Είναι δύσκολο να κρατήσεις ένα παιδί συγκεντρωμένο.
Β.Τ.: Δεν θα έλεγα ότι είναι δύσκολο κοινό θα έλεγα ότι είναι το πιο ειλικρινές γιατί δεν έχει φραγμούς. Τα παιδιά θα σου δείξουν ξεκάθαρα αν τους άρεσε ή όχι. Τα εκφράζουν και τα δύο με έντονο τρόπο.
Τι ρόλο πιστεύετε ότι μπορεί να παίξει το παιδικό θέατρο; Προετοιμάζει;
Δ.Δ.: Όχι μόνο προετοιμάζει, αλλά διορθώνει τις λανθασμένες αντιλήψεις και διαμορφώνει θετικά τα παιδιά. Με τον παιδαγωγικό και το μορφωτικό του χαρακτήρα το θέατρο αναδεικνύει το πεδίο καλλιτεχνικής έκφρασης, αφού μέσω αυτού πετυχαίνεται με τρόπο εύληπτο και αισθητικά άρτιο η διοχέτευση αξιακών προτάσεων, ηθικών επιταγών και κοινωνικών μηνυμάτων.
Β.Τ.: Η επαφή με ένα ζωντανό θέαμα όπως το θέατρο αφυπνίζει, διευρύνει τους ορίζοντες, βάζει τα παιδιά σε μια διαδικασία δημιουργική γιατί γίνονται μάρτυρες μιας ζωντανής παράστασης. Έρχονται σε επαφή με μουσική, χορό, φώτα, θεατρικό ή και ποιητικό λόγο. Οπότε ναι, πιστεύω ότι είναι σημαντικό για την πνευματική τους καλλιέργεια.
Συνήθως οι γονείς επιλέγουν τις παραστάσεις για τα παιδιά τους. Δεν σας φοβίζει το μάτι ενός ενήλικα όταν πειράζετε τις ιστορίες;
Δ.Δ.: Όχι, γιατί ένα θέατρο που απευθύνεται σε παιδιά έχει πρώτιστο μέλημά του να δώσει τα σωστά ηθικά μηνύματα και να επιδράσει θετικά κι όχι αρνητικά.
Β.Τ.: Σίγουρα δεν μπορούμε να αρέσουμε σε όλους. Όταν φτιάχνουμε μια παράσταση σκοπός είναι να εκφράσουμε την αλήθεια μας το ποιους θα αγγίξει πότε δεν το ξέρεις. Αυτή είναι εξάλλου και η ομορφιά της δημιουργίας.
Για ποιο λόγο θα λέγατε σε έναν γονέα να φέρει το παιδί του στη συγκεκριμένη παράσταση.
Δ.Δ.: Θα την πρότεινα την παράσταση γιατί είναι μια πολύ ωραία ιστορία από τα πιο γνωστά παραμύθια, εξαιρετικά δοσμένη με θετικά μηνύματα, ηθικά διδάγματα και κυρίως γιατί σπάει τα στερεότυπα που μόνο αρνητική επίδραση έχουν στο σήμερα. Φυσικά, γιατί έχει υπέροχα σκηνικά και κουστούμια από τον Αντρέα Γεωργιάδη, ένα υπέροχο και καλογραμμένο κείμενο από τον Παρασκευά Καρασούλο με τη σκηνοθεσία του Σταύρου Ράγια ο οποίος έδωσε πνοή στο όλο εγχείρημα.
Β.Τ.: Γιατί θα γελάσει, θα συγκινηθεί, θα προβληματιστεί, θα ακούσει υπέροχα τραγούδια.
