Στη διαδρομή της, που δισκογραφικά συμπληρώνει φέτος ακριβώς σαράντα χρόνια, η Ελένη Δήμου έχει δοκιμαστεί και περάσει από πολλά ιδιώματα, «καθαρό» αλλά και με πιο σύγχρονες προσμίξεις λαϊκό τραγούδι, ροκ, ποπ, την παραδοσιακή μουσική μας αλλά και την ευρύτερη world music. Μία από τις πιο ξεχωριστές στιγμές αυτής της διαδρομής ήταν η συνεργασία της με τον μεγάλο Γιάννη Σπανό. Ο δίσκος τού 1988 σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου και της Μαριανίνας Κριεζή (που επίσης έφυγε πρόσφατα) «Προσωπικά» ήταν από τους καλύτερους του συνθέτη και στάθηκε ορόσημο για την ίδια, ενώ το ομότιτλο τραγούδι έγινε κυριολεκτικά εμβληματικό. Επανέλαβαν τη συνεργασία τους οκτώ χρόνια αργότερα, το 1996, στο άλμπουμ «Άκου λοιπόν».
Δεν είναι παράξενο λοιπόν ότι την Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου -και τις δύο επόμενες, 30 Δεκεμβρίου και 6 Ιανουαρίου- η ερμηνεύτρια με την ιδιοσυγκρασιακή και όχι τυπικά «λαϊκή» φωνή και τη χαρακτηριστικά δυναμική σκηνική παρουσία θα βρίσκεται στη Μουσική Σκηνή Σφίγγα με ένα αφιέρωμα στα τραγούδια του Γιάννη Σπανού. Μιλήσαμε μαζί της για τον ευαίσθητο, λυρικό μα και αυθεντικά λαϊκό δημιουργό που από το 2019 η απουσία του είναι από τις πλέον αισθητές στο καλό ελληνικό τραγούδι.
Τι θυμάσαι κατ’ αρχάς από τον άνθρωπο Γιάννη Σπανό και πώς θα τον περιέγραφες;
Θυμάμαι το χιούμορ του, την απλότητά του, την αγάπη του για τις ωραίες φωνές, τα σκίτσα που έκανε και τον υπέροχο κήπο με τα σπάνια δέντρα και λουλούδια.
Και, αντίστοιχα, πόσο μεγάλη ήταν για το ελληνικό τραγούδι η απώλειά του και ποιο ακριβώς είναι το κενό που άφησε στη μουσική μας και δεν θα μπορέσει να αναπληρωθεί;
Ο Γιάννης δεν έφυγε νέος - ευτυχώς για τους ανθρώπους που τον αγάπησαν και τον εκτίμησαν. Δεν παύει να πονάει το φευγιό του, αλλά το έργο του είναι εδώ για εμάς αλλά και για τους νεότερους. Δεν θα έλεγα ότι άφησε κενό. Αντιθέτως, άφησε έργο.
Τι είναι αυτό που βρήκες στα τραγούδια του και σου «μίλησε» τόσο πολύ, εκτός φυσικά από τους στίχους, αλλά και τι νομίζεις πως βρήκε εκείνος στη φωνή σου και η συνεργασία σας ήταν τόσο επιτυχημένη;
Εγώ αντάμωσα και ταυτίστηκα με την ευαισθησία και τον ερωτισμό που εκπέμπουν οι μελωδίες του. Εκείνος βρήκε σε εμένα την αλήθεια, τον δυναμισμό, το ηχόχρωμα που λάτρευε και τη θηλυκότητα της ροκ πλευράς μου.
Θεωρείς τα τραγούδια που έκανες μαζί του το κορυφαίο σημείο της διαδρομής σου;
Κορυφαίο και πάρα πολύ σπουδαίο.
Υπάρχει, αλήθεια, κάποιος άλλος δημιουργός από όσους έχεις συνεργαστεί που, χωρίς απαραίτητα να του μοιάζει μουσικά, να τον αισθάνεσαι «συγγενή» μαζί του;
Στον Γιάννη όπως και στη Μαριαννίνα Κριεζή άρεσε πολύ ο Μιχάλης Καπούλας και καταλαβαίνω το γιατί. Ο Μιχάλης έχει μια ευαισθησία και μια νοσταλγία στις μελωδίες του.
Ποιοι μουσικοί θα σε συνοδεύουν σ’ αυτές τις εμφανίσεις στη Σφίγγα;
Ο πιανίστας και ενορχηστρωτής Γιώργος Παγιάτης έχει φτιάξει ένα εξαίρετο σχήμα με άλλους τέσσερις μουσικούς στην κιθάρα/μπουζούκι, ακόμα μία κιθάρα, μπάσο και ντραμς.
Σε επηρέασε προσωπικά, ως άνθρωπο, το διάστημα της πανδημίας και της καραντίνας;
Δεν φαντάζεσαι πόσο όμορφα πέρασα με την οικογένειά μου. Τους χάρηκα πολύ!
Σε επηρέασε και ως ερμηνεύτρια αλλά και πόσο πιστεύεις ότι επηρέασε το κοινό; Ποια ήταν η αίσθησή σου την πρώτη φορά που βγήκες στη σκηνή μετά την πανδημία;
Η πανδημία έβγαλε στην επιφάνεια προβλήματα στις σχέσεις των ζευγαριών και άλλες δυσάρεστες πλευρές των ανθρώπινων σχέσεων. Ωστόσο, εγώ αισθάνθηκα πως ήθελα να τραγουδώ σαν να μην υπήρχε αύριο.
Ποια είναι η σχέση σου με τον χώρο της Σφίγγας και πώς νιώθεις περιμένοντας αυτές τις εμφανίσεις;
Η σχέση μου, όπως και με κάθε χώρο που εμφανίζομαι, είναι καλή. Νιώθω προσμονή και χαρά που θα επικοινωνήσω με τους φίλους και τις φίλες μου. Γιατί οι άνθρωποι που έρχονται να ακούσουν εμένα και τις επιλογές μου είναι οι φίλοι και φίλες που αγαπούν τη φωνή μου.
Και τι να περιμένει το κοινό που θα παρακολουθήσει αυτές τις συναυλίες;
Να ακούσει ωραία τραγούδια. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο.
Θα έλεγες ότι το πνεύμα τουλάχιστον του Γιάννη Σπανού θα βρίσκεται στη σκηνή μαζί σας;
Κάθε φορά που τραγουδώ τα τραγούδια του, παίρνω όρκο πως τον αισθάνομαι δίπλα μου.
Υπάρχουν κάποια σχέδια για τη συνέχεια της σεζόν, όταν ολοκληρωθεί αυτός ο κύκλος εμφανίσεων;
Ναι, αλλά ας μου επιτραπεί να μην τα ανακοινώσω ακόμα. Προς το παρόν, καλές γιορτές σε όλο τον κόσμο.
Δεν είναι συμπτωματικό ότι η Ελένη Δήμου συνεργάστηκε άριστα με τον Γιάννη Σπανό. Είχαν κοινό ένα στοιχείο που είναι πολύ σημαντικό: και ο ένας και η άλλη ακολούθησαν μια εντελώς προσωπική διαδρομή με πυξίδα το αισθητήριό τους μόνο και ανεξάρτητα από το τι θα περίμενε ή και θα ήθελε οποιοσδήποτε άλλος, ακόμα και το κοινό. Είναι κάτι που, ειδικά στην εποχή που το μάρκετινγκ προηγείται της δημιουργίας και της έκφρασης ή και τις καθορίζει, είναι περισσότερο και από εκτιμητέο.
Φωτό: Αυγούστα Στυλιανού
