Έχουμε βαρεθεί τις επετειακές εκδηλώσεις της επίσημα καθορισμένης έναρξης του Αγώνα Ανεξαρτησίας ενάντια στον οθωμανικό ζυγό το 1821. Που περιορίζονται, οι περισσότερες, σε αναπαραστάσεις επώνυμων ηρώων και πολεμικών γεγονότων. Σβήνουν τις εθνοτικές, οικονομικές και κοινωνικές διαφορές και διαφοροποιήσεις του αλλά και το διαφωτιστικό όραμα μιας «πολυεθνικής δημοκρατίας των Βαλκανίων» του Ρήγα, το όραμα για νέα πεπαιδευμένη κοινωνία του Καποδίστρια και του Κολοκοτρώνη. Σε αντίθεση με την κοντόθωρη, σκοταδιστική πολιτική, τη συνεχόμενη από την οθωμανική κυριαρχία μέσα στο νεοσύστατο εθνικό κράτος, των προυχόντων κοτζαμπάσηδων και ανώτατων αξιωματούχων του ορθόδοξου κλήρου. Που μοιάζει να μεταφέρεται μέχρι τις μέρες μας. Απαλείφουν έτσι την απτή καθημερινότητα των ανώνυμων και επώνυμων συντελεστών του.
Αυτήν επιχειρεί να δείξει η έκθεση «Η ιστορία στο πιάτο - Ενθύμιο Φιλοπατρίας». Που παρουσιάζεται στην αίθουσα της Εξωραϊστικής Λέσχης Βόλου. Και αποτελεί μια γόνιμη συνάντηση της λαϊκής τέχνης με τη σημερινή εικαστική δημιουργία. Σημείο εκκίνησής της είναι η συλλογή των ιστορικών πιάτων της Λόλας Νταϊφά, 231 πιάτων οικιακής χρήσης από το 1863 μέχρι το 1973, που κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα, για να μεταδώσουν στους απλούς και μη εγγράμματους πολίτες του νεοσύστατου έθνους - κράτους την ιστορία της χώρας. Καθώς και η διασωσμένη από τη συλλέκτρια, απελευθερωτική, σε αντίθεση με άλλες ρατσιστικές, τρομοκρατικές απειλές των παιδικών μας χρόνων, έκκληση: «Φάε τη σούπα σου και θα δεις τον Κολοκοτρώνη».
Οι εμβληματικές θεές του δωδεκάθεου, οι εμβληματικές προσωπικότητες της αρχαιότητας, του Αγώνα Ανεξαρτησίας αλλά και του μετέπειτα πολιτικού βίου που απεικονίζονται στα πιάτα της συλλογής Νταϊφά πλάθονται με διαφορετικά υλικά και τεχνοτροπίες στα πιάτα της ομάδας των σύγχρονων εικαστικών καλλιτεχνών που επέλεξε η επιμελήτρια της έκθεσης Ίρις Κρητικού. Επιλεκτικά, λόγω του μεγάλου αριθμού των συμμετεχόντων και των συμμετεχουσών, θέλω να αναφερθώ σε μερικά ενδεικτικά έργα. Θα ξεκινήσω με εκείνο της ανάδυσης της κορυφαίας μορφής του Ρήγα Βελεστινλή μέσα από τη Χάρτα του, το φτιαγμένο με χαρτί, γυψόγαζα, ύφασμα, ακρυλικά υλικά, χωμάτινα πετρώματα και κόλα.
Θα σταθώ στο ρομαντικά γραμμένο, γυναικείο πρόσωπο το πλαισιωμένο από το ελληνικό αλφάβητο, στο τρυφερό πορτραίτο της αρχαίας θεάς με τα φύλλα γύρω της και τις γραμμικές φιγούρες των ζώων στην περικεφαλαία της. Στις μάχες που γράφονται αφαιρετικά και στη ναΐφ απεικόνιση με τρεις γυναικείες φιγούρες της Ένωσης της Ελλάδας με τη Θεσσαλία και την Ήπειρο. Στις αισθαντικές αποτυπώσεις πάνω σε μεταξωτό χαρτί δυο γυναικών – αγωνιστριών - συμβόλων που αποπνέουν μέσα στους ορμητικούς κυματισμούς των πτυχώσεών του το πνεύμα της ελευθερίας που τις διέπνεε και απομονώθηκαν μέσα στις εμφύλιες συγκρούσεις για την ανδροκρατούμενη εξουσία.
Πρόκειται για μιαν έκθεση που δένει με τα μέσα της τέχνης το παρελθόν με το παρόν, μας οδηγεί ως θεατές μέσα από την απλότητα των υλικών της και την ευρηματικότητα των δημιουργών της σε μια νέα ερμηνευτική προσέγγισή του Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Info: «Η ιστορία στο πιάτο - Ενθύμιο Φιλοπατρίας», Εξωραϊστική Λέσχη Βόλου, Ι. Καρτάλη 1 - Πολυμέρη
Επιμέλεια: Ίρις Κρητικού
Διάρκεια έκθεσης: 21 Νοεμβρίου - 11 Δεκεμβρίου 2021
Ώρες λειτουργίας: Δευτ./Τρ./Παρ. 17.30-21.00, Σαβ./Κυρ. 11.00-14.00
