Καθώς περπατάς στην Αθήνα, η πόλη σου επιφυλάσσει εκπλήξεις. Έτσι, αν τα βήματά σου σε φέρουν κατά τον Βοτανικό, και συγκεκριμένα στην οδό Δημαράκη, μια πάροδο της Αγίας Άννης, του πιο κακοφτιαγμένου δρόμου της πόλης, θα πέσεις πάνω στο παλιό εργοστάσιο κατεργασίας και παραγωγής ναξίας σμύριδας.
Η εταιρεία Σμύρις Α.Ε., ιδρυμένη από τον επιχειρηματία Αλέξανδρο Παναγιωτόπουλο στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ανέλαβε την εμπορική εκμετάλλευση της σμύριδας της Νάξου, ενός καθαρά ελληνικού προϊόντος που εξορύσσεται στα σμυριδορυχεία του νησιού της Νάξου. Η ελληνική σμύριδα, λόγω των φυσικών ιδιοτήτων της, κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις του είδους της. Περιέχει κορούνδιο, δηλαδή οξείδιο του αργιλίου, που την καθιστά ιδιαίτερα ανταγωνιστική ως αδρανές υλικό για λείανση επιφανειών. Η περιεκτικότητα της σμύριδας σε κορούνδιο της προσδίδει ιδιαίτερη σκληρότητα, κατατάσσοντάς τη στη δεύτερη θέση με σκληρότητα 8 ΜΟΗS έναντι 9 ΜΟΗS της σκληρότητας του διαμαντιού.
Έτσι η σμύριδα που ερχόταν στον Πειραιά με το καραβάκι από το λιμανάκι της Μουτσούνας στη Νάξο, σε τεράστιες πέτρες, έσπαγε στο εργοστάσιο του Βοτανικού μέσα σε σπαστήρες σε μικρότερες πέτρες και κατόπιν σε μικρούς κόκκους κατάλληλους για λειαντικό υλικό όπως σμυριδόχαρτα, βιομηχανικά δάπεδα, μωσαϊκά κ.λπ. Τσουβάλια με κόκκους σμύριδας ήταν αραδιασμένα στον περίβολο του εργοστασίου για να διακινηθούν στην αγορά δίνοντας στην περιοχή την εικόνα σμυριδορυχείου.
Ακόμα μία εφαρμογή της σμύριδας ήταν η αποσιδήρωση. Επειδή το συγκεκριμένο υλικό εμπεριέχει σημαντική ποσότητα οξειδίων του σιδήρου, αν βρεθεί μέσα σε ισχυρό μαγνητικό πεδίο, αφαιρείται ο σίδηρος και αυξάνεται το ποσοστό του κορουνδίου που ενισχύει τη σκληρότητα της σμύριδας. Η εταιρεία Σμύρις Α.Ε., που αγόραζε τη σμυριδόπετρα από το κρατικό μονοπώλιο, μετά την εγκατάλειψη από το κράτος και την ιδιωτική πρωτοβουλία έκλεισε στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ένα μοντέλο παραγωγής βέβαια έχει τελειώσει...
Πάντως η οδός Δημαράκη θα παραμείνει το σύμβολο ενός μοντέλου που πέρασε στην Ιστορία.
