ΤΟΤΕ: Πέρασαν 60 ολόκληρα χρόνια από αυτό το «τότε». Από τη δολοφονία του Στέφανου Βελδεμίρη, στις 26 Οκτωβρίου 1961, του Αγίου Δημητρίου, τρεις ημέρες πριν από τις εκλογές της βίας και της νοθείας. Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης. Τον πυροβόλησε ο χωροφύλακας Σπύρος Φιλίππου. Επιλεγμένος δολοφόνος γιατί ήταν δεινός σκοπευτής. Τον πυροβόλησε ενώ ο Βελδεμίρης βρισκόταν μέσα σε ταξί με τον Μόρφη Στεφούδη για να μοιράσουν προεκλογικό υλικό της ΕΔΑ. Λίγο πριν, είχαν συναντηθεί με τους νεολαίους Σπύρο Σακέττα, αργότερα δικηγόρο, και Λάκη Μακρή, αργότερα γιατρό, τους δίνουν δύο κούτες με το προεκλογικό υλικό... και συνεχίζουν προς τον θάνατο. Ο Στέφανος, 24 χρόνων, ηλεκτροτεχνίτης στο επάγγελμα, έχει αναλάβει τις εγκαταστάσεις των προεκλογικών συγκεντρώσεων της ΕΔΑ. Μόλις έχει γυρίσει από τις Σέρρες. Ένα μαγικό, πολύτιμο παιδί.
Στη δίκη, ο φονιάς ισχυρίζεται πως πυροβόλησε στα λάστιχα, ενώ υπάρχει η οπή εισόδου στο πίσω τζάμι του ταξί. Ισχυρίζεται επίσης ότι τον πέρασε για έμπορο ναρκωτικών!! Οι ισχυρισμοί γίνονται δεκτοί από την έδρα. Ο Φιλίππου καταδικάζεται σε 4 χρόνια φυλακή για φόνο εξ αμελείας.
Ο νεκρός δεν παραδόθηκε στην οικογένεια. Όμως η λιτάνευση έγινε! Χωρίς φέρετρο. Πλήθος κόσμου σήκωσε νοερά τον Στέφανο Βελδεμίρη στον ουρανό της Θεσσαλονίκης και βαδίζοντας «επί των κυμάτων» του Θερμαϊκού, σαν χορός αρχαίας τραγωδίας, συνόδευσε τους οικείους του από το σπίτι στις Συκιές μέχρι το νεκροταφείο της Ευαγγελίστριας (πίσω από την Φυσικομαθηματική), περνώντας από την Αγίου Δημητρίου. Οι κραυγές «δολοφόνοι» και «αθάνατος» σκεπάζουν τον θρήνο. Καλύτερα: αυτός είναι ο θρήνος. Ο Βασίλης Εφραιμίδης, τότε βουλευτής Θεσσαλονίκης της ΕΔΑ κι αργότερα Σερρών, λέει λίγα λόγια.
«Στέφανε, αγκαθοστέφανε», γράφει ο Γιάννης Ρίτσος, «το αγκάθινο στεφάνι / στο μέτωπό σου / πελώριο φωτοστέφανο / στους κροτάφους του σύμπαντος. / Στέφανε, αιματοστέφανε, / τα ματωμένα 24 χρόνια σου, / 24 απέραντα χρώματα / στον ορίζοντα. / (...) / Και δεν φοβόμαστε πια, Στέφανε / μη και κοπεί το φως / μη κι απομείνουμε στη μέση / καθώς διαβάζουμε τον ύμνο της ελευθερίας / που υπέγραψες με το αίμα σου (...)».
ΤΩΡΑ: Αρχές Αυγούστου, φέτος. Μεσημέρι σε μια ταβέρνα στο Ρετζίκι. Πέντε άτομα, αντροπαρέα. Οι πιο μεγάλοι, ογδοντάρηδες πια, είναι ο Σπύρος Σακέττας και ο Μόρφης Στεφούδης. Φίλοι μου πια όλοι, κάτι παραπάνω από αγαπημένοι. Και δάσκαλοι. Χωρίς να διδάσκουν. Να ’χεις δέκα ψυχές να τους ακούς.
Χωρίς ίχνος «ηρωικού» τόνου. Με μια αλαφράδα που διώχνει τον θάνατο και ψηλώνει τη ζωή. Πειράζονται μάλιστα. Όποτε ο Σπύρος πάει να διακόψει, ο Μόρφης τον σταματάει: «σκάσε». Και γελάνε. Γελάμε κι εμείς.
Λένε και τι δε λένε. Για το πώς Σακέττας και Βελδεμίρης σκαρφάλωσαν στον Λευκό Πύργο (υπό την περιφρούρηση των οργανώσεων της ΕΔΑ, Σπουδάζουσας, Παναγίτσας Φανερωμένης και Συκεών - Καλλιθέας) και κρέμασαν πανό κατά της επέμβασης των Αμερικανών στον Κόλπο των Χοίρων. «Γιάνκηδες, κάτω τα χέρια από την Κούβα» έγραφε, υπάρχει και φωτογραφία στην «Αυγή» της επόμενης μέρας.
Λένε για το ραντεβού τους πριν τη δολοφονία στη λεωφόρο Λαγκαδά μπροστά στο μνημείο του εκτελεσμένου από τους Ναζί πολίστα του Ηρακλή, Ιβάνωφ. Λένε για το εκπληκτικά μοντέρνο (ιλουστρασιόν, παρακαλώ) υλικό της ΕΔΑ, εναντίον του τζόγου (!) και του Προ-πο και για την οικολογία (!). Λένε για τη σφαίρα («λίγο το αυτί μού’ φαγε»), λένε για την κηδεία του Γιώργη Τσαρουχά, όπου επίσης ο νεκρός δεν παραδόθηκε στην οικογένεια. Το φέρετρο παραδόθηκε καρφωμένο στο νεκροταφείο της Ευαγγελίστριας. Στην κηδεία ήταν η γυναίκα του Ιωάννα, οι κόρες του Καίτη και Νίκη και άλλα τρία άτομα. Μεταξύ τους ο Σπύρος Σακέττας. Λένε και τι δεν λένε. Κι όταν τσουγκρίζουμε, ο Σπύρος δεν λέει «γεια μας», αλλά «ορμάμε». Εξήντα χρόνια από τότε, δεν έπαψαν να «ορμάνε». Πώς να πάψουμε εμείς...
ΤΩΡΑ: 27 Μαΐου 2020. «Τι τον νοιάζει τον δεκαεπτάχρονο η δολοφονία Λαμπράκη;».
Κυριάκος Μητσοτάκης.
ΤΩΡΑ: Πάει για αποφυλάκιση ο ναζί Γιώργος Πατέλης.
ΤΩΡΑ: Χτυπάει το τηλέφωνο. Φωνή διστακτική. «Ο Μόρφης είμαι. Γράψε κάτι για τον Στέφανο».
ΣΗΜΕΡΑ: Γράφω, Μόρφη μου, γράφω. Γράφω, Σπύρο. Γράφω, Στέφανε. Γράφω, καθώς «μαδάνε τα πορτοκαλάνθια τους οι μέρες μας».
