Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Γιώργος Γαϊτανάρης - Ιώ Ντόλκα / «Συμβιώνουμε με τα έργα τέχνης»
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Γιώργος Γαϊτανάρης - Ιώ Ντόλκα / «Συμβιώνουμε με τα έργα τέχνης»

ΓΑΙΤΑΝΑΡΗΣ

«Η ομορφιά της συλλογής είναι ότι δεν σταματά ποτέ» ομολογεί ο συλλέκτης Γιώργος Γαϊτανάρης, που από κοινού με τη σύντροφο της ζωής του Ιώ Ντόλκα, διαπρεπείς και πολυβραβευμένοι επιστήμονες που ζουν και εργάζονται στο Σιάτλ των ΗΠΑ, συγκεντρώνουν εδώ και είκοσι χρόνια έργα τέχνης, τα οποία έχουν ως βάση αναφοράς τον ελληνικό κόσμο, κυρίως την εποχή της τουρκοκρατίας και τον αγώνα της ανεξαρτησίας.

Τα εξήντα επτά από τα εκατό έργα που αριθμεί η συλλογή εκτίθενται για πρώτη φορά έως και τις 3 Οκτωβρίου στην Τρίπολη, πατρογονική πόλη και των δύο.

Η έκθεση στάθηκε αφορμή για τη συνάντηση μαζί τους και τη διαπίστωση πως πρόκειται για δυο ανθρώπους που αγαπούν βαθιά την τέχνη και είναι από τους σημαντικούς  Έλληνες συλλέκτες έργων σύγχρονης τέχνης. Διαθέτουν μάλιστα μία από τις μεγαλύτερες συλλογές έργων μαύρων καλλιτεχνών της Αμερικής.

«Όταν αποφασίσαμε να συλλέξουμε σύγχρονους καλλιτέχνες, ένας από τους λόγους, ίσως ο κυριότερος, ήταν ότι θέλαμε να ζούμε καινούργια πράγματα» ομολογεί ο Γ. Γαϊτανάρης. «Ενθουσιάζομαι με τους νέους καλλιτέχνες και τις ιδέες τους» ομολογεί.

Σε ένα διαρκές κυνήγι για το καινούργιο, όπως λέει, τα έργα των συλλογών είναι αποτέλεσμα συμφωνίας και των δυο. «Το έργο πρέπει να σου μιλάει στα πρώτα δευτερόλεπτα και να σου λέει κάτι. Αλλιώς είναι νεκρό» επισημαίνει ο συλλέκτης και εξηγεί τον τρόπο επιλογής.

«Αρχικά βλέπω τα έργα και, όταν κάτι μου αρέσει, ρωτώ στη συνέχεια την Ιώ αν συμφωνεί. Δεν παίρνουμε τίποτα για το οποίο δεν συμφωνούμε. Εβδομαδιαίως βλέπω 10.000 - 20.000 έργα και μελετώ τέχνη περισσότερο από τέσσερις ώρες καθημερινά. Ξέρω να ξεχωρίζω και κυρίως ξέρω τι με ενδιαφέρει. Επιπλέον συνεργαζόμαστε με επιτελείο ειδικών, που μας βοηθούν και επιβεβαιώνουν ή όχι τις επιλογές μας».

Το δώρο - έκπληξη και η αρχή της συλλογής

Αναφερόμενος στα έργα της συλλογής, μέρος της οποίας φιλοξενείται στην έκθεση της γενέθλιας Τρίπολης, όπου θα δωρηθούν μετά θάνατον, ο Γ. Γαϊτανάρης δεν κρύβει πως «η συλλογή αντιπροσωπεύει το τι πιστεύουμε, τι θέλουμε και τι μας αρέσει. Η συγκεκριμένη είναι διαφορετική από τις υπόλοιπες. Αποκλειστικά και μόνο φτιαγμένη για να μας συνδέσει με τις ρίζες μας και την πόλη μας. Ξεκίνησε σιγά - σιγά και δειλά - δειλά με ένα πρώτο έργο που αγόρασε η Ιώ μαζί με την αδελφή μου για να μου κάνουν δώρο - έκπληξη. Μου άρεσε πάρα πολύ κι άρχισα να μελετάω.  Ήταν έργο αναφοράς στην Επανάσταση του 1821, περίοδο για την οποία διαπίστωσα πως υπάρχουν πολλά έργα που δεν ήξερα, καθώς δεν είχα ασχοληθεί καθόλου.

Αρχίσαμε να συλλέγουμε έργα της συγκεκριμένης θεματικής που διακρίνονταν για την κίνηση και τον παλμό τους. Μου άρεσαν φοβερά οι μάχες, τα άλογα. Το Διαδίκτυο μας έδινε συνεχείς πληροφορίες. Αναζητούσαμε και αγοράζαμε έργα από παντού, από την Αθήνα, το Βερολίνο, το Λονδίνο, το Παρίσι. Για ένα χρόνο κυνηγούσαμε τη "Σφαγή της Χίου" του Ντελακρουά.

Είμαστε περήφανοι για πολλά έργα, που το καθένα έχει τη δική του περιπετειώδη ιστορία και διαδρομή.  Ένα από αυτά, η είσοδος του  Όθωνα στο Ναύπλιο, ένα μικρό έργο του Κράους, με το υπέροχο μπλε πλαίσιο, είναι πάρα πολύ σπάνιο. Ξεθεωθήκαμε μέχρι να το βρούμε σε ένα απρόσμενο μέρος στο Λονδίνο».

Γνώστης της αγοράς πλέον, ξέρει τους παίκτες και τους παρακολουθεί, όπως λέει, επισημαίνοντας πως «τα πιο σοβαρά μέρη με μεγάλη ποικιλία για να διαλέξεις έργα σχετικά με το 1821 είναι οι δημοπρασίες».

Ο Έλληνας γκαλερίστας της Βαλτιμόρης

Με μελέτη, αναζήτηση, πιστούς και μόνιμους συνεργάτες, γνώση αλλά και ένστικτο, προχωρούν κάθε φορά με προσεκτικά βήματα. Υπάρχουν πρόσωπα με τα οποία συνεργάζονται και τα εμπιστεύονται, όπως ο  Έλληνας γκαλερίστας στη Βαλτιμόρη, Χιώτης μετανάστης, αντιπρόσωπος της συλλογής του Ντέιβιντ Ρόμπερτς στις ΗΠΑ, δύο έργα του οποίου διαθέτουν.

Η έκθεση «Απεικονίσεις και Αναπαραστάσεις του ελληνόφωνου κόσμου - από τον 18ο στον 21ο αιώνα», που πραγματοποιείται στο Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο της Τρίπολης έως 3 Οκτωβρίου και από τις 5 του μήνα θα μεταφερθεί στο  Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, παρουσιάζει σε εννέα ενότητες εικαστικά τεκμήρια από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τις μέρες μας, από ξένους και  Έλληνες δημιουργούς.

Πίνακες, λιθογραφίες, οξυγραφίες, κεντήματα, χαλκογραφίες περιηγητών, την περίφημη σειρά του Παναγιώτη Ζωγράφου, που μετέτρεψε τις μνήμες του Στρατηγού Μακρυγιάννη σε εικόνες, έργα του Reinagle από τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, καθώς και έργα των Delacroix, Krauss, Lipparini, Vernet, Langlois, De Neuville, Roberts, σειρά των πλοίων του Κογεβίνα, Μποστ και την “Περικεφαλαία Αυτοκτονίας” του γλύπτη Θόδωρου.

Ένα σπίτι - μουσείο

Τα έργα που επιλέγει το ζευγάρι είναι ανθρωποκεντρικά, «εμπεριέχουν δύναμη, ένταση, συναίσθημα, μήνυμα», όπως σχολιάζει η Ιώ Ντόλκα, που δεν παραλείπει να προσθέσει πως με την τέχνη έχουν βαθιά βιωματική σχέση, είναι μέρος της ζωής τους. Αποκαλύπτει μάλιστα πως το σπίτι του ζευγαριού στο Σιάτλ «είναι σαν ένα μουσείο. Και η μεγαλύτερη χαρά είναι να το μοιραζόμαστε με τους φίλους μας» αναφέρει.

Από τις μεγαλύτερες συλλογές έργων μαύρων καλλιτεχνών

«Σε μια χώρα όπως οι ΗΠΑ, όπου οι φυλετικές διακρίσεις είναι σε ισχύ, η τέχνη των μαύρων ανθεί» δηλώνει ο Γ. Γαϊτανάρης υπογραμμίζοντας πως «η μαύρη κουλτούρα, επειδή ήταν καταπιεσμένη, φέρνει κάτι τελείως καινούργιο».

Κάνει μάλιστα γνωστό πως «αυτή τη στιγμή η μαύρη τέχνη είναι πολύ ισχυρή, άρχισε να αναγνωρίζεται από το πιο πλατύ κοινό και έχει ζήτηση. Γκαλερί, συλλέκτες και μουσεία 'κυνηγούν' μαύρους καλλιτέχνες, των οποίων η οικονομική αξία ανεβαίνει. Οι τιμές τους εκτινάσσονται. Οι πετυχημένοι μαύροι οδηγούν την κούρσα. Τα τελευταία πέντε χρόνια οι διευθυντές των μουσείων και οι μεγάλες γκαλερί, νιώθοντας ίσως ενοχή για το ότι αγνόησαν επιδεικτικά την τέχνη των μαύρων, άρχισαν να ενδιαφέρονται.

Μία από τις γκαλερί με τις οποίες συνεργαζόμαστε στη Νέα Υόρκη είναι πρωτοπόρα στον χώρο ως προς τους μαύρους καλλιτέχνες. Ο διευθυντής Μαρκ Γουέμπι, που είναι και σημαντικός μας σύμβουλος, χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην έγχρωμη κοινότητα των καλλιτεχνών της Αμερικής. Ο μαύρος καλλιτέχνης που νιώθει κυνηγημένος και καταπιεσμένος εμπιστεύεται τον Μαρκ.

Μεγαλωμένος στο Ντιτρόιτ, έχει βαθιά γνώση της συγκεκριμένης κουλτούρας. Δίπλα του άρχισα να γνωρίζω και να μαθαίνω τη μαύρη εικαστική κοινότητα και να την εκτιμώ πολύ. Αυτή τη στιγμή διαθέτουμε δεκάδες έργα και η συλλογή μας είναι ίσως μια από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως», όπως κάνει γνωστό, και αναφέρει ενδεικτικά τα έργα του Τζεφ Ντόναλντσον, του οποίου έχουν ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του.

Αλλά και ο γλύπτης Εντ Λαβ, δημιουργός του ιστορικού γλυπτού με τον απαγχονισμένο μαύρο, τοποθετημένου έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Το πρωτότυπο πρόπλασμα ανήκει στη συλλογή τους.

Μιλώντας για τον αγώνα των Αφρικανών, η Ιώ Ντόλκα δεν κρύβει τη συγκίνησή της. «Ακόμα και οι μετανάστες, όπως εμείς, αντιμετωπίζονται καλύτερα από τους μαύρους. Ο μαύρος που είναι Αμερικάνος δεν θα έπρεπε να πολεμάει για τα δικαιώματά του. Αλλά το χρώμα του τον εμποδίζει. Τα εγκλήματα είναι συνεχή. Δεν υπάρχει πραγματική ισότητα. Ο μαύρος δίνει έως και σήμερα αγώνα επιβίωσης. Και εμείς, που είμαστε ξένοι σε αυτόν τον τόπο, μπορούμε να καταλάβουμε αυτόν τον αγώνα. Και είναι τιμή μας να φιλοξενούμε αυτούς τους καλλιτέχνες σε ένα μέρος της συλλογής μας, να τους αγκαλιάζουμε, να τους κάνουμε γνωστούς» καταλήγει.

Ινδιάνοι και Ρώσοι καλλιτέχνες

Μπορούν να μιλούν ατελείωτες ώρες για τους καλλιτέχνες που αγαπούν και τα έργα τους. Ανάμεσά τους ο Καναδός - Ινδιάνος Μπο Ντικ, που ήταν να συμμετάσχει στην Documenta της Αθήνας του 2017, αλλά τον πρόλαβε ο θάνατος. Αλλά και ο εμβληματικός Ρωσοεβραίος Νεσβέστνι, που πολέμησε στο Στάλινγκραντ και υπήρξε ο μόνος που διεσώθη από τη μονάδα του, νοσηλευόμενος με βαριά τραύματα για μήνες. Ο ήρωας της μεταπολεμικής Σοβιετικής  Ένωσης, που η τέχνη ήταν έκφραση ζωής.

«Υπήρξε επαναστάτης μέσα στη χώρα του» διηγείται ο συλλέκτης. «Μετά από έναν ομηρικό καυγά με τον Χρουστσόφ κατασκευάζει ένα γλυπτό, τον ‘Ορφέα’, που βρίσκεται στη συλλογή μας, να κρατάει την ανοιχτή του καρδιά αγγίζοντάς την όπως τις χορδές μιας άρπας. Φεύγει από τη χώρα, καταλήγει στη Νέα Υόρκη και συνεργάζεται με τον Μπέκετ, που γράφει 50 ποιήματα τα οποία κοσμεί με 50 σχέδια.  Έχουμε το αρχικό, το κεφάλι του Μπέκετ.

Αλλά και από το έργο της μάνας που κλαίει στο Μάγκανταν έχοντας πίσω της έναν σταυρό που συμβολίζει τον σταυρωμένο από τον Στάλιν ρωσικό λαό δημιούργησε μια σειρά από επτά μικρά όμοια γλυπτά, που το ένα βρίσκεται στο Μουσείο του Βατικανού, ένα πήγε στα χέρια του Φιντέλ Κάστρο, ένα στον Φρανσουά Μιτεράν.  Ένα έχουμε κι εμείς» αποκαλύπτει.

«Κάνε κάτι για τους επόμενους»

Ήταν το 2019 όταν στον Γιώργο Γαϊτανάρη απονεμήθηκε το Prix Galien Canada, το πιο σημαντικό βραβείο στον τομέα της φαρμακολογίας, που αναφέρεται ως το βραβείο Νόμπελ φαρμακευτικής έρευνας.

«Είναι σημαντικό να φύγεις από τη ζωή και να υπάρχει το αποτύπωμά σου, να έχεις αφήσει το ίχνος σου. Με τσακίζει το να μην έχεις αφήσει τίποτα. Εξίσου σημαντικό είναι να δίνεις τα φώτα σου στην επόμενη γενιά και να βοηθάς στα επόμενα βήματα και στο όραμα» υποστηρίζει και δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι τον ενδιαφέρει να ανοίγει δρόμους.

Από την πλευρά της η Ιώ Ντόλκα μοιράζεται την ίδια άποψη για τη ζωή. Πετυχημένη επαγγελματίας και ιδρύτρια μιας πρωτοποριακής προσπάθειας στον χώρο των σπάνιων παθήσεων, έχει οδηγήσει στη βελτίωση της ζωής πολλών ασθενών που υποφέρουν από χρόνια νοσήματα.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL