Με σπουδές κλασικού και jazz τραγουδιού, πιάνου και θεωρητικών και ένα μεταπτυχιακό με θέμα «Jazz Performance & New Technologies», η Χριστίνα Ψύχα κυκλοφόρησε πρόσφατα έναν αξιοθαύμαστα ώριμο πρώτο δίσκο. Το «Violetera» ενσωματώνει με τον πιο φυσικό τρόπο την jazz στη σημερινή ελληνική τραγουδοποία, διαθέτει πανέμορφες ενορχηστρώσεις από τον εξαίρετο jazz πιανίστα Νικόλα Αναδολή, η ερμηνεία της Χριστίνα Ψύχα εκτός από άψογη τεχνικά είναι προσωπική στο έπακρο και το σύνολο αποπνέει μια σπάνια φρεσκάδα. Καθόλου μικρό επίτευγμα για μια νεότατη πρωτοεμφανιζόμενη δημιουργό και είναι αληθινά πολύ ενδιαφέρον να μάθουμε πώς το κατόρθωσε.
Ξεκίνησες να δημιουργήσεις έναν δίσκο ή απλώς προσετίθεντο σιγά - σιγά τραγούδια μέχρι που κατάλαβες ότι είχες αρκετό υλικό;
Νομίζω, το δεύτερο! Το γράψιμο και το τραγούδι ήταν ο βασικός μου τρόπος έκφρασης από μικρή, αργότερα ήρθε η συνειδητή προσπάθεια και μελέτη της μουσικής και σιγά - σιγά άρχισε να προκύπτει κάτι ολοκληρωμένο.
Είχες σκεφτεί, αλήθεια, ότι θα έκανες τον πρώτο δίσκο σου σε τόσο νεαρή ηλικία; Πώς αποφάσισες να το κάνεις και μάλιστα ουσιαστικά σε δική σου παραγωγή;
Πήρα την απόφαση να ασχοληθώ με τη μουσική ενώ σπούδαζα Προσχολική Αγωγή και χωρίς να διαφαίνονται σημάδια προς αυτή την κατεύθυνση. Ήταν προσωπική υπόθεση. Νωρίτερα είχα κάνει μαθήματα πιάνου και αρμονίας αλλά δεν είχα εκδηλώσει ουσιαστικό ενδιαφέρον. Όταν λοιπόν αποφάσισα πως αυτό μου αρέσει, όρισα και τον τρόπο που θα το κάνω και η προϋπόθεση ήταν εξαρχής η δημιουργία. Δεν ήθελα να γίνω «επαγγελματίας τραγουδίστρια» αλλά δημιουργός. Η φωνή μου ήταν πάντα το μέσο, αυτό ήταν πολύ ξεκάθαρο στο μυαλό μου, δεν είχα μπερδέματα. Έτσι λοιπόν άρχισα να δίνω όλο μου τον χρόνο στη δημιουργία και βήμα - βήμα ήρθε ο δίσκος.
Η επιρροή που έχεις δεχτεί από την jazz είναι, βέβαια, περισσότερο και από ολοφάνερη αλλά θα σε ρωτήσω ποιες πλευρές της ελληνικής μουσικής σε έχουν ίσως επηρεάσει και πόσο.
Η ελληνική μουσική με επηρέασε συναισθηματικά πριν αρχίσω να διαμορφώνω τεχνικά κριτήρια. Η φωνή της Φλέρυς Νταντωνάκη ήταν αποκάλυψη για μένα και έντονη συναισθηματική επιρροή. Έβρισκα την επαναστατικότητα που αναζητούσα σε ερμηνευτικό επίπεδο. Τα τραγούδια του Άκη Πάνου και του Τσιτσάνη είχαν παρόμοια επίδραση πάνω μου. Ενδεικτικά σκέφτομαι αυτά τώρα, γενικά με συγκινούσαν πολλά ελληνικά έργα όταν ήμουν μικρότερη.
Προσπαθείς να φέρεις την jazz στην ελληνική μουσική πραγματικότητα, να δημιουργήσεις μια εγχώρια εκδοχή της ή, αντίστοιχα, να γράψεις σημερινά ελληνικά τραγούδια με κύριο δομικό στοιχείο την jazz;
Γράφω σημερινά ελληνικά τραγούδια με δομικό στοιχείο τον προσωπικό μου ήχο που συνεχώς αναδιαμορφώνεται και εξελίσσεται μελετώντας και αναμειγνύοντας στοιχεία από μουσικές του κόσμου.
Ποιο είναι το στοιχείο της latin ρυθμολογίας που σε ελκύει τόσο ώστε να την χρησιμοποιείς τόσο πολύ;
Πέρα από την ακατανίκητη γοητεία της άρσης σε μουσικό επίπεδο, από την κουλτούρα των Λατίνων με ελκύει η τάση τους να εντάσσουν σε χορευτικό «περιβάλλον» ακόμα και τις πιο θλιβερές ιστορίες.
Ποιες θα έλεγες ότι είναι οι κυριότερες ερμηνευτικές επιρροές σου, από τη διεθνή μουσική σκηνή αλλά ίσως και από την Ελλάδα;
Με έχουν επηρεάσει φωνές με αναγεννησιακά χαρακτηριστικά και τελευταία μελετώ και τον βυζαντινό τρόπο ερμηνείας. Με συγκινούν συνεχώς νέα στοιχεία που ανακαλύπτω σε παλιές κλασικές φωνές αλλά και σε πολλές σύγχρονες. Είναι τόσα πολλά τα ερεθίσματα που δεν θα ήταν αντιπροσωπευτικό να αναφέρω μόνο μερικά ονόματα.
Οι στίχοι σου είναι αποκλειστικά προσωπικοί / αυτοβιογραφικοί ή όχι απαραίτητα;
Μέχρι τώρα είναι αρκετά προσωπικοί αλλά θα με ενδιέφερε αργότερα να βγω εκτός αυτού του πλαισίου, ίσως μελοποιώντας ή συνθέτοντας σε στίχους άλλων.
Ο τίτλος του δίσκου και, φυσικά, του ομότιτλου τραγουδιού, του «Violetera», παραπέμπει στη γνωστή ταινία;
Δεν παραπέμπει στην ταινία. Επέλεξα τον τίτλο από το ισπανικό τραγούδι «La Violetera» θέλοντας να έχει κάπως την αίσθηση του ρομαντισμού που χαρακτηρίζει τον ήχο του δίσκου και την προσωπική μου οπτική για τη ζωή.
Τι προσπαθείς να εκφράσεις με τους στίχους του τελευταίου τραγουδιού που ηχογραφήθηκε για τον δίσκο και έχει ως πηγή έμπνευσης την καραντίνα / πανδημία, του «Είναι κοντά»;
Περισσότερο αφορμή αποτέλεσε η περίοδος της καραντίνας για να βγει αυτό το τραγούδι. Με απασχολούν έντονα ζητήματα της ανθρώπινης απελευθέρωσης από φόβους και προσωπικές αγκυλώσεις, κυρίως συναισθηματικής φύσης. Είναι ανάγκη της εποχής να επιστρέψουμε στο συναίσθημα που νιώθω συχνά ότι προσπαθεί να κρυφτεί. Το «Πού να είσαι» είναι επίσης ένα τραγούδι που επικεντρώνεται στην αναζήτηση. Για κάποιους είναι η αγάπη, για άλλους η απελευθέρωση, για εμένα αυτά τα δύο είναι το ίδιο.
Ποια και πόσο μεγάλη ήταν η συμβολή του Νικόλα Αναδολή στις ενορχηστρώσεις και συνολικά στην υλοποίηση του δίσκου;
Ο Νικόλας Αναδολής είναι ο βασικός ενορχηστρωτής και συμπαραγωγός μαζί με εμένα του δίσκου. Η μουσική του προσωπικότητα είναι αναπόσπαστο στοιχείο της εργασίας αυτής και το τελικό αποτύπωμα καθορίστηκε από τη συνεργασία μας. Τον αγαπώ και τον ευχαριστώ για την προσφορά του στον δίσκο και γενικότερα στη μουσική.
Θεωρείς ότι ο ήχος του album μπορεί να μεταφερθεί εύκολα στη συνθήκη της ζωντανής εμφάνισης και ήταν αυτό κάτι που είχες κατά νουν όταν τον έφτιαχνες;
Το album ηχογραφήθηκε σχεδόν εξολοκλήρου live στο στούντιο. Όλοι οι συντελεστές είμαστε κατά βάση live εκτελεστές / ερμηνευτές και η «στιγμή» έχει πρωτεύοντα ρόλο στη δημιουργική διαδικασία για εμάς. Σε αυτό συνετέλεσε καθοριστικά η jazz παιδεία μας. Με λίγα λόγια, το live είναι το σπίτι μας, εκεί είμαστε περισσότερο ο εαυτός μας.
Και τα προσεχή σχέδιά σου, σε σχέση με τον δίσκο αλλά ίσως και με τη συνέχειά του;
Προσπαθούμε να οργανώσουμε τη ζωντανή παρουσίαση του δίσκου με δεδομένες τις δύσκολες συνθήκες. Παράλληλα, εργάζομαι σε νέα πράγματα αλλά έχω και ήδη έτοιμο καινούργιο υλικό.
Όταν υπάρχει το ταλέντο, η παραγωγικότητα δείχνει ότι πραγματικά πρόκειται για δημιουργό με όραμα και διάρκεια και η Χριστίνα Ψύχα ολοφάνερα ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
