Ένα «σκληρό μυθιστόρημα», από τα πολλά που έχει γράψει ο Ζωρζ Σιμενόν, «Ο πάτος του μπουκαλιού» (εκδ. Άγρα), σε μετάφραση Αργυρώς Μακάρωφ, παράλληλα με αυτά του επιθεωρητή Μεγκρέ, έρχεται από την αμερικανική περίοδο της ζωής του.
Ένα βιβλίο που έλαβε υπόσταση όταν ο συγγραφέας, όντας στις ΗΠΑ, μετακόμισε με την οικογένειά του στο Τουμακακόρι της Αριζόνα -μισή ώρα μακριά από τα σύνορα με το Μεξικό. Τριγύρω σκόρπια σπίτια νοικοκυραίων πρωταθλητών του Αμερικανικού Ονείρου που διασκεδάζουν την ατελείωτη πλήξη τους ανταλλάσσοντας επισκέψεις βουτηγμένες στο αλκοόλ.
Τούτο το σκηνικό μεταφέρεται σχεδόν αυτούσιο στο έργο του, με την πλοκή να διακρίνει τις φιγούρες δύο αδελφών που διάλεξαν ξεχωριστούς δρόμους: Ο επιφανής δικηγόρος Π.Μ., με οικονομικά επιτυχημένο γάμο -διακριτή προσωπικότητα μέσα στους ισχυρούς ραντζέρηδες και τους μεγαλοκτηματίες βαμβακοπαραγωγούς. Ο παρίας και μικροκακοποιός Ντόναλντ, έχοντας τραυματίσει σοβαρά σε ληστεία ένα όργανο της τάξης, είναι καταδικασμένος σε πολλά χρόνια φυλακή.
Έρχεται το πλήρωμα του χρόνου και ο άγνωστος που εμφανίζεται ξαφνικά στο παλατάκι του δικηγόρου μοιάζει να απειλεί την οικογενειακή γαλήνη. Είναι, βεβαίως, ο Ντόναλντ, που απαιτεί τα ρέστα από τον «πετυχημένο» αδελφό, ο οποίος αναγκάζεται να αποκρύψει τη συγγένειά του· να τον φιλοξενήσει στο σπίτι του μέχρις ότου τον βοηθήσει να περάσει το φουρτουνιασμένο ποτάμι που χωρίζει τα σύνορα με το Μεξικό, ένθα περιμένει η φίλη του δραπέτη.
Είναι τότε που αναδύονται οι αβυσσαλέες διαφορές μεταξύ τους, καθώς ο φτωχοδιάβολος συμμετέχει στη ζωή της κοινότητας μέσα σε ατέρμονα μεθύσια, τσακωμούς και προσβολές. Η φούσκα της μικροαστικής κανονικότητας κινδυνεύει να σπάσει με καταλύτη το μυστήριο αυτό φρούτο, που προκαλεί φόβο και έλξη μαζί.
Η ένταση φουσκώνει επικίνδυνα, όπως και τα νερά του ποταμού, ενώ η καταρρακτώδης βροχή δεν λέει να σταματήσει. Και, παρ' όλη την απεραντοσύνη της φύσης, οι άνθρωποι μοιάζουν να κινούνται σε ασφυκτικό πλαίσιο. Τελικά ο Π.Μ. θα βοηθήσει τον άσωτο υιό να το σκάσει, αλλά η τραγωδία δεν θα αργήσει να συμβεί.
Το μυθιστόρημα που έγραψε ο Σιμενόν το 1948 μπορεί να εκληφθεί ως μια σκληρή κριτική του Αμερικανικού Ονείρου: ενώ σε κάποιους ο αδυσώπητος αγώνας για την προσωπική επιτυχία μέσω του χρήματος προσφέρει την κορυφή, άλλους τους ρίχνει τον πάτο της κοινωνικής κλίμακας. Δεν ξέρουμε αν ο συγγραφέας είχε κάτι τέτοιο στο νου του όταν το έγραφε. Περισσότερο πιθανόν το να έκανε αναφορές στη δύσκολη σχέση που είχε ο ίδιος με τον αδελφό του Κριστιάν.
Όταν ο τελευταίος καταδικάστηκε, το 1945, ερήμην σε θάνατο για έντονη φιλοναζιστική δράση, ο Σιμενόν, μέσω του Αντρέ Ζιντ, κατόρθωσε να τον στείλει στη Λεγεώνα των Ξένων. Αν και γλίτωσε το κεφάλι του, άφησε τα κόκαλά του στο Τονκίνο του Βιετνάμ δύο χρόνια μετά, στη διάρκεια του αγώνα των ντόπιων ενάντια στη γαλλική κατοχή.
Βιβλίο με προσωπικές ενοχές του Βέλγου δημιουργού για την έλλειψη επαφής μεταξύ των δύο αδελφών, που μεταφέρεται στο χαρτί με αντίστροφη κατάληξη.
INFO
Ζωρζ Σιμενόν
«Ο πάτος του μπουκαλιού»
Εκδόσεις Άγρα
Σελ: 240
Τιμή: 11,70 ευρώ
