Το 13ο μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη -από τις ιστορικές εκδόσεις Κείμενα, που επανέρχονται με φόρα στη σκηνή- αποτελεί, μάλλον, το πιο πολιτικό του βιβλίο, καθώς επιβεβαιώνει έτι περαιτέρω την κοινωνικοποίηση των ηρώων του. Λέμε «ηρώων του» καθώς σε τούτο εδώ το κείμενο ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος έχει ως συμπρωταγωνιστή τον αδελφικό του φίλο Λάμπρο Ζήση, γνωστό και από προηγούμενα έργα του. Παλιός κομμουνιστής ο τελευταίος, με απηνείς διώξεις από το κράτος της Δεξιάς, γνωρίστηκε με τον Χαρίτο στα κρατητήρια της Ασφάλειας και σιγά - σιγά έγιναν αχώριστοι. Σε προηγούμενα επεισόδια ο Λάμπρος χάριζε τα φώτα της πείρας του στο παρασκήνιο για να έρθει μπροστά με το «Ο φόνος είναι χρήμα».
Δύο παράλληλες ιστορίες, εν έτη 2019, τέμνουν το μυθιστόρημα: οι δολοφονίες, με μαχαίρι, ενός Σαουδάραβα και ενός Κινέζου επενδυτή που συνοδεύονται από τον φόνο διαπλεκόμενου δημοσιογράφου, σχολιαστή των γεγονότων. Στον αντίποδα ο κολλητός του, ο Λάμπρος, ηγείται του «κινήματος των φτωχών», με επίκεντρο την πλήρως υποβαθμισμένη Πλατεία Αμερικής, σαν μια προσπάθεια συσπείρωσης και αυτοοργάνωσης των κοινωνικά υποτελών: παραδοσιακοί φτωχοί, φτωχοποιημένοι της κρίσης, μετανάστες, πρόσφυγες. Ούτως, καθώς η παρατεταμένη κρίση όξυνε τις ανισότητες, ενώ κατέστρεψε μεγάλο μέρος των μικρομεσαίων, μόνη διέξοδο αποτελούν τα αυτόνομα κινήματα. Φαινομενικά άσχετες μεταξύ τους αφηγήσεις αποτελούν καταστάσεις που ανήκουν στο ίδιο πολιτικοοικονομικό πλαίσιο: επενδύσεις και φτώχεια.
Ο αστυνόμος αναλαμβάνει να διαλευκάνει τους φόνους και να... περιφρουρήσει διακριτικά τις διαδηλώσεις τού κινήματος από τυχόν προβοκατόρικά στοιχεία. Ως μια συμβολική χειρονομία για την κοινή μοίρα των χωρών του Νότου, ο Μάρκαρης φέρνει έναν Ιταλό του κινήματος της «Σαρδέλας» που αναπτύχθηκε στη γειτονική χώρα κατά τη διάρκεια της πρωτοκαθεδρίας τού ακροδεξιού Ματέο Σαλβίνι, του οποίου την πολιτική στάση περιγράφει ο συμπατριώτης του σαν το «διαφημιστικό σποτ της κόλασης». Γι’ αυτό, «Φτωχοί ενωμένοι, ποτέ νικημένοι».
Ο γραμμικός τρόπος γραφής, σήμα κατατεθέν του Μάρκαρη, παραμένει ισχυρός, η πληθωρική χρήση της καθομιλουμένης με τα στερεότυπά της καλά κρατούν, αλλά ο παιγνιώδης τρόπος που αντιμετωπίζονται οι σχέσεις στην οικογένεια και την υπηρεσία καθιστά τις ιστορίες του Πολίτη συγγραφέα εύληπτες καθώς παρακολουθούμε το καθημερινό ωρολόγιο πρόγραμμα του Χαρίτου -με το Λεξικό του Δημητράκου σε περίοπτη θέση-, όπου ένα μεγάλο μέρος τού ενδιαφέροντός του μονοπωλεί το εγγόνι του - ο Λάμπρος, προς τιμήν του φίλου του. Δεν θα υπεισέλθουμε στις διάφορες φάσεις της ίντριγκας. Ο συγγραφέας κατέχει απόλυτα την τέχνη τής αφήγησης και πάντοτε φυλάσσει για το τέλος το πιο ορεκτικό κομμάτι μαζί με την απολαυστική μαγειρική της Ανδριανής. Έτσι, θα κλείσουμε με τη διατύπωση του Μάρκαρη στη συνέντευξή του στην Εποχή σχετικά με το υποτιθέμενο τέλος της κρίσης: «Είναι γενικό το φαινόμενο. Πρόκειται για μια ανατροπή που έχει να κάνει με τις τεράστιες ανισότητες και με ένα σύστημα που εκθειάζει την επένδυση χωρίς να θέλει να δει ποιοι επωφελούνται».
INFO
Πέτρος Μάρκαρης
«Ο φόνος είναι χρήμα»
Εκδόσεις: Κείμενα
Σελ.: 304
Τιμή: 14,31 ευρώ
