Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
Σταθμός Βενιζέλου / Προ των πυλών η καταστροφή ενός εθνικού θησαυρού
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Σταθμός Βενιζέλου / Προ των πυλών η καταστροφή ενός εθνικού θησαυρού

Μια ακόμα σελίδα της προαναγγελθείσας καταστροφής των σημαντικών αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης προστέθηκε με την προχθεσινή πολύωρη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, που γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της μελέτης της Αττικό Μετρό, για την απόσπαση και επανατοποθέτηση του μοναδικού αρχιτεκτονικού συνόλου της Decumanus Maximus. Η γνωμοδότηση ωστόσο συνοδεύεται από πολλές παρατηρήσεις και όρους, καθώς τα μέλη του ΚΑΣ εντόπισαν πολλά προβλήματα στη μελέτη, όπως άλλωστε υπέδειξαν και οι τέσσερις εισηγητές προϊστάμενοι των κεντρικών διευθύνσεων του υπουργείου Πολιτισμού.

Η εξέλιξη αυτή, παρ' ότι αναμενόμενη, δεδομένης της εμμονής της κυβέρνησης να κομματιάσει και να μεταφέρει τις αρχαιότητες του μετρό στο Καλοχώρι, άλλες σε στεγασμένο χώρο και άλλες σε αστέγαστο, αναστάτωσε εκ νέου την επιστημονική κοινότητα αλλά και την πόλη της Θεσσαλονίκης, που και τις αρχαιότητές της θα χάσει και μετρό θα αργήσει να δει, τουλάχιστον όχι μέχρι το 2023.

Αλ. Τσίπρας: Η υπουργός εγκληματεί

Προκάλεσε, παράλληλα, και την έντονη αντίδραση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος, σε ανάρτησή του στα σόσιαλ μίντια, σχολιάζοντας όλα τα καταστροφικά που συμβαίνουν στον πολιτισμό επί υπουργίας Λίνας Μενδώνη, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι "πρώτη φορά υπουργός Πολιτισμού πρωτοστατεί σε εγκλήματα κατά της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως η καταστροφή των αρχαίων του σταθμού Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης, ενός από από τα σημαντικότερα μνημεία που έχουν αποκαλυφθεί στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα προκειμένου να υπηρετήσει συμφέροντα και ιδεοληψίες. Το έχει καταφέρει και αυτό η κυρία Μενδώνη". Και θέτει τον πρωθυπουργό ενώπιον των επιλογών του.

Ο επίλογος στο ΣτΕ

Ο επίλογος της τραγικής για την πολιτιστική μας κληρονομιά πράξης αναμένεται να γραφτεί από το ΣτΕ στις 6 Νοεμβρίου, όπου εκδικάζονται οι προσφυγές των συνδικαλιστικών, επιστημονικών αλλά και φορέων της Θεσσαλονίκης, για την ακύρωση της Υπουργικής Απόφασης που ακολούθησε τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ τον Δεκέμβριο του 2019, με την οποία η κυβέρνηση, εγκρίνοντας την απομάκρυνση των αρχαιοτήτων από τον φυσικό τους χώρο και την επανατοποθέτησή τους, άνοιξε τον δρόμο για την καταστροφή του μνημειώδους συνόλου αλλά και μια μεγάλη πληγή στην ίδια την πόλη, με τη συνεπαγόμενη καθυστέρηση της λειτουργίας του μετρό.

Η εμμονή της κυβέρνησης να καταστρέψει τις αρχαιότητες έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις εντός και εκτός χώρας, αλλά και πολλά ερωτήματα για τη σκοπιμότητά της, δεδομένου ότι λύση υπήρχε και υλοποιούνταν προβλέποντας τη συνύπαρξη των αρχαιοτήτων και του μετρό.

Σε ό,τι αφορά την προχθεσινή συζήτηση του θέματος στο ΚΑΣ, που ξεκίνησε μετά τις 7 το απόγευμα για να καταλήξει μετά τις 4 τα χαράματα, ο μελετητής, μηχανικός Δημήτρης Κορρές εκ μέρους της Αττικό Μετρό παρουσίασε στα μέλη τη μελέτη του, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, περιγράφει επί της αρχής διάφορες μεθόδους που θα εφαρμοστούν για την απόσπαση των αρχαιοτήτων, οι οποίες ωστόσο, κατά την ομολογία του μελετητή στη συνεδρίαση, δεν έχουν εφαρμοστεί και δοκιμαστεί επαρκώς, αλλά θα τις εφαρμόσει επί του πεδίου και αναλόγως με τις συνθήκες που θα συναντάει κατά την εφαρμογή.

Απόσπαση με πειραματική μέθοδο!

Σε ό,τι αφορά τη μελέτη επανατοποθέτησης, ένα κείμενο 11 σελίδων που συνοδεύεται από ένα σχέδιο, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, δεν περιγράφει αναλυτικά ποια διαδικασία θα ακολουθηθεί για να επιστρέψουν οι αρχαιότητες στη Βενιζέλου. Πολλές αμφιβολίες ωστόσο εγείρονται από ειδικούς αν το συγκεκριμένο μελετητικό γραφείο έχει την εμπειρία επανατοποθέτησης αρχαιοτήτων σε αυτήν την κλίμακα, καθώς μιλάμε για έναν αρχαιολογικό χώρο 1.600 τ.μ., δεδομένου ότι μέχρι τώρα έχει μετακινήσει μεμονωμένα και αυτόνομα μικρά κτίσματα.

Άλλωστε και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, στην παρέμβασή του στην προχθεσινή συνεδρίαση, την οποία έδωσε στη δημοσιότητα, επισημαίνει ότι η μελέτη απόσπασης "έχει τα χαρακτηριστικά προμελέτης" και«δεν παρουσιάζει χαρακτηριστικά ακρίβειας", ενώ η μελέτη επανατοποθέτησης«παρουσιάζει την όλη διαδικασία απλώς ως μία αντίστροφη πράξη της απόσπασης", από την οποία ωστόσο "απουσιάζει η παρουσίαση και ανάλυση βασικών δεδομένων". Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η επισήμανση του ΣΕΑ σχετικά με τα χρονοδιαγράμματα του έργου. Σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα της Αττικό Μετρό, όπου απαιτούνται 18 μήνες για τα κατασκευαστικά έργα, 6 μήνες για δοκιμαστική λειτουργία και 5,5 για την απόσπαση συν την ανασκαφή που θα γίνει στα υποκείμενα στρώματα, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι οι αρχαιότητες θα φύγουν, όμως θα έχουν επιστρέψει το 2023; Θα επιστρέψουν άραγε κάποτε;

Το θέμα εισηγήθηκαν στο ΚΑΣ οι προϊστάμενοι των αντίστοιχων διευθύνσεων Έλενα Κουντούρη, Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Ιουλία Παπαγεωργίο, Βυζαντινών-Μεταβυζαντινών, Δημοσθένης Σβολόπουλος, Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων, και Θανάσης Βλαχούλης, Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων.

Σωρεία παρατηρήσεων

Ο προϊστάμενος της Εφορείας Πόλης Θεσσαλονίκης Γιάννης Κανονίδης, σύμφωνα με πληροφορίες, στην εισήγησή του εξέθεσε όλα τα ζητήματα της απόσπασης με σωρεία παρατηρήσεων και άφησε στη διακριτική ευχέρεια του συμβουλίου την τελική κρίση. Θυμίζουμε άλλωστε ότι ο προηγούμενος προϊστάμενος της συγκεκριμένης ΕΦΑ, Γιώργος Σκιαδαρέσης, καρατομήθηκε από την πολιτική ηγεσία γιατί στη συνεδρίαση του ΚΑΣ τον Δεκέμβριο του 2019 είχε εισηγηθεί υπέρ της κατά χώρα διατήρητης των αρχαιοτήτων.

Από τη συνεδρίαση απουσίαζε ο ακαδημαϊκός, μέλος του ΚΑΣ Μανώλης Κορρές, αδελφός του μελετητή της απόσπασης. Ωστόσο δεν κλήθηκε η νόμιμη αναπληρώτριά του Φανή Μαλούχου-Tufano. Μήπως επειδή είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, ενός από τους φορείς που έχουν προσφύγει στο ΣτΕ, και δεν ήταν εξασφαλισμένη η θετική της ψήφος;

Εισηγήσεις υπέρ της μελέτης έκαναν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας και ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, ενώ στις παραστάσεις τους οι εκπρόσωποι των φορέων που έχουν προσφύγει στο ΣτΕ εξέθεσαν πλήρη επιχειρηματολογία για την κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων.

Να δοθούν τα πρακτικά

Τα πρακτικά της συνεδρίασης ενός τόσο κρίσιμου, εθνικών διαστάσεων θέματος, με τη γνωμοδότηση, τις παρατηρήσεις και τους όρους της, πρέπει να δοθούν στη δημοσιότητα ώστε να γνωρίζουν όχι μόνο οι Θεσσαλονικείς αλλά όλοι οι πολίτες της χώρας γι' αυτό το προαναγγελθέν έγκλημα. Άλλωστε δεν καλείται η υπουργός να κάνει τίποτε άλλο απ’ αυτό που έκανε από την πρώτη μέρα της θητείας της, να δίνει δηλαδή μέσω δελτίων Τύπου τις γνωμοδοτήσεις των θεμάτων που εξετάζει το ΚΑΣ.

Όμως, πώς να το κάνει όταν ευθύς εξαρχής και με το πρόσχημα της επιδημίας απέκλεισε τους δημοσιογράφους από κάθε πηγή ενημέρωσης; Παρότι εστάλη κοινή επιστολή από όλους τους διαπιστευμένους συντάκτες, με συγκεκριμένες προτάσεις που διασφάλιζαν τους κανόνες υγιεινής προστασίας, προκειμένου να παρακολουθήσουν τη συνεδρίαση, η υπουργός απαξίωσε να απαντήσει και έκλεισε τη στρόφιγγα της ενημέρωσης.

Άλλωστε και χθες, αντί να ανακοινώσει μέσω του γραφείου Τύπου του ΥΠΠΟΑ τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ, έστειλε δελτίο Τύπου τη συνέντευξή της στο Μega για να ενημερωθούμε για τα καθέκαστα. Κίνηση ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο πολιτεύεται η υπουργός.

Παρέμβαση στο ΣτΕ;

Επιπλέον, τις τελευταίες ημέρες, ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό σχολιάζοντας την "Αυγή" διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να γίνουν εργασίες για την απόσπαση των αρχαιοτήτων μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης στο ΣτΕ. Έγραψε μάλιστα στα σόσιαλ μίντια ότι: «Γι’ αυτό και παρακαλέσαμε την υπουργό Πολιτισμού να αιτηθεί στο ΚΑΣ την επίσπευση της συζήτησής τους στην Ολομέλεια του ΣτΕ για τις 6 Νοεμβρίου. Πιστεύω ότι μια εξειδίκευση της κατ’ αρχήν απόφασης με την έγκριση της επιβαλλόμενης μελέτης θα βοηθήσει τόσο τη συζήτηση στο ΣτΕ όσο και τη δημόσια συζήτηση». Μέχρι τώρα δεν υπάρχει διάψευση από την υπουργό. Αν όντως αληθεύουν τα γραφόμενά του, η υπουργός Πολιτισμού παρενέβη στο ΣτΕ;

Γεγονός είναι πάντως ότι ένας εθνικός θησαυρός οδεύει προς την καταστροφή και μάλιστα, όπως επισημαίνουν επιστήμονες και αρμόδιοι, αντιμετωπίζεται ως πρόκληση τεχνολογικού επιτεύγματος το γεγονός αν θα καταφέρουμε να κόψουμε κομμάτια το μνημείο και να το ξανακολλήσουμε.

Προχθές πάντως έγινε ένα ακόμα καταστροφικό βήμα για τις μοναδικές αρχαιότητες του σταθμού Βενιζέλου στο μετρό Θεσσαλονίκης. Ο διαμελισμός του μοναδικού αρχιτεκτονικού συμπλέγματος της Decumanus Maximus αλλοιώνει καθοριστικά τον χαρακτήρα του μνημείου, καταστρέφοντας ουσιαστικά μια μοναδική ιστορική αποτύπωση της βυζαντινής Θεσσαλονίκης.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL