Είναι χλιαρές εκλογές, αδιάφορες ή κρίσιμες; Κατά την κρίση των πολιτών όπως αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, είναι όλα μαζί, αλλά με διαφορετικό ποσοστό κάθε προσδιορισμός. Μεγάλο μέρος, όμως, του κοινού έχει συγκροτήσει ένα μέτωπο που στεγάζεται σε μια διαφορετική κατηγορία: άρνηση. Αυτό το κοινό είναι ενεργό στη διαμόρφωση της πολιτικής συνθήκης. Αποτελεί το «δυνάμει», το κοινό στο οποίο μπορεί να εκταθείς ή το κοινό στο οποίο μπορεί να συσταλείς, ρηγματώνοντας τη σχέση σου. Οι εκλογές γίνονται κρίσιμες και για λογαριασμό αυτού του σιωπηλού, αρνητικού χώρου. Αναλόγως της εγγραφής σου, της επίδοσής σου, μπορεί να διαμορφώσεις κώδικες επαφής μαζί του ή τομής.
Είναι σίγουρο ότι μετεκλογικά θα εκφραστεί ο βρασμός που αφορά το πολιτικό και ιδεολογικό πεδίο, από τις υπώρειες του δημοκρατικού Κέντρου μέχρι τη ριζοσπαστική Αριστερά. Ο ευρύς αυτός χώρος δεν έχει βρει τις ισορροπίες του, στεγάζεται κατά διαστήματα σε σχήματα, αλλά δεν κατοικεί και δεν έχει παγιώσει τα ιδεολογικά όριά του. Δεν είναι σίγουρος ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να συμβεί, αλλά είναι σίγουρο ότι η υπάρχουσα, η παραγόμενη πολιτική δεν καλύπτει τον ευρύ αυτό χώρο. Αν και έχουν υπάρξει πολλές εκλογικές αναμετρήσεις και σημαντικές ανακατατάξεις, η στέγαση του χώρου εκκρεμεί. Άρα έχεις ένα ενεργό πολιτικό πεδίο, έναν χώρο που «αισθάνεται» μετέωρος, ανολοκλήρωτος, δυσέκφραστος, και έχεις, από την άλλη, έναν αδρανή χώρο (τον χώρο του «κανένα», των αναποφάσιστων, των σιωπηλών) που απλώς αρνείται. Που με επιμέλεια περιφρουρεί αυτή τη σιωπή. Έχεις δύο δυνατά πεδία πολιτικής ανάπτυξης. Με ποια γλώσσα, με ποια πολιτικά γράμματα, με ποιο αφήγημα μπορείς να διακρίνεις τις επιμέρους ποιότητες αυτού του χώρου, με ποια κομματική τεχνική θα πλησιάσεις, θα αποκτήσεις κώδικες επικοινωνίας; Καλή η «επικοινωνία», η έξυπνη και σπιρτόζα σοσιαλμιντιακή ετοιμότητα, αλλά μπορεί να εξελιχθεί στο στόμα που θα σε καταπιεί. Να σε καταναλώσει ένα κοινό που ποθεί τον αιφνιδιασμό ο οποίος τέρπεται από το ζάπινγκ.
Τα κόμματα είναι συλλογικοί μηχανισμοί όχι πάντα αργοί και συνωμοτικοί, έστω και αν η Ιστορία συχνά επιβεβαιώνει το αντίθετο. Είναι και αργοί και συνωμοτικοί, αλλά συγχρόνως είναι και τα εργαλεία κοινωνικής γείωσης. Ο κομματικός που περιμένει δίπλα στον πολίτη να πάρει ψωμί, ο κομματικός στη στάση του λεωφορείου, στη δουλειά είναι εξαιρετική δύναμη πυρός. Ο κομματικός της διπλανής πόρτας (που εφαρμόζεται από το ΚΚΕ), ο πανταχού παρών κομματικός (που εφαρμόζεται από τη Νέα Δημοκρατία) δεν αποτελούν τις προϋποθέσεις γοήτευσης, αλλά τις προϋποθέσεις αντοχής. Ο κομματικός λόγος, υποστασιοποιημένος από ένα παραδειγματικό πρόσωπο, πρέπει να υπάρχει πάντα δίπλα και μέσα στην καθημερινότητα του πολιτικά ευμετάβλητου ή άστεγου πολίτη. Όχι ως «πράκτορας και πολιτικός παπαγάλος», αλλά ως μια στηρικτική, οικεία παρουσία. Τα πρόσωπα της μικρής καθημερινότητας είναι σημαντικοί μηχανισμοί διέλευσης του πολιτικού μηνύματος. Έτσι νομίζω. Όσα μεγάλα εκστομίσει κανείς σε ένα κεντρικό ή μιντιακό μήνυμα, αν δεν μεταφραστούν σε κάτι καταληπτό και οικείο, δεν νομίζω ότι φτάνουν. Ο «τηλελόγος» χωρίς τη συναισθηματική υποστήριξη από τον οικείο λόγο (τον λόγο του διπλανού τον οποίο προσπαθώ να εικονογραφήσω) καταψύχεται. Διδακτισμός παλαιών καιρών; Ίσως. Αλλά στην ερημιά τον άλλον ψάχνεις.
