«Όλοι φταίμε!» Αυτή ήταν η πρώτη φράση του πρωθυπουργού, την επομένη της τραγωδίας. Έγινε άμεσα εμφανής η προσπάθειά του για διάχυση των ευθυνών. Ένα χρόνο μετά, δήλωνε και πάλι ότι συγκρούστηκαν οι διαχρονικές παθογένειες με ανθρώπινα λάθη.
Η προσπάθεια της κυβέρνησης να διαμοιράσει τις ευθύνες οδήγησε και στη συζήτηση για την 717, για τα έργα εκσυγχρονισμού του τρένου που δεν ολοκληρώθηκαν και τα οποία αν είχαν ολοκληρωθεί δεν θα είχε γίνει και το δυστύχημα. Η αλήθεια είναι πως το θέμα αυτό το εξετάζει και η Δικαιοσύνη. Η Ευρωπαία εισαγγελέας το συνδέει άμεσα, αν και υπάρχει ένα ερώτημα κατά πόσο βρίσκεται στην αρμοδιότητά της. Το δυστύχημα το διερευνά ο εισαγγελέας Λάρισας. Η Ευρωπαία εισαγγελέας διερευνά πώς αξιοποιήθηκαν τα ευρωπαϊκά λεφτά.
Η αιτιώδης συνάφεια
Στα απλά ελληνικά, εξετάζεται η πιθανή σχέση της μη ολοκλήρωσης των έργων με τα αίτια του δυστυχήματος. Ερευνάται μια σύμβαση (η περίφημη σύμβαση 717) η οποία για άλλους συνδέεται άμεσα με το δυστύχημα, ενώ για άλλους συνδέεται μεν αλλά με εξαιρετικά έμμεσο τρόπο. Σε αυτό το ερώτημα θα απαντήσει η Δικαιοσύνη. Έχει ήδη επιληφθεί της υπόθεσης ο εφέτης ανακριτής Λάρισας, ο οποίος στις έρευνές του για τα αίτια της τραγωδίας έχει συμπεριλάβει και την εξέλιξη της σύμβασης 717. Το ερώτημα είναι ξεκάθαρο: Υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ δυστυχήματος και 717; Στο δικαστήριο θα συζητηθούν τα πάντα και η Δικαιοσύνη θα αποφασίσει. Από την άλλη πλευρά, σήμερα, η Ευρωπαία εισαγγελέας ερευνά τις οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί να είχε η πιθανή κακοδιαχείριση της σύμβασης 717 στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού η σύμβαση αφορούσε συγχρηματοδοτούμενο έργο.
Τρία ερωτήματα και μία αντίφαση
- Υπάρχει ένα πολύ βασικό ερώτημα: Κατά πόσο η Ευρωπαία εισαγγελέας επιτρέπεται να ερευνήσει για τον αιτιώδη σύνδεσμο 717 - δυστυχήματος, διότι έτσι πιθανόν να επηρεάσει την έρευνα του εφέτη ανακριτή Λάρισας. Επίσης ο νόμος είναι σαφής σχετικά με τους όρους που λειτουργούν οι Ευρωπαίοι εισαγγελείς σε κάθε κράτος -μέλος. Όταν λοιπόν διαβάζουμε ότι η Ευρωπαία εισαγγελέας αποφαίνεται για τον αιτιώδη σύνδεσμο 717 - δυστυχήματος, θα πρέπει να αναρωτηθούμε πού καταλήγει το δικό της κατηγορητήριο. Αν όμως η Ευρωπαία εισαγγελέας εξετάζει και τα αίτια του δυστυχήματος, τότε τι ακριβώς κάνει ο Έλληνας εισαγγελέας στη Λάρισα; Να το ξαναπούμε, η ευρωπαϊκή διερεύνηση αφορά τα ευρωπαϊκά λεφτά.
- Ένα δεύτερο ερώτημα αφορά την ουσία της διερεύνησης. Η 717 δεν είναι η πρώτη φορά που ερευνάται. Από το 2018 έως το 2022, η σύμβαση ερευνήθηκε σε βάθος από δύο Έλληνες εισαγγελείς, κατόπιν καταγγελιών. Επίσης, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) ερεύνησε τη σύμβαση 717 για δύο χρόνια και δημοσίευσε μια έκθεση 280 σελίδων το 2021. Πέρα από ορισμένα συμπεράσματα που οδήγησαν σε διοικητικούς ελέγχους υπαλλήλων της ΕΡΓΟΣΕ το 2022, η έρευνα δεν κατέληξε σε άλλα συνταρακτικά συμπεράσματα σε ό,τι αφορά ευθύνες. Οι δύο Έλληνες εισαγγελείς έθεσαν την υπόθεση «Σύμβαση 717» στο αρχείο. Σήμερα η Ευρωπαία εισαγγελέας καταλήγει σε κατηγορητήρια για 23 πρόσωπα (όχι πολιτικά) που περιλαμβάνουν βαριές κακουργηματικές πράξεις.
- Άρα οι Έλληνες εισαγγελείς που έχουν εξετάσει την 717 έκαναν άσχημα τη δουλειά τους; Και μάλιστα όλοι; Κάποιος θα έλεγε ότι οι έρευνες των Ελλήνων εισαγγελέων και της ΕΑΔ σταμάτησαν το 2022 και η Ευρωπαία εισαγγελέας βρήκε τα όργια κακοδιαχείρισης μετά το 2022. Όμως όχι. Όλες οι κατηγορίες της Ευρωπαίας εισαγγελέως αφορούν την περίοδο 2016-2021! Εδώ τα ερωτήματα γίνονται πολύ σοβαρά:
* Είτε θα πρέπει να δεχθούμε ότι οι Έλληνες εισαγγελείς δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους
* Είτε η ΕΑΔ επίσης έκανε πλημμελείς έρευνες.
Δεν γίνεται για την ίδια υπόθεση δύο Έλληνες εισαγγελείς να αποφαίνονται ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και πάει αρχείο, ενώ η τρίτη (Ευρωπαία εισαγγελέας) να ανακαλύπτει βαριά κακουργήματα που τιμωρούνται με δεκαετή φυλάκιση και μάλιστα να ζητεί προφυλακίσεις, αφού θέτει χρηματικές εγγυήσεις σε δημοσίους υπαλλήλους ύψους 500.000, 600.000, 700.000 και 900.000 ευρώ. Η μέγιστη αντίστοιχη εγγύηση που ζήτησε ο εφέτης ανακριτής της Λάρισας είναι 50.000 ευρώ. Και αυτό από μόνο του είναι μια μεγάλη αντίφαση. Εδώ έχουμε εισαγγελείς που οι μεν θέτουν την υπόθεση στο αρχείο, η δε ζητεί δεκαετείς καθείρξεις και προφυλακίσεις.
Συμπέρασμα
Τα ερωτήματα δεν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να εξετασθεί η αιτιώδης συνάφεια των έργων με το δυστύχημα. Μόνο που αυτό το κάνει έτσι κι αλλιώς ο εισαγγελέας Λάρισας. Επίσης τα ερωτήματα δεν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν θα διερευνηθούν ευθύνες του Κώστα Καραμανλή του Αχιλλέα και για τα ημιτελή έργα, όπως και για την εγκατάλειψη των βασικών υποδομών του ΟΣΕ (δηλαδή του σιδηροδρομικού δικτύου). Αυτό που δεν είναι τεχνικά και λογικά αποδεκτό είναι η διάχυση των ευθυνών, χωρίς αρχή, μέση και τέλος. Διότι τότε κάθε έργο, όσο δεν τελειώνει, είναι υπεύθυνο για τα… δυστυχήματα.
