Ξαναβγήκε τις προάλλες ο Μητσοτάκης στο TikTok για να διαφημίσει, χωρίς καπελάκι αυτή τη φορά, την παράταση των αιτήσεων για youth pass. Όσο εμείς γελάμε με τα αστεία (ας παραμείνουμε ευπρεπείς) καπελάκια, εκείνος δουλεύει με το βλέμμα στραμμένο στην κάλπη των ευρωεκλογών. Όπως έκανε, και κάνει, με όλα τα pass που ρίχνει στην πολιτική αγορά.
Τίποτα που δεν ξέραμε. Απλώς μου έφεραν στον νου τα στοιχεία μιας πρόσφατης μελέτης της οικονομολόγου Σίλβια Βανουτέλι, καθηγήτριας στο Northwestern University του Σικάγο, η οποία διερεύνησε χωριό-χωριό την εκλογική απόδοση διαφόρων αντίστοιχων pass στην Ιταλία, ξεκινώντας από το 80ευρω που ακριβώς πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου 2014 είχε δώσει ο Ρέντσι σε 10 εκατομμύρια εκλογείς με εισοδήματα μεταξύ 8.145 και 26.000 ευρώ. Αποτέλεσμα; Να λάβει το ιστορικά υψηλότερο ποσοστό του κόμματος: 40,8% - κάτι σαν 41%, που λένε και στο μικρό ελληνικό χωριό. Τα στοιχεία δείχνουν μάλιστα πως όσοι είχαν εισοδήματα λίγο πάνω ή λίγο κάτω από το οικονομικό όριο που είχε θέσει ψήφισαν Ρέντσι σε χαμηλότερα ποσοστά. Όσοι, πάλι, σχεδόν 1,5 εκατομμύριο Ιταλοί, έλαβαν κατά λάθος το επίδομα και αναγκάστηκαν να το επιστρέψουν μετεκλογικά, στη συνέχεια έδειξαν μια τάση να καταψηφίζουν τιμωρητικά το κόμμα του Ρέντσι, ο οποίος σήμερα κινείται στο 3%, ευρισκόμενος εδώ και χρόνια εκτός Δημοκρατικού Κόμματος. Αντίστοιχες τιμωρητικές τάσεις έδειξαν, σύμφωνα με τη μελέτη, οι ψηφοφόροι και τις επόμενες φορές που έλαβαν αντίστοιχα επιδόματα, τα οποία κάλυπταν πενιχρά υπαρκτές ανάγκες. Πρώτα ανέβασαν τον Σαλβίνι στο 34%, στις ευρωεκλογές του 2019, και μετά τον προσγείωσαν στο 8,9% των εθνικών εκλογών του 2022. Υπάρχει και η περίπτωση του Κ5Α, που πήρε αντίστοιχα μέτρα, αλλά το έκανε νωρίς, το 2020, και έτσι στις εκλογές του 2022 έπεσε στο 15% από το 34% του 2018.
Η μελέτη συμπεραίνει πως ο «οικονομικός λαϊκισμός» των pass αυξάνει το χρέος, ενώ δεν συμβάλλει στην αύξηση της κατανάλωσης - τα χρήματα αποταμιεύτηκαν για τις χειρότερες μέρες, που οι πολίτες προοικονομούσαν. Οι ψηφοφόροι εθίζονται σε αυτό το πελατειακό μοντέλο και αναζητούν αλλού νέες υποσχέσεις - και κάπως έτσι έφτασαν στη Μελόνι. Αν μελετούσε την έρευνα ο Μητσοτάκης, θα κατανοούσε πόσο πρόσκαιρο και σαθρό είναι το κάθε 41%.
