Από το αιματοκύλισμα στη Σάρπβιλ στις 21 Μαρτίου του 1960 κατά διαδηλωτών που διαμαρτύρονταν ενάντια στο Απαρτχάιντ και έως τις μέρες μας ο ρατσισμός παραμένει μία από τις πιο σκοτεινές σελίδες στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Οι παγκόσμιες κοινωνικές αλλαγές επιβάλλουν τη συνεχή προσαρμογή σε θέματα προστασίας ελευθεριών και δικαιωμάτων. Η βία, σε όλες τις μορφές της, αλλάζει συνεχώς πρόσωπο και είναι αδήριτη ανάγκη να αναγνωρίσουμε έγκαιρα τις νέες ανάγκες και να θωρακίσουμε θεσμικά ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα. Επιτακτική είναι η ανάγκη εγρήγορσης για τη διασφάλιση και προστασία τους από το σύνολο της κοινωνίας.
Εξαντλώντας κάθε περιθώριο που δίνουν το σύνταγμα και το νομικό πλαίσιο, οφείλουμε να εξαλείψουμε τον κίνδυνο γι’ αυτούς που μπορεί να θεωρηθούν έκφραση του διαφορετικού. Γιατί, στην πραγματικότητα, είμαστε όλοι διαφορετικοί, άλλα και απόλυτα ίσοι.
Η ελευθερία μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ελευθερία του άλλου και κάθε προσπάθεια διακήρυξης μίσους, από οποιονδήποτε, πρέπει να μας βρίσκει σθεναρά και αδιαπραγμάτευτα αντιμέτωπους συνολικά ως κοινωνία.
Η ρητορική μίσους, παρούσα στον δημόσιο λόγο ακόμη και διά στόματος βουλευτών της πλειοψηφίας, τα σύγχρονα πογκρόμ κατά μεταναστών, ομοφυλόφιλων, μειονοτήτων και διεθνώς αναγνωρισμένων ευπαθών ομάδων πρέπει να παταχθούν με κάθε θεσμικό τρόπο και διαμέσου της Δικαιοσύνης έγκαιρα και αποτελεσματικά, ώστε το φαινόμενο να μην αφεθεί για άλλη μια φορά στην Ιστορία ανεξέλεγκτο στα χέρια μιας βίαιης εγκληματικής μειοψηφίας και καταστεί στο τέλος ολέθριο για το σύνολο της κοινωνίας.
Απέναντι στη ρητορική του μίσους και στη ρατσιστική βία, όλες οι εξουσίες, η καθεμία στην ανεξάρτητη λειτουργία της και από τη διακριτή θέση της στο Κράτος Δικαίου, οφείλουν να μάχονται για την προστασία όλων των πολιτών που στοχοποιούνται λόγω των χαρακτηριστικών τους. Η προστασία κάθε πολίτη από τη ρατσιστική βία και τον ρατσιστικό λόγο δεν αποτελεί μόνο ατομικό δικαίωμα του πολίτη, αλλά συλλογικό δικαίωμα για τη διαφύλαξη και την προστασία της Δημοκρατίας και της ειρηνικής συνύπαρξης.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, σε τεσσεράμισι χρόνια διακυβέρνησης, με όλα τα λάθη της, τις παλινδρομήσεις της, τις αστοχίες της, τις φοβίες της, έλαβε σειρά μέτρων με στόχο αφενός την άρση αδικιών του παρελθόντος και την αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης και αφετέρου την εμπέδωση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για το σύνολο των πολιτών.
* Θεσπίστηκε το νέο σύμφωνο συμβίωσης, με επέκταση στα ομόφυλα ζευγάρια.
* Καταργήθηκαν αναχρονιστικές διατάξεις που εισήγαγαν διάκριση σε βάρος των ΛΟΑΤ ατόμων, όπως το άρθρο 347 του Ποινικού Κώδικα (παρά φύση ασέλγεια).
* Ενισχύθηκε η αντιρατσιστική νομοθεσία (τροποποίηση του άρθρου 82 Α Π.Κ., νέο άρθρο 361 Β Π.Κ.)
* Συγκροτήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Διοίκησης και της Κοινωνίας των Πολιτών, το οποίο ανέλαβε πρωτοβουλίες για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του ρατσισμού και του ρατσιστικού εγκλήματος.
* Εκπονήθηκε Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας.
* Υπεγράφη η «Συμφωνία συνεργασίας για την αντιμετώπιση των ρατσιστικών εγκλημάτων στην Ελλάδα» στο πλαίσιο προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το οποίο κατακυρώθηκε στο Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΑΣΕ (ODIHR).
* Θεσπίστηκε Εθνικός Μηχανισμός Εποπτείας της εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
* Ψηφίστηκε ο Νόμος 4443/2016 για την ίση μεταχείριση, με τον οποίο επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο συναφές θεσμικό πλαίσιο.
* Καταργήθηκε η υποχρεωτική εφαρμογή της σαρία στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.
* Ψηφίστηκε ο Νόμος 4488/2017, με τον οποίο θεσπίστηκαν κατευθυντήριες αρχές για την υλοποίηση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
* Ψηφίστηκε ο Νόμος 4491/2017 για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.
* Κυρώθηκε η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, η γνωστή Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, με τον Νόμο 4531/2018.
* Με πρωτοβουλία του Εθνικού Συμβουλίου κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας εκδόθηκε φυλλάδιο με τίτλο «Η Δημόσια Διοίκηση απέναντι στο ρατσιστικό έγκλημα» με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης σχετικά με το ρατσιστικό έγκλημα και την αντιμετώπισή του.
Το νομοθετικό πλαίσιο αρκεί προκειμένου να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα; Σαφώς και όχι, διότι οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι το νομοθετικό μας οπλοστάσιο πλέον είναι αρκετά οχυρωμένο. Κύριες προϋποθέσεις είναι η αλλαγή νοοτροπίας και η αύξηση της ευαισθητοποίησης, οι οποίες θα επιτευχθούν τόσο μέσω των δράσεων της Πολιτείας, που δεν πρέπει να δείχνει καμία ανοχή στον ρατσισμό, στις διακρίσεις και στη μισαλλοδοξία, όσο και μέσω της κινητοποίησης της Κοινωνίας των Πολιτών.
Εμείς, όσοι εμπλακήκαμε στο συγκεκριμένο θέμα με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με όλα τα λάθη μας, είμαστε περήφανοι γιατί βγήκαμε μπροστά και συγκρουστήκαμε με νοοτροπίες και προκαταλήψεις. Διαχρονικός στόχος μας, η πλήρης και ολοκληρωτική χειραφέτηση της κοινωνίας. Η κυβέρνηση της Ν.Δ., εκτός από επικοινωνιακά πυροτεχνήματα, τι θα μπορούσε να μας απαντήσει έπειτα από τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης;
Η Μαρία Γιαννακάκη είναι πρώην γενική γραμματέας στο υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
