Το ραντεβού μας δόθηκε στα Εξάρχεια. Μια περιοχή που βρίσκεται συχνά-πυκνά στο επίκεντρο των επιθέσεων του κυβερνητικού γκλοπ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ μιλούσαμε από πίσω μας κατέβαιναν και ανέβαιναν την οδό Θεμιστοκλέους διμοιρίες των ΜΑΤ.
Η εικόνα να πίνεις καφέ και να έχεις φόντο το χακί είναι σίγουρα μία απ’ αυτές που θα ήθελαν να εξαλειφθούν οι Αντιλιάν Κοτζάι και Βασίλης Γλέζος εφόσον αλλάξει χέρια η διακυβέρνηση στις επικείμενες εκλογές. Μέλη αμφότεροι της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, 31 και 28 χρόνων αντίστοιχα, δίνουν σάρκα και οστά στο κάλεσμα που ακούγεται κάθε φορά από τα μικρόφωνα των συλλογικών διαδικασιών του κόμματος, να βγουν οι νέοι μπροστά. Την επιλογή στα πρόσωπά τους, όπως και σ’ εκείνα αρκετών ακόμη «παιδιών» που κατέρχονται στον πολιτικό στίβο ανά την Ελλάδα, την έκαναν οι συντρόφισσες και σύντροφοί τους. Συχνά συνοδεύοντας τις σχετικές αναρτήσεις με εγκάρδια λόγια.
Στον αντίποδα, δεν άργησαν να ξεπροβάλλουν τα δρεπάνια του κανιβαλισμού. Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς τους έγιναν ο «Αλβανός» και ο «κοπρίτης». Στα μάτια των ανθρώπων που τους ξέρουν βέβαια είναι ο Άντι, που μάχεται από γεννησιμιού του κατά των διακρίσεων με αποκορύφωμα τη δημιουργία του συλλόγου νέων μεταναστευτικής καταγωγής «Ορίζοντες», και ο Μπίλι, που δίνει το παρών σε κάθε κινητοποίηση ως μέλος, εκτός των άλλων, του δικτύου εργαζομένων επισιτισμού τουρισμού.
Στην περίπτωση που εκλεγείτε, οι συμμαθητές που σας έβλεπαν πίσω από το θρανίο θα σας δουν πίσω από τα έδρανα. Παιδιά, δηλαδή, της διπλανής θέσης θα σας δουν σε θέση ευθύνης. Με το βλέμμα σ’ αυτή την κοινωνία, της οποίας είστε μέρος, τι είναι εκείνο για το οποίο θα παλεύατε πρώτα ώστε να αλλάξει;
Β. Γλέζος: Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να πω ότι κάτι θα άλλαζα από την πρώτη μέρα εκλογής. Σίγουρα αυτό που θα ήθελα είναι με τους ανθρώπους που μιλούσαμε και διεκδικούσαμε την προηγούμενη μέρα με τον ίδιο τρόπο να μπορούμε να μιλάμε και να διεκδικούμε την επόμενη. Και άρα να νιώθουν ότι ο Βασίλης δεν είναι κάποιος ο οποίος τους ξέχασε ή μεγαλοπιάστηκε, αλλά είναι ένας άνθρωπος με τον οποίο έχουμε περάσει πράγματα μαζί, ξέρουμε ποιος είναι και ότι με την ίδια ευκολία που μπορούσαμε να του μιλάμε πριν μπορούμε να του μιλάμε και τώρα.
Αντ. Κοτζάι: Το πρώτο βασικό πράγμα, και το καταλαβαίνουμε επειδή είμαστε σπλάχνα από τα σπλάχνα της νέας γενιάς, είναι οι νέοι άνθρωποι να κατανοήσουν ότι αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει και αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει μόνο με συλλογικό τρόπο. Εμείς δεν είμαστε της λογικής της ανάθεσης, ότι επειδή βγαίνουν νέοι άνθρωποι μπροστά ξαφνικά θα λυθεί το ζήτημα της αποπολιτικοποίησης. Να πάνε μεν να ψηφίσουν παντού, αλλά να καταλάβουν ότι δεν θα λυθούν τα ζητήματα με ένα μαγικό ραβδί. Την επόμενη μέρα πρέπει να είμαστε όλοι μαζί σε κάθε κοινωνικό χώρο, εκεί που πραγματικά υπάρχει αδικία και να δίνουμε μαζί τους αγώνες.
Οι διακρίσεις, ο ρατσισμός, ο σεξισμός και οι λογικές οι οποίες αναπαράγουν τον ατομικισμό δεν θα λυθούν μόνο με διατάξεις. Είναι σημαντικό το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο, αλλά αυτό έρχεται σε διαλεκτική σχέση και με την κοινωνική κίνηση που υπάρχει από κάτω, με τα αιτήματα. Αν έχεις μια κοινωνία που αγωνίζεται, μια νέα γενιά που προβληματίζεται και διεκδικεί έναν καλύτερο κόσμο, τότε αυτό θα γίνει, γιατί η ίδια η κοινωνία ζητάει έναν διαφορετικό κόσμο. Άρα το ζήτημα είναι η πολιτικοποίηση και να ξαναμπεί στο προσκήνιο η έννοια της συλλογικότητας.
Με ποιες ακριβώς πολιτικές ενέργειες θεωρείτε ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επιδείνωσε την κατάσταση για τους νέους;
Α. Κοτζάι: Ουσιαστικά η κυβέρνηση χτυπάει τη νέα γενιά σε όλα τα επίπεδα. Στο πεδίο της εργασίας, για παράδειγμα, που οι νέοι είναι οι πρώτοι άνθρωποι που βιώνουν την επισφάλεια, έχει υποβαθμίσει το ΣΕΠΕ. Ενώ ήταν ένα τμήμα συνολικό το οποίο έκανε ελέγχους για να αντιμετωπίσει την εργοδοτική αυθαιρεσία πανελλαδικά, το έκανε ένα υποτμήμα υποστελεχωμένο, άρα ουσιαστικά κοινωνικά άχρηστο. Αν λάβουμε αυτό υπόψη σε συνδυασμό με τις ευέλικτες και τις ατομικές συμβάσεις εργασίας, που σημαίνει τι, όχι συλλογικές συμβάσεις, όχι συλλογικοί αγώνες, άρα πηγαίνει ο καθένας ατομικά, άρα προάγεται ο ατομικός δρόμος σαν λύση, καταλαβαίνεις ότι φτιάχνεται ένα πλαίσιο που έχει βαθιά ιδεολογικό χαρακτήρα.
Β. Γλέζος: Το 2019, πριν αλλάξει η διακυβέρνηση, βρήκε τους νέους ανθρώπους, τα παιδιά χωρίς οικονομικές ανέσεις και πλάτες να καταφέρνουν μέσα από τον μόχθο τους να κάνουν κάποια βασικά πράγματα για τον ίδιο τον βιοπορισμό τους. Να βρουν ένα σπίτι και να μπορούν να προγραμματίσουν τη ζωή τους έστω για τον επόμενο μήνα. Να πάρουν ένα μεταφορικό μέσο. Να πάνε ένα ταξίδι παραπάνω. Τώρα οι ίδιοι άνθρωποι που τότε μπόρεσαν να κάνουν έναν πράγμα δουλεύουν δύο και τρεις δουλειές για να μπορέσουν να βγάλουν το νοίκι, δεν έχουν κανένα πεδίο ανάπτυξης της ποιότητας ζωής τους. Και τα κύρια συναισθήματα που επικρατούν είναι το άγχος και η αίσθηση ότι δεν έχεις προοπτική σε τίποτα.
Από την άλλη, για πολλούς ανθρώπους της ηλικίας σας η εμπλοκή με την πολιτική και ειδικότερα με την κομματική πολιτική δείχνει είτε παρωχημένη είτε άγνωστος κόσμος.
Β. Γλέζος: Νιώθω ότι ζούμε κάπως την αποκρυστάλλωση ενός μεγάλου σχεδίου, το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Το αποτέλεσμα μιας συστηματικής προσπάθειας από τη συντηρητική πλευρά να ηγεμονεύσει μία αντίληψη ως προς το πόσο μεγάλο πρόβλημα δημιουργούν οι συλλογικές διαδικασίες.
Βλέπουμε, για παράδειγμα, πώς έχουν υπονομευθεί οι φοιτητικές διαδικασίες. Και παρουσιάζεται από τα κυρίαρχα ΜΜΕ ότι συμμετέχουν στις γενικές συνελεύσεις πέντε γραφικοί που θέλουν να κάνουν μόνο καταλήψεις. Κάτι που δεν ισχύει, γιατί μέσα από τις γενικές συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων προκύπτουν πλαίσια, προκύπτει πολιτικός διάλογος, διεκδικήσεις, προτάσεις για καλύτερο πανεπιστήμιο, για μια καλύτερη κοινωνία.
Εμείς δεν θεωρούμε ότι οι συλλογικές διαδικασίες έχουν πάει πίσω την κοινωνία. Θεωρούμε ότι είναι αυτές που έχουν προχωρήσει την κοινωνία μπροστά. Και ότι δεν θα μπορούσαμε ποτέ να έχουμε μία ανεπτυγμένη κοινωνία αν δεν υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι μιλάνε, οι οποίοι ζυμώνονται μεταξύ τους, οι οποίοι καταφέρνουν να βρουν δύο αιτήματα να διεκδικήσουν για να μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα καλύτερο μέλλον.
Αντ. Κοτζάι: Δεν είναι ότι οι νέοι άνθρωποι δεν προβληματίζονται, ότι δεν σκέφτονται ένα καλύτερο μέλλον με αξιοπρέπεια, απλά οι νέοι άνθρωποι δεν ταυτίζονται, άρα εδώ πρέπει ν΄ αλλάξει ο πολιτικός λόγος και η πολιτική πρακτική.
Η νέα γενιά πρέπει να πάρει χώρο να αναπνεύσει και να εκφραστεί. Διότι μόνο όταν νιώθει ότι υπάρχει ένα πεδίο όπου η έκφρασή της θα αποτυπωθεί θεσμικά και θα γίνει νόμος αύριο, μεθαύριο, τότε μόνο θα σπάσει η λογική της ανάθεσης και θα συγκροτηθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για μια πολύ καλύτερη κοινωνία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ πώς μπορεί να μιλήσει στη γλώσσα του κόσμου; Πώς μπορεί να προσεγγίσει ειδικά τους ανθρώπους εκείνους που παλεύουν για τα προς το ζην και θεωρούν ότι δεν υπάρχει χώρος και χρόνος για να ασχολούνται μ' αυτά;
Β. Γλέζος: Η απάντηση είναι για μένα ότι αυτούς τους ανθρώπους πρέπει πρώτα απ’ όλα να τους ακούσουμε και να έρθουμε σε μια επαφή μαζί τους. Και σε μια επαφή όχι ευκαιριακά λόγω των εκλογών.
Για μένα έχει μεγάλη σημασία ο τρόπος με τον οποίο θα μπορέσουμε να προσεγγίσουμε αυτόν τον κόσμο, όχι με όρους ανάθεσης, όχι με όρους ότι «εγώ ξέρω και κάτσε να σου πω», αλλά με όρους «έλα να μου πεις κι έλα να βρούμε μαζί τη λύση, έλα εδώ να συμμετέχουμε, να κουβεντιάσουμε και στο τέλος να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο το οποίο δεν θα το εκπροσωπήσω μόνο εγώ, θα το εκπροσωπήσουμε μαζί». Και νομίζω αυτό είναι και το διακύβευμα και των εκλογών που έρχονται. Το αν θα μπορέσει να κερδίσει ο συλλογικός δρόμος έναντι του ατομικού.
Αντ. Κοτζάι: Τα άτομα, όπως αναδεικνύεται και στη δική μας περίπτωση, που στελεχώνουν είτε τα ψηφοδέλτια είτε έχουν καθημερινή παρέμβαση σε κάθε κοινωνικό πεδίο είναι άνθρωποι απλοί, του μόχθου, άνθρωποι που δεν είναι από τζάκια, ούτε ζουν σε μια γυάλα αποκομμένοι. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί σημαίνει ότι το ίδιο το κόμμα, το ίδιο το πολιτικό υποκείμενο, ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσα από τους δικούς του ανθρώπους συνειδητοποιεί ποια είναι τα διακυβεύματα της εποχής.
Θέλω να πάμε λίγο και σε δύο πιο ειδικές ερωτήσεις. Αντιλιάν, είσαι παιδί μεταναστών που έχει έρθει στην Ελλάδα σε μικρή ηλικία. Υπάρχει κάποια εμπειρία που να σε κινητοποιεί στον τρόπο που δρας στην πολιτική σου ενασχόληση;
Αντ. Κοτζάι: Υπήρχαν πάρα πολλές αναπαραστάσεις. Από μικρός έβλεπα πολλά πεδία αδικίας γύρω μου. Στο χωριό που ζούσα (σ.σ.: περιοχή κοντά στη Λαμία), σε μια κοινότητα 500 κατοίκων, οι μετανάστες ήταν άνθρωποι που δέχονταν μεγάλη εκμετάλλευση. Άνθρωποι οι οποίοι ήταν συνεχώς υπό τον φόβο της απέλασης και άρα ήταν εύκολο να τους εκβιάσει ένας εργοδότης. Οπότε ένα άνθρωπος που ζει σε μία τέτοια κοινωνική συνθήκη δεν μπορεί να προγραμματίσει το μέλλον του. Όταν δεν ξέρει ότι σταθερά θα έχει μια δουλειά, ή και σταθερή δουλειά να έχει δεν ξέρει αν θα πάρει τα λεφτά που έχει συμφωνήσει, καταλαβαίνεις ότι αυτό αφήνει αποτύπωμα. Αφήνει αποτύπωμα στο ενοίκιό του, στο τι θα πάρει στο σούπερ μάρκετ.
Σε ό,τι αφορά τα παιδιά των μεταναστών, προφανώς υπήρχαν σχολεία στα οποία τα παιδιά εντάχθηκαν ομαλά, γιατί υπήρχαν καθηγητές προοδευτικοί, υπήρχαν όμως γονείς που ήταν συντηρητικοί, άρα περνούσαν στα παιδιά τους μια φοβία.
Υπήρχαν πολλά ζητήματα σε σχέση με τη σημαία. Αυτό το είχα ζήσει κι εγώ. Υπήρχαν γονείς που αντιδρούσαν παρασκηνιακά στον διευθυντή ότι δεν γίνεται να σηκώνει τη σημαία ένας άνθρωπος από άλλη χώρα. Οι δάσκαλοι πάντως ήταν σωστοί και τηρούσαν αυτό που προβλέπει ο κανονισμός.
Τα πράγματα τώρα έχουν προοδεύσει. Λείπει όμως ένα πράγμα, η πολιτική ορατότητα. Γιατί είναι σημαντικό και με τι όρους μπαίνουν στο πολιτικό και κοινωνικό προσκήνιο οι άνθρωποι με μεταναστευτική καταγωγή. Γιατί και η Ν.Δ. έχει ανθρώπους με αυτά τα χαρακτηριστικά, αλλά αυτοί οι άνθρωποι θα φωτογραφίζονται δίπλα με τον Γεωργιάδη που λέει ότι Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι, και με τον Βορίδη που περνάει όλα αυτά τα μέτρα που κάνουν τον βίο των μεταναστών αβίωτο.
Βασίλη, εσύ έχεις καταγωγή από τις Κυκλάδες (Απείρανθο Νάξου), όπου και θα κατέβεις. Ένα διαχρονικό ζήτημα στα μέρη εκείνα είναι ότι λείπει ο νέος κόσμος. Τι φταίει και λιγοστεύει διαρκώς;
Βλέπουμε δυστυχώς την αντίφαση να θυμόμαστε τα νησιά κάθε Μάρτη και να τα ξεχνάμε κάθε χειμώνα. Υπάρχουν νησιά τα οποία κινδυνεύουν να ερημώσουν. Χωριά που έχουν 100 κατοίκους με μέσο όρο ηλικίας τα 80 έτη, που σε δέκα χρόνια θα σταματήσουν να υπάρχουν. Κάθε νέος έρχεται με το ερώτημα όταν τελειώσει τις σπουδές αν θα γυρίσει στο νησί ή αν θα πάει να βρει ένα καλύτερο μέλλον στην Αθήνα. Κι αυτό έχει να κάνει και με τις υποδομές που δεν υπάρχουν και με το γεγονός ότι δεν υπάρχουν δρομολόγια και με το γεγονός ότι έχουν αυξηθεί οι τιμές των εισιτηρίων. Σκέψου ότι από το 2020 το κόστος των εισιτηρίων έχει αυξηθεί στο 70%. Ή σκέψου ακόμη ότι υπάρχουν μόλις τέσσερα νοσοκομεία σε όλες τις Κυκλάδες. Και καλείσαι εσύ για την οποιαδήποτε απλή εξέταση να πληρώνεις εισιτήρια από νησί σε νησί.
Το ζήτημα όσον αφορά τους νέους ανθρώπους είναι να μπορέσουμε να δώσουμε προοπτική και να τη διεκδικήσουμε μαζί. Ότι πρέπει να είναι επιλογή, δεν πρέπει να είναι καταναγκασμός το αν θέλω να μείνω ή να φύγω.
