«Σίγουρα θα πάμε μιας και φτάσαμε ώς εκεί
εσύ στο χώμα κι εγώ στη φυλακή»
Πολύ πριν γίνει η έκρηξη του #metoo, φιλοξενούσα στο στούντιο εκπροσώπους μιας οργάνωσης στήριξης κακοποιημένων γυναικών, που είχε και τηλεφωνική γραμμή SOS. Μεταξύ αυτών κι ένας νεαρός άνδρας, ψυχολόγος, που απαντούσε σε τηλεφωνήματα. Μας περιέγραψε λοιπόν μια περίπτωση -φυσικά η ανωνυμία είναι δεδομένη στις κλήσεις αυτές- όπου η γυναίκα κλαίγοντας του εξιστορούσε τι τραβούσε από τον άντρα της σε προσβολές και ξύλο. Κάποια στιγμή ο ψυχολόγος τής είπε να συμβουλευτεί δικηγόρο. Κι εκείνη απάντησε: «Μα τι λέτε, κύριέ μου; Εισαγγελέας είμαι!»
Η κακοποίηση της γυναίκας από τον σύντροφό της, που συχνά είναι προάγγελος της δολοφονίας της, δεν είναι ταξικό φαινόμενο, ούτε προϊόν της απανθρωπιάς του καπιταλισμού. Συμβαίνει ανεξαρτήτως κοινωνικού, οικονομικού και μορφωτικού στάτους: Θυμηθείτε τον μυστηριώδη θάνατο το 1970 της γυναίκας του Στ. Νιάρχου Ευγενίας Λιβανού στα 42 της χρόνια, που όλοι ψιθύριζαν ότι τη σκότωσε στο ξύλο διότι στο σώμα της βρέθηκαν εκχυμώσεις και στην αρχή τού απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα, αλλά η χούντα το κουκούλωσε βιαστικά.
Δεν υπονοώ ότι είναι ανεξάρτητο από τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, που φυσικά το επιδεινώνουν, αλλά δεν είναι ο καπιταλισμός. Είναι η πατριαρχία.
Κοιτάζοντας πίσω, βλέπει όμως κανείς την καθοριστική επίδραση της Εκκλησίας στην ταπείνωση της γυναίκας, στον εξοβελισμό της ερωτικής επιθυμίας της, μία σχεδόν ζηλόφθονη προσέγγιση, που ξεκινά από την άμωμο σύλληψη και τον κρίνο και φτάνει στη αγαμία των ιερέων, που δεν αγγίζουν γυναίκα αλλά ξεσκίζουν τη ζωή μικρών παιδιών με τον σταυρό στο χέρι. Στο φοβερό «η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα»...
Οι γνώσεις δεν είναι ικανές για να πω με σιγουριά, αλλά στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, στις μεγάλες τραγωδίες γυναικοκτονίες δεν υπάρχουν. Αντίθετα, όπως περιγράφεται στο δημοτικό μας τραγούδι, η έννοια της προδοσίας, φανταστικής συνήθως, προϊόν ζήλιας συνήθως, οδήγησε σαν σφαχτάρια πολλές γυναίκες στον θάνατο από το χέρι του «τιμωρού» συζύγου ή αδελφού ή πατέρα ή και μάνας συνεπικουρούσας πολλές φορές. Γιατί θίχτηκε η τιμή και η υπόληψη του αφέντη.
Δεν πιστεύω ότι αν μπει ο όρος γυναικοκτονία στον Ποινικό Κώδικα θα λύσουμε το πρόβλημα. Θα είναι ένα σημαντικό βήμα φυσικά, αλλά το πιο σημαντικό είναι ν’ αλλάξουμε, όσο κι αν φαίνεται ακατόρθωτο, την αντίληψη. Να μην λέμε, ας πούμε, τα τρυφερά μας αγοράκια «άντρα μου εσύ» από τα 2 τους χρόνια. Αλλά να τους εξηγούμε ότι ο άντρας φτιάχτηκε από τη φύση πιο δυνατός σωματικά για να κυνηγάει και να φέρνει την τροφή και η γυναίκα πιο ισχυρή για να κυοφορεί και να φέρνει τη ζωή.
