Τα ακροδεξιά κόμματα διεθνώς έχουν σημειώσει σημαντική άνοδο τα τελευταία χρόνια αξιοποιώντας -μεταξύ άλλων- την ανασφάλεια που γεννάει η πυκνή στις μέρες μας επαφή με ό,τι προσλαμβάνεται ως ετερότητα. Η ρητορική της σύγχρονης Ακροδεξιάς προσαρμόστηκε στην εποχή προτάσσοντας πλέον όχι την εθνική «καθαρότητα» που θυμίζει το ναζιστικό παρελθόν, αλλά μια πιο light εκδοχή της, την εθνική «προτίμηση». Μια μορφή εθνικισμού που δεν ξεδιπλώνεται -όπως στο παρελθόν- στη βάση βιολογικών χαρακτηριστικών, αλλά στην «υπεράσπιση» των πολιτισμικών στοιχείων της εθνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας και στη χρήση αφηγηματικών τομών που κινούνται σε ένα πιο mainstream -και άρα πιο ανεκτό-πολιτισμικό πλαίσιο.
Η συγκεκριμένη στρατηγική αλλού πέτυχε και αλλού όχι. Στην Ελλάδα η πολιτική έκφραση της Ακροδεξιάς υπέστη σημαντική ήττα με την καταδίκη της Χρυσής Αυγής πριν από περίπου έναν χρόνο. Το αποτύπωμα ωστόσο των πρακτικών και της διάχυσης των ιδεών της στις αντιλήψεις και τις στάσεις μιας ποσοτικά σημαντικής κοινωνικής μερίδας παραμένει εξαιρετικά ορατό. Κι αυτό οφείλεται όχι μόνο στο τι πέτυχε η Άκρα Δεξιά την τελευταία δεκαετία αλλά και στο πώς η παραδοσιακή συντηρητική Δεξιά την αντιμετώπισε. Η πολιτική - εκλογική στρατηγική τής συντηρητικής παράταξης στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αφορά μια προσπάθεια προσεταιρισμού και του ακροδεξιού ακροατηρίου μέσω της υιοθέτησης όψεων της ακροδεξιάς ατζέντας και της ενσωμάτωσης και ανάδειξης του μετανοημένου ή «σοβαρού» στελεχιακού δυναμικού της. Υπό αυτή την έννοια, το ακροδεξιό, μισαλλόδοξο αποτύπωμα δεν οφείλεται αποκλειστικά στις επιτυχίες της Άκρας Δεξιάς αλλά και στις διάφορες στρατηγικές ενσωμάτωσης που συχνά υλοποιούν τα παραδοσιακά συντηρητικά κόμματα.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται όχι μόνο η συστηματική αποφυγή να χαρακτηριστεί η ακροδεξιά δράση ως τέτοια αλλά και η συστηματική ένταξή της στο πλαίσιο της «θεωρίας» των δύο άκρων: δεν υπάρχει ιδεολογική βάση στην άσκηση βίας, αλλά μόνο άκρα που τελικά την ασκούν ή δεν αποκλείουν πως θα το κάνουν. Οι ιδέες -έστω κι αν συχνά κλείνουν το μάτι στη μισαλλοδοξία- μπορούν να γίνουν ανεκτές στο πλαίσιο μιας διευρυμένης, μη βίαιης παράταξης. Με μια σημαντική ωστόσο διαφοροποίηση: το δεξιό άκρο έχει σαφώς οριοθετηθεί και αφορά ό,τι θυμίζει τη Χρυσή Αυγή και τον ναζισμό, ενώ τα όρια του αριστερού άκρου παρουσιάζονται ως πολύ πιο διευρυμένα, συμπεριλαμβάνοντας οτιδήποτε γέννησε η μήτρα της μαρξιστικής παράδοσης στην Ελλάδα και διεθνώς εφόσον αυτό συνδέθηκε με βία σε οποιοδήποτε σύγχρονο ή ιστορικό πλαίσιο.
Εντέλει, το πολιτικά «κανονικό» τοποθετείται στον ενδιάμεσο, μεταξύ των δύο άκρων, χώρο, του οποίου το κέντρο βάρους εντοπίζεται μεταξύ του μετριοπαθούς κεντρώου χώρου και των παρυφών της Ακροδεξιάς. Και η μετατόπιση του χώρου της κανονικότητας προς τα δεξιά έχει ήδη αφήσει το αποτύπωμά της διευρύνοντας τα όρια της ανεκτικότητας απέναντι στη μισαλλοδοξία: ένας στους πέντε διατηρεί την άποψη πως αν η Χρυσή Αυγή δεν προχωρούσε σε εγκληματικές πράξεις και έμενε προσηλωμένη στις ιδέες της, θα ήταν ένα «χρήσιμο» για την κοινωνία κόμμα.
* Ο Άγγελος Σεριάτος είναι υποψήφιος διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης, επικεφαλής πολιτικών ερευνών της Prorata S.A.
