Το Σώμα Του το της Καινής Διαθήκης, στο οποίο ο πιστός μετέχει διά της μεγαλειώδους «συντροφικής» διεργασίας της Θείας Κοινωνίας, είναι το σκεύος των βιωμάτων του Υιού του Ανθρώπου όπως μας παραδίδεται νεανικό και διαπλάσιμο. Είναι το απόσταγμα των ακατάπαυστων αγώνων και των ειρηνικών διεκδικήσεων για την αναθεώρηση του Μωσαϊκού Νόμου που συνετάγη επί λίθου τον 13ο π.Χ. αιώνα, ενός δηλαδή παρωχημένου κειμένου - κανονιστικού πλαισίου πρώτης κοινωνικής οργάνωσης των φυλών του Ισραήλ.
Το 33 μ.Χ. όμως η ρωμαϊκή κυριαρχία εκτεινόταν και στις τρεις γειτνιάζουσες ηπείρους. Την ελευθερία δεν οραματίζονταν μόνο οι Εβραίοι, οι οποίοι, ως έθνος υπό κατοχή κατά το μεγαλύτερο μέρος της αρχαίας ιστορίας τους, λαχταρούσαν το τελικό exodus. Οι Εβραίοι ζούσαν στο σταυροδρόμι των τριών ηπείρων, στο απομακρυσμένο πέρασμα της Αυτοκρατορίας, φορολογούνταν από έναν Καίσαρα ονόματι Τιβέριο τον οποίο μόνο από μαρμάρινο είδωλο γνώριζαν φυσιογνωμικά και υιοθετούσαν γενεές γενεών μια ιδιότυπη real politik προς τον σκοπό τής διατήρησης της κοινωνικής σταθερότητας.
Η πολιτική «κατευνασμού» όμως, όπως κάθε δημόσια πολιτική, δεν είναι ουδέτερη διαδικασία. Τουναντίον, έχει κι αυτή νικητές και ηττημένους. Οι «ηττημένοι» ήσαν οι απανταχού «ακάθαρτοι», οι οποίοι ήταν «βάρος» για τον ναό. Η στρεβλή ερμηνεία των Γραφών τούς απαγόρευε τη συμμετοχή στη λατρεία και τοιουτοτρόπως διασφάλιζε στους Πρεσβύτερους το αναγκαίο άλλοθι για να μην δαπανούν τις προσόδους του Ναού για την πρόνοια των «αόρατων» της εποχής. Ανάπηροι, λεπροί, πόρνες, μοιχαλίδες και επαίτες οριακά επιζούσαν και πέραν του περιθωρίου. Λεφτά δεν υπήρχαν, ο ναός ήταν στο έλεος του Καίσαρα καθ’ ότι επιδοτείτο από τον τελευταίο.
Μέσα σ’ αυτό το θρησκόληπτο και έντονα «εξουσιαστικό» περιβάλλον, προκρίματα του τύπου «ο έχων δύο χιτώνες δίδει τον έναν», «στρέψε και την έτερη σιαγόνα», «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν», «στον δρόμο για τον δικαστή συμφιλιώσου με τον αντίδικο», «άφησε τους γονείς σου και ακολούθησε τη νέα σου οικογένεια», «μοίρασε τον πλούτο σου στους μη έχοντες και πορεύσου μαζί τους», «δεν αρκεί το ου μοιχεύσεις, το να τάσσεσαι στον/στη σύντροφό σου θα λυτρώσει την ψυχή σου» διαμόρφωναν έναν νέο τρόπο ζωής, εν πολλοίς απειλητικό για τους θεματοφύλακες των Εντολών. Η απεξάρτηση από τα περιττά υλικά, η διαρκής αναζήτηση της πνευματικότητας διαμόρφωναν περιβάλλον χειραφέτησης.
Εναλλακτικές ερμηνείες του νόμου, όπως, λ.χ., το «δεν απαγορεύεται κάθε εργασία, κάθε δράση το Σάββατο όταν δε διά της τελευταίας σώζεται η ζωή του πλησίον ή το βιος του», ή παραβολές με αναφορά στη λειτουργία της ιδίας της φύσεως, της «μάνας» γης αποστασιοποιούσαν τον υπόδουλο Ιουδαϊσμό από τη στενή ερμηνεία των Γραφών και κατ’ επέκταση από την εξουσία των Γραμματέων. Η κοινωνική συμπερίληψη της αλειψάσης Εκείνον πόρνης, του Τελώνου και του Φαρισαίου με την αιτιολογία πως η μετάνοιά τους ήταν προϊόν της ελεύθερης βούλησής τους σήμανε το πλέον καίριο πλήγμα στην εξουσία του Ναού.
Η προτροπή «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, τα του Κυρίου τω Κυρίω» όσο κι αν προδήλως έδειχνε συμβιβαστική, ήταν σφόδρα ρηξικέλευθη. Ο μεν Καίσαρας αξίωνε τον φόρο σε άργυρο, ο δε Κύριος προσδοκούσε ως «φόρο» τη συνειδητή μετάνοια. Ο Κύριος δίνει αγάπη και συγχώρεση χωρίς να ζητά ανταλλάγματα. Έμμεση, πλην σαφής αμφισβήτηση της «θεϊκής» υπόστασης του Καίσαρα ήταν η εν λόγω προτροπή, παρά το μήνυμα αντι-βίας που εξέπεμπε.
Καινή Διαθήκη και διάδοση του Λόγου
Το πιο σημαντικό όλων όμως είναι το γεγονός ότι η Καινή Διαθήκη παραδόθηκε στο «νέο αίμα», στους άνδρες και στις γυναίκες που θα διέδιδαν τον Λόγο Του στα πέρατα της Γης, στη Μικρά Ασία και την Κύπρο, στη Μακεδονία και στα νησιά του Αιγαίου, στην Κόρινθο, την Αθήνα, την Αίγυπτο, την Ινδία, την Αιθοπία, για να απολήξει ο Λόγος του στη Ρώμη, όπου οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος θεμελίωσαν την Εκκλησία Του.
Στη Ρώμη του Καλιγούλα και του Νέρωνα ο Λόγος Του βρήκε απήχηση στις ψυχές των πληβείων στις φαβέλες της ελληνικής κοινότητας. Οι Έλληνες ίδρυσαν στις κατακόμβες το κίνημα του Χριστιανισμού, το οποίο για τρεις αιώνες διώχθηκε ανελέητα μέχρις ότου ο Μέγας Κωνσταντίνος να κυρώσει το Διάταγμα της Ανεξιθρησκείας και οι χριστιανοί να βγουν κυριολεκτικά στην επιφάνεια. Οι μεταρρυθμίσεις του Κωνσταντίνου έγιναν αιτία για τη σύγκρουσή του με το παλαιό πολιτικό σύστημα που επεδίωκε να παλινορθώσει στη Δύση ο κουνιάδος του, ο Μαξέντιος. Ο Χριστιανισμός όμως είχε ήδη μετεξελιχθεί σε παλλαϊκό κίνημα, σε ένα δροσερό και ορμητικό ποτάμι το οποίο θα έπνιγε τη μισαλλοδοξία και θα διαμόρφωνε οικουμενικό περιβάλλον, έναν «διεθνισμό» αξιών πέρα από τα σύνορα της Αυτοκρατορίας, που θα δρόσιζε και θα ανανέωνε κοινωνίες διαφορετικών αρχαίων πολιτισμών.
Η Καινή Διαθήκη συνετάγη πρωτοτύπως στην ελληνική. Ο εξ Αντιοχείας Ευαγγελιστής Λουκάς ο Ιατρός παρέδωσε κατά γενική επιστημονική ομολογία την πλέον «επιστημολογική» έκδοση. Στα 80 του έγινε ο πρώτος επίσκοπος στη Βοιωτία, όπου συγκρούστηκε με το κατεστημένο των ισχυρών γαιοκτημόνων. Ο δε Ιωάννης, επίσης υπερήλιξ, κήρυξε τη δική του έκδοση στους φυλακισμένους Έλληνες δούλους των μεταλλείων των ρωμαιοκρατούμενων Δωδεκανήσων. Ο Απόστολος Παύλος από το βήμα της Πνύκας απευθύνθηκε στους Αθηναίους άνδρες κάνοντας λόγο για τον 13ο θεό. Ο διανοούμενος και φιλοπρόοδος ελληνισμός έδωσε την ώθηση σ’ αυτό το βαθύτατα ριζοσπαστικό δικαιωματικό κείμενο, σ’ αυτό το μέγα «μανιφέστο» το οποίο κωδικοποιεί βιώματα προς την ατραπό της πραγματικής χειραφέτησης.
Η Καινή Διαθήκη μάς παραδίδει το δίδαγμα ότι όταν η εξουσία διχάζει, οφείλουμε εις εαυτούς την αέναη επιδίωξη της ομόνοιας και της ψυχικής συναρμογής. Η επανάσταση της συνείδησης αλλάζει την κοινωνία, η οποία με τη σειρά της αλλάζει την εξουσία. Θυμίζει την αναρχική διακυβέρνηση, την Ουτοπία που, ναι, οι Έλληνες τόλμησαν πρώτοι να ιδρύσουν στην ύστερη αρχαιότητά τους.
Ας αναγνώσουμε ξανά λοιπόν την Καινή Διαθήκη, και ως πολιτικό κείμενο. Εκεί θα τα βρούμε όλα: δικαιώματα, συντροφικότητα και αλληλεγγύη, αναδιανομή του πλούτου, κοινωνική συμπερίληψη, ενσυναίσθηση και δράση για κάτι πιο πέρα από τον εαυτό μας και το σπιτικό μας, για όλα αυτά τα ανώτερα συναισθήματα που ονομάζονται με μία λέξη: «Θεός»!
* Ο Δημήτρης Π. Κυριακαράκος είναι δικηγόρος, κάτοχος ΜΔΕ «Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Πολιτική» Παντείου Πανεπιστημίου
