Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.4°C17.6°C
3 BF 66%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.9°C15.9°C
1 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
9.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C14.7°C
2 BF 77%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
13.0°C14.5°C
1 BF 75%
Ο πολτός και η πόλωση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο πολτός και η πόλωση

Έπειτα από μια δεκαετία τερατώδους οικονομικής και κοινωνικής μηχανικής που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι το σπουδαιότερο επίτευγμά της ήταν η πολτοποίηση του πολιτικού συστήματος.

Πολτοποίηση, δεν βρίσκω καλύτερο χαρακτηρισμό. Δεν είναι ακριβώς ούτε «αναδιάταξη», ούτε «ανασυγκρότηση», ούτε «ανασύνθεση». Είναι κυρίως πολτοποίηση. Και αφορά τόσο τους παλαιούς ή νέους κομματικούς σχηματισμούς, όσο -και κυρίως- τα πρόσωπα της πολιτικής. Όσα διαμείφθηκαν και διαμείβονται με φόντο τη συμφωνία των Πρεσπών αποτελούν χαρακτηριστικές ενδείξεις του φαινομένου.

Υπάρχει, βέβαια, στον τρέχοντα συσχετισμό δυνάμεων ένας σταθερός πυρήνας -ο ατελής δικομματισμός που εκπροσωπούν ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ν.Δ. και η σχεδόν άκαμπτη επιρροή του ΚΚΕ και της Χ.Α. Αλλά η εμβέλειά αυτού του πυρήνα, τουλάχιστον δημοσκοπικά, δεν υπερβαίνει το 70%. Στο υπόλοιπο 30% διαγκωνίζονται και κυριολεκτικά συνθλίβονται σχηματισμοί και πρόσωπα που κινούνται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Είναι εξίσου πιθανό να επιβιώσουν οριακά ή να εξαφανιστούν στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Όλα εξαρτώνται από την ένταση της πόλωσης μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. Η οποία πόλωση, ανεξάρτητα από τις εκατέρωθεν εκκλήσεις προς πιθανούς υποψηφίους συμμάχους, είναι περίπου μονόδρομος ως τακτική για τους δυο κυρίαρχους του κομματικού φάσματος. Αυτό θα εντείνει το φαινόμενο της πολτοποίησης του ενδιάμεσου χώρου. Πράγμα που αφορά και το νυν ΚΙΝ.ΑΛΛ., πρώην Δημοκρατική Συμπαράταξη, πρώην ΠΑΣΟΚ.

Η αριθμητική της μνημονιακής αναμόρφωσης του κομματικού συστήματος έχει την πλάκα της, αλλά έχει και ουσία. Θυμίζουμε: Το 2009 το ΠΑΣΟΚ σάρωσε εκλέγοντας 160 βουλευτές. Σήμερα, έπειτα από αλλεπάλληλες συνθέσεις με όμορες δυνάμεις, έχει 20 βουλευτές κι έχει χάσει για πάντα το brand name που κυριάρχησε για 3,5 δεκαετίες.

Ο ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη, έπειτα από πενταετή κοινοβουλευτική καριέρα, δεν έχει αφήσει ούτε το ίχνος του. Η ΔΗΜ.ΑΡ., που το 2012 εξέπληξε εκλέγοντας 17 βουλευτές, υπέστη το ανάλογο μετά τη συγκυβέρνηση με τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ. Το Ποτάμι έκανε ντεμπούτο τον Γενάρη του 2015 με 17 βουλευτές, σήμερα έχει απομείνει με 5. Περίπου ίδια είναι η αριθμητική φθορά των ΑΝ.ΕΛΛ., που έκαναν το πιο εντυπωσιακό ξεκίνημα τον Μάιο του 2012 με 33 βουλευτές. Για την Ένωση Κεντρώων, που ξεκίνησε με 9 βουλευτές, βάσιμα υποθέτει κανείς ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να πάψει να είναι Κοινοβουλευτική Ομάδα.

Αυτά είναι απλώς η αριθμητική του πράγματος. Η ουσία είναι ότι τα πολιτικά μορφώματα που προέκυψαν -και οι άνθρωποι που τα πλαισίωσαν- με τη φιλοδοξία να καλύψουν τα κενά που άφησε η κατάρρευση του μεταπολιτευτικού δικομματισμού δεν κατάφεραν να εκφράσουν τίποτα και κανέναν. Δεν πολτοποιήθηκαν από τον αναδυθέντα ατελή δικομματισμό ΣΥΡΙΖΑ - Ν.Δ., αλλά διαμορφώθηκαν εξ αρχής ως πολιτικός και ιδεολογικός πολτός, πρόθυμος να συμπληρώσει τα συγκοινωνούντα δοχεία του κομματικού συστήματος. Δεν αυτοπροσδιορίστηκαν ούτε ως «ταξικά» κόμματα ούτε ως προγραμματικές συμμαχίες, αλλά ως αθροίσματα προσώπων, με μικρότερη ή μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα.

Οι ηγεσίες τους διαφήμισαν στους ψηφοφόρους ως κυριότερο προσόν τους την ιδιότητα του «χρήσιμου εταίρου» στη μια ή στην άλλη κυβερνητική σύμπραξη. Αυτό είναι μεν σύνηθες στα πολυκομματικά συστήματα της Ευρώπης, αλλά εκεί οι σχηματισμοί του ενδιάμεσου χώρου είτε έχουν πολύ σαφές ιδεολογικό και προγραμματικό στίγμα -π.χ. οι Φιλελεύθεροι και η ακροδεξιά AfD της Γερμανίας-, είτε απευθύνονται σε συγκεκριμένα στρώματα - π.χ. οι Πράσινοι.

Στην περίπτωση της Ελλάδας οι διάττοντες αστέρες του κομματικού συστήματος δεν είχαν την παραμικρή επαφή με τις τεράστιες κοινωνικές ανακατατάξεις που συντελέστηκαν κατά τη μνημονιακή δεκαετία -με τη σύνθλιψη της μεσαίας τάξης, την προλεταριοποίηση και φτωχοποίηση ευρύτατων στρωμάτων, ούτε καν με τη ριζική ανασύνθεση της αστικής ελίτ.

Στήθηκαν ως επικοινωνιακά «μαγαζιά», κόμματα του εργαστηρίου, χωρίς κοινωνική βάση. Και από ανθρώπους που κατά κανόνα έχουν διατρέξει όλο το πολιτικό και ιδεολογικό φάσμα, από αριστερά προς δεξιά και τούμπαλιν, δεσμευμένους, τελικά, μόνο με τους εαυτούς τους.

Σ’ ένα εκλογικό ακροατήριο αποσβολωμένο και με χαμηλές προσδοκίες πια από την πολιτική είναι αναμενόμενο η απήχηση του πολιτικού πολτού να είναι όλο και μικρότερη. Σ’ ένα κρεσέντο πόλωσης την πολτοποίηση θα την ακολουθήσει πιθανότατα η εξαέρωση.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL