Μέχρι πού είναι διατεθειμένες οι Βρυξέλλες να τραβήξουν το σκοινί με τον ιταλικό προϋπολογισμό; Για το μέχρι πού μπορεί να το τραβήξει η κυβέρνηση Λέγκας- 5 Αστέρων στην Ιταλία δεν υπάρχουν πολλές αμφιβολίες. Ο Σαλβίνι σε κάθε ευκαιρία βγάζει τη γλώσσα στην Κομισιόν, καλώντας την να στείλει όσες προειδοποιητικές επιστολές θέλει. Η κυβέρνησή του δεν πρόκειται ν’ αλλάξει τον προϋπολογισμό. Λογικό, αφού μια υποχώρησή του θα κατέστρεφε την πολιτική του επένδυση που έχει εκτοξεύσει τη δημοφιλία της ακροδεξιάς Λέγκας. Ούτε οι κυβερνητικοί εταίροι του Σαλβίνι, τα 5 Αστέρια, έχουν λόγο να υποχωρήσουν, αντιθέτως βρίσκονται σε αναγκαστικό ανταγωνισμό με τη Λέγκα στην υπεράσπιση του «αιρετικού» προϋπολογισμού.
Το πρόβλημα το έχει η Κομισιόν. Όχι μόνο με την Ιταλία, αλλά και με την Ισπανία. Αλλά ο ισπανικός προϋπολογισμός μπορεί να «στρογγυλέψει», η απόκλιση του ελλείμματος από τον στόχο που επιβάλλει το Σύμφωνο Σταθερότητας είναι μικρή και πολιτικά διαχειρίσιμη. Στον ιταλικό προϋπολογισμό η απόκλιση θεωρείται χαώδης. Θεωρητικά, η Κομισιόν και το ιερατείο του ευρώ έχουν την «ιστορική ευκαιρία» να εφαρμόσουν για πρώτη φορά το Σύμφωνο Σταθερότητας μέχρι τις ακραίες προβλέψεις του, στο κατ’ εξοχήν «ποινικό» σκέλος του, προκαλώντας αφόρητη πολιτική πίεση στην Ιταλία, αλλά και μια απρόβλεπτης έκβασης θεσμική κρίση στην Ευρωζώνη. Θα το κάνουν ή όχι;
Η απάντηση στο δίλημμα κάθε άλλο παρά αυτονόητη είναι, παρ' ότι ένα τμήμα της ευρωπαϊκής νομενκλατούρας θεωρεί ότι το ελληνικό προηγούμενο είναι ένα πολύ ενθαρρυντικό παράδειγμα πολιτικής πειθάρχησης των ταραξιών της Ε.Ε. Εν μέρει ισχύει, αναλογίες υπάρχουν, αλλά οι διαφορές είναι τεράστιες και όχι μόνο λόγω μεγέθους και ειδικού βάρους της Ιταλίας.
Για την Ελλάδα και τις άλλες χώρες σε Μνημόνια επινοήθηκε ένα καθεστώς έκτακτης ανάγκης και εξαίρεσης όχι μόνο γενικά από τις συνθήκες της Ε.Ε. αλλά και ειδικά από το Σύμφωνο Σταθερότητας. Τα Μνημόνια ήταν ένα τέχνασμα για να παραβιαστεί το απεχθές Σύμφωνο -επί το δυσμενέστερον- από τους ίδιους τους εμπνευστές και θεματοφύλακές του. Η εξοντωτική δημοσιονομική προσαρμογή που επιβλήθηκε στην Ελλάδα κάνει τους κανόνες του Συμφώνου να φαντάζουν τρυφερό χάδι. Ωστόσο, το γεγονός ότι αυτό αποτελούσε εξαίρεση ήταν για τις υπόλοιπες κυβερνήσεις της Ευρωζώνης βολικό πρόσχημα ώστε να συντάσσονται με το δόγμα Σόιμπλε, να έχουν ενιαία έκφραση, να αισθάνονται προστατευμένες και να υπερασπίζουν το πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας.
Στην περίπτωση της Ιταλίας η Ευρωζώνη έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με τους κανόνες της και όχι με τις εξαιρέσεις τους. Οι προειδοποιήσεις της Κομισιόν προς την κυβέρνηση Κόντε είναι μόνο το τελετουργικό στοιχείο της υπόθεσης. Το πρόβλημα θα κορυφωθεί όταν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, υπό την πίεση και του εκλογικού κύκλου, θα αναγκαστούν είτε να πάρουν αποστάσεις από την «ορθοδοξία» του Συμφώνου, είτε να ζητήσουν να εξαντληθούν τα όρια ευελιξίας για την Ιταλία, είτε να διεκδικήσουν το δικαίωμα μιας μελλοντικής απόκλισης από τους στόχους του Συμφώνου, κυρίως για λόγους πολιτικής επιβίωσης.
Τότε θα αποδειχθεί για μια ακόμη φορά ότι το Σύμφωνο είναι ένας ζουρλομανδύας, όπως εύστοχα έχει χαρακτηριστεί, στον οποίο έχουν αυτοεγκλωβιστεί 19 χώρες, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και πολιτικά. Γιατί, τι θέση θα πάρουν, για παράδειγμα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ελλάδα αν η ιταλική κυβέρνηση παραπεμφθεί στο «εδώλιο»;
Διατυπώνεται από ορισμένους η υπόνοια ότι για πρώτη φορά το Σύμφωνο μπορεί να αποδειχθεί σε κάτι πολιτικά χρήσιμο, ως μοχλός πίεσης σε μια κυβέρνηση ακροδεξιάς κοπής, με ανοιχτά ρατσιστικές, αντιμεταναστευτικές θέσεις. Πρόκειται για ανοησία, αφού για τον Σαλβίνι έχει στρωθεί ένα παιχνίδι win-win. Αν ο προϋπολογισμός περάσει χωρίς σημαντικές αλλαγές θα έχει πετύχει έναν θρίαμβο. Αν απορριφθεί και το ευρω-ιερατείο επιχειρήσει κυρώσεις, η Ακροδεξιά του Σαλβίνι θα ηρωοποιηθεί ως η δύναμη που τόλμησε τη ρήξη με τις Βρυξέλλες, το Σύμφωνο και τους γελοίους κανόνες τους. Ό,τι, δηλαδή, δεν έχουν τολμήσει η Αριστερά και οι «λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις». Είναι προφανές ότι μια τέτοια εξέλιξη η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά θα την κάνει σημαία της, για να διευρύνει τα κέρδη της στις ευρωεκλογές.
