Τη δραματική οικονομική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα νοικοκυριά λόγω του σφοδρού κύματος ακρίβειας στα βασικά καταναλωτικά αγαθά και της ταυτόχρονης επιλογής της κυβέρνησης να παραμένει θεατής στα σοβαρά προβλήματα, αποτυπώνει η κυλιόμενη έρευνα καταναλωτών που διενεργεί το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ακρίβεια / Αυξήσεις «φωτιά» 20% στα αεροπορικά εισιτήρια - Και νέες ανατιμήσεις στα τρόφιμα
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα 23-29 Ιουνίου μόνο ένας στους δύο θα κάνει διακοπές το καλοκαίρι, λόγω του αυξημένου κόστους σε εισιτήρια και διαμονή. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το 27% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.
Επιπλέον, η χρηματική δαπάνη συνεχίζει να είναι το βασικό κριτήριο για την επιλογή τροφίμων με τάση αποκλιμάκωσης από το δεύτερο κριτήριο που είναι η ποιότητα. Παράλληλα, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ οι πληθωριστικές τάσεις έχουν επηρεάσει τις συνήθειες των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων και αύξηση των εσόδων τους.
Αναλυτικά, όπως καταγράφεται στον πρώτο πίνακα, υπάρχουν σημαντικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στις ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών.
Ξεκάθαρη είναι η τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων στις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων.
Όπως φαίνεται μεγαλύτερη είναι η πίεση στη μείωση των δαπανών για βασικές υπηρεσίες και λιγότερο για βασικά αγαθά. Συγκεκριμένα:
- Το 71% (έναντι 75% το 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α.
- Το 55% (έναντι 54% το 2023) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.
- Το 49% (έναντι 48% το 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο.
- Το 42% (έναντι 49% το 2024) δηλώνει ότι έχει αλλάξει μάρκα-επωνυμία προϊόντος.
- Το 27% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.
- Το 27% (έναντι 32% το 2024) έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του.
- Το 16% (έναντι 17% το 2024) δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του.
Μόλις 3% του κοινού δηλώνουν ότι δεν έχουν λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.
Το πόσο έντονη είναι η στροφή του αγοραστικού κοινού στην εξοικονόμηση χρημάτων αποτυπώνεται στο παρακάτω πίνακα (σχήμα 2).
Στο σχήμα καταγράφει διαχρονικά τους παράγοντες που επηρεάζουν τους καταναλωτές την τελευταία 4ετία σε σχέση με την επιλογή τροφίμων.
Η χρηματική δαπάνη παραμένει το βασικό κριτήριο (57%), αλλά ειδικά στις τελευταίες μετρήσεις η ένταση μειώνεται (από 69% το 2023) και είμαστε στα επίπεδα του 2022. Παράλληλα η ποιότητα είναι το κύριο κριτήριο για το 27% των καταναλωτών, αλλά αυξάνεται από 16% του 2023. Άρα τον τελευταίο χρόνο καταγράφεται σταδιακή αποκλιμάκωση με την «ψαλίδα» ανάμεσα στα δύο βασικά κριτήρια να κλείνει.
Η αναγκαία περικοπή δαπανών από τα νοικοκυριά αποτυπώνεται και στον παρακάτω πίνακα (σχήμα 3), όπου ένας στους δύο καταναλωτές δηλώνει ότι δεν θα κάνει διακοπές το 2024, ενώ ένας στους τρεις δηλώνει ότι θα κάνει μεν διακοπές, αλλά πιο περιορισμένες. 6 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι οι δαπάνες τους φέτος θα είναι μειωμένες σε σχέση με πέρυσι, ενώ 4 στους 10 ότι θα είναι μειωμένη άνω του 50%.
Οι κύριοι λόγοι είναι είτε το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα λόγω ανατιμήσεων, αλλά κυρίως τα αυξημένα κόστη σε εισιτήρια (50%) και διαμονή (48%).
