Ενας ελέφαντας φαίνεται ότι κρύβεται μέσα στο δωμάτιο της ελληνικής οικονομίας. Και αυτός δεν είναι άλλος από τις εξαγωγές της χώρας, οι οποίες στηρίζουν πλήθος μικρομεσαίων επιχειρήσεων που ανοίγονται σε άλλες αγορές. Ωστόσο, τα πράγματα φαίνεται ότι οδηγούνται σε αρνητική κατεύθυνση, κάτι το οποίο αναμένεται να έχει σημαντικές συνέπειες για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Όχι μόνο διότι η πτώση τους θα επηρεάσει το ΑΕΠ, αλλά και γιατί θα επιφέρει ένα σημαντικό πλήγμα στον παραγωγικό ιστό της χώρας. Μεγάλες είναι οι ευθύνες της κυβέρνησης της Ν.Δ. που έθετε μεγαλεπήβολους στόχους περί δήθεν αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, το οποίο δεν αποτυπώνεται πουθενά καθότι περνά ξανά πολύ κάτω από τον πήχη που η ίδια είχε θέσει.
Αρνητικό ξεκίνημα
Ας δούμε όμως τα στοιχεία, αφού είναι ιδιαιτέρως προβληματική η εικόνα και κατά την έναρξη του 2024. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, σημείωσαν μείωση κατά 503,9 εκατ. ευρώ ή κατά 11,2% τον Ιανουάριο του 2024 και διαμορφώθηκαν στα 4,01 δισ. ευρώ, από 4,51 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2023. Χωρίς πετρελαιοειδή οι εξαγωγές υποχώρησαν κατά 8,3% ή κατά 242,6 εκατ. ευρώ και έφτασαν μόλις στα 2,70 δισ. ευρώ, από 2,94 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων, η αστάθεια που επικρατεί στις διεθνείς αγορές, τα υψηλά επιτόκια και οι αναταράξεις από τα πολεμικά μέτωπα στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία έχουν αρχίσει να επηρεάζουν την προσπάθεια ανάπτυξης των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό. Ωστόσο, η γενικότερη κατάσταση δεν φαίνεται ότι θα μεταβληθεί σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ιδίως μάλιστα αφού η ανάπτυξη της Ευρωζώνης αναμένεται να κινηθεί λίγο πάνω από το μηδέν!
Η ΕΛΣΤΑΤ διαψεύδει τον στόχο
Ποιος ήταν όμως ο στόχος που είχε θέσει η κυβέρνηση της Ν.Δ.; Σύμφωνα με τα όσα είχε δηλώσει ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης Άδωνης Γεωργιάδης, ο πήχης είχε τεθεί στα 70 δισ. ευρώ το 2023, από τα 55,76 δισ. ευρώ που είχε διαμορφωθεί η αξία τους το 2022. Ωστόσο, τα πράγματα εξελίχθηκαν εντελώς αντίθετα, κάτι που έχει άμεση σχέση και με την κυβερνητική πρακτική. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η συνολική αξία των εξαγωγών κατά το 2023 ανήλθε στο ποσό των 50,92 δισ. ευρώ, έναντι 55,76 δισ. ευρώ το 2022, παρουσιάζοντας μείωση 8,7% ή κατά 5,29 δισ. ευρώ. Μάλιστα, η αξία των εξαγωγών χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε επίσης μείωση κατά 1,07 δισ. ευρώ ή κατά 3%, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε μείωση κατά 1,17 δισ. ευρώ ή 3,2%, σε σχέση με το 2022. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση πέρασε κάτω από τον πήχη κατά 19 δισ. ευρώ και αυτό δημιουργεί προβληματισμό και ανησυχία για το μέλλον.
Το «θαύμα» απομακρύνεται
Αξίζει να σημειωθεί πως η κυβέρνηση έχει θέσει τον στόχο της αύξησης των εξαγωγών ώστε να αντιστοιχούν στο 60% του ΑΕΠ μέχρι το 2027. Το 2022, οι εξαγωγές (προϊόντων και υπηρεσιών) αντιστοιχούσαν περίπου στο 49% του ΑΕΠ (ως εξαγωγές λογίζονται και τα έσοδα του τουρισμού, που από μόνα τους ανέρχονται σε περισσότερα από 18 δισ. ευρώ). Για να φτάσει η αναλογία στο 60% το 2027, έτος κατά το οποίο το ΑΕΠ θα είναι κοντά στα 260 δισ. ευρώ, οι εξαγωγές θα πρέπει θα αυξηθούν κατά τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ ετησίως σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Συνεπώς, η περσινή εξέλιξη δημιουργεί αρνητικά δεδομένα και δείχνει ότι το «θαύμα» ολοένα και απομακρύνεται.
Αρνητική εκτίμηση από την Τράπεζα της Ελλάδος
Η κατάσταση ήταν καλύτερη το 2022. Εκείνη τη χρονιά έφτασαν στο 49% (μαζί με τον τουρισμό), κάτι το οποίο οφειλόταν και στη μεγάλη άνοδο των τιμών ενέργειας. Το 2023 ο τουρισμός σημείωσε την καλύτερη επίδοση. Ωστόσο, η αναλογία των εξαγωγών υποχώρησε κοντά στο 45%, με την τάση μείωσης να είναι πέρα για πέρα εμφανής. Και φέτος αναμένεται να σημειωθεί μια καλή χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό. Όμως τα πρώτα στοιχεία του 2024 είναι αποθαρρυντικά και δείχνουν ότι πνέουν εντελώς «αντίθετοι άνεμοι» για τους Έλληνες εξαγωγείς, οι οποίοι δεν βρίσκουν στήριξη από την κυβέρνηση.
Πρόσφατη έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος αναφέρει ότι η συμβολή του εμπορικού τομέα στο πραγματικό ΑΕΠ θα είναι ελαφρώς αρνητική κατά τα επόμενα χρόνια, κάτι που αλλάζει τα δεδομένα. Ουσιαστικά, η εκτίμηση της κεντρικής τράπεζας είναι δηλωτική του γεγονότος ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν πρόκειται να πετύχει και αυτόν τον στόχο, κάτι που δείχνει πως δεν είναι ικανή για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, αλλά και να ενισχύσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Ελλάδας, οι οποίες έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς την εξωστρέφεια.
