Μια νέα κατάσταση στο κόστος ηλεκτρισμού φαίνεται πλέον πως θα επικρατήσει για τους καταναλωτές, με τη σταθερότητα και τον κοινωνικό ρόλο του κράτους ως προς τη διαμόρφωση των τιμών να εξαφανίζονται και να δίνουν τη θέση τους στην αβεβαιότητα, ενώ τον πρώτο λόγο έχουν οι αγορές και ο ιδιόμορφος στη χώρα μας ανταγωνισμός.
Η μοναδική πλέον βεβαιότητα είναι ότι όχι μόνο τα τιμολόγια δεν θα επιστρέψουν στα χαμηλότερα επίπεδα του πρώτου μισού του 2021, αλλά η διαφοροποίηση των τιμών θα θυμίζει λίγο - πολύ πρατήρια υγρών καυσίμων, αφού οι τιμές δεν θα βρίσκονται σε σταθερά επίπεδα για περισσότερο από ένα μήνα, σε αντίθεση με τη γνωστή φιξ τιμή της κιλοβατώρας από τα παλιά.
Οσοι λοιπόν κρατούσαν την ανάσα τους μέχρι να περάσουν οι κάθε λογής κρίσεις για επαναφορά στην προτέρα κατάσταση, θα απογοητευτούν, καθώς δεν υπάρχει επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς, με πρώτη και καλύτερη, φυσικά, τη ΔΕΗ.
Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι την περασμένη Πέμπτη ο Κ. Μητσοτάκης κατά τις προγραμματικές δηλώσεις δεν έκανε καμία απολύτως αναφορά στο ενεργειακό κόστος.
Μόνο αυξήσεις
Από τον Σεπτέμβριο του 2019 ξεκίνησαν οι πρώτες ανατιμήσεις, που ήταν απόφαση της κυβέρνησης Ν.Δ. και της εκλεκτής της διοίκησης ΔΕΗ για τη... διάσωση της επιχείρησης. Έκτοτε οι τιμές μόνο ανοδικά κινούνται, σε σχέση ακόμη και με τα αυξημένα τιμολόγια του Σεπτεμβρίου 2019, κι όπως όλα δείχνουν δεν θα επιστρέψουν, τουλάχιστον για το επόμενο διάστημα, σε αυτά τα επίπεδα.
Η πορεία της οικιακής κιλοβατώρας (Γ1) της ΔΕΗ τα τελευταία περίπου τέσσερα χρόνια είναι ενδεικτική:
- Έως και Αύγουστο 2019: 0,0926 ευρώ / κιλοβατώρα.
- Από Σεπτέμβριο 2019: 0,11058 ευρώ / κιλοβατώρα.
- Ιούνιος - Ιούλιος 2021 (με ρήτρα CO2): 0,11416 - 0,11608 ευρώ / κιλοβατώρα.
- Σεπτέμβριος 2021 (με ρήτρα αναπροσαρμογής και έκπτωση 30% στην κιλοβατώρα+5% συνέπειας): 0,175 ευρώ / κιλοβατώρα (χωρίς επιδότηση).
- Απρίλιος 2022 (με ρήτρα αναπροσαρμογής και τις παραπάνω εκπτώσεις): 0,349 ευρώ / κιλοβατώρα (χωρίς επιδότηση).
- Αύγουστος 2022 (χωρίς ρήτρα, με ανακοίνωση τιμολογίων): 0,486 ευρώ / κιλοβατώρα (χωρίς επιδότηση) - 0,149 ευρώ / κιλοβατώρα (με επιδότηση 0,339 ευρώ).
- Ιανουάριος 2023 (χωρίς ρήτρα): 0,489 ευρώ / κιλοβατώρα (χωρίς επιδότηση) - 0,159 ευρώ / κιλοβατώρα (με επιδότηση 0,33 ευρώ).
- Ιούλιος 2023 (χωρίς ρήτρα): 0,155 ευρώ / κιλοβατώρα (χωρίς επιδότηση) - 0,14 ευρώ / κιλοβατώρα (με επιδότηση 0,015 ευρώ).
Και όλα αυτά χωρίς να μιλάμε για το σύνολο του λογαριασμού, που ενσωματώνει αυξήσεις στη νυχτερινή κιλοβατώρα, παγίων, ρυθμιζόμενων χρεώσεων κ.λπ. και χωρίς εκπτώσεις πλην της έκπτωσης συνέπειας (5%).
Προφανώς η διαμόρφωση των τιμών συνδέεται με τις επιλογές της κυβέρνησης για πρόσδεση στο φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή, εξυπηρετώντας και τα ανάλογα ιδιωτικά συμφέροντα, κάτι που αποκαλύφθηκε με την έκρηξη των τιμών του αερίου στις διεθνείς αγορές και αποτυπώθηκε πλήρως στην εγχώρια αγορά. Σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, μια αύξηση στην τιμή του αερίου κατά 10% μεταφέρεται ως αύξηση στη χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος κατά 7,5% (Ιούνιος 2021 - Δεκέμβριος 2022). Πρόκειται για μια βασική συνθήκη με καταλυτική επίδραση στις διακυμάνσεις των τιμών ρεύματος που ισχύει ακόμα.
Πανάκριβη σταθερότητα
Η μόνη επιλογή ώστε ένας καταναλωτής να έχει την ίδια τιμή για διάστημα μεγαλύτερο του ενός μήνα είναι τα προϊόντα σταθερής τιμολόγησης, που προσφέρουν, βέβαια, οι προμηθευτές, αλλά σε κόστος μάλλον απαγορευτικό, αφού μπορεί να είναι ακόμα και διπλάσιο έναντι του αντίστοιχου των κυμαινόμενων.
Για παράδειγμα, τα δύο προϊόντα σταθερής τιμολόγησης της ΔΕΗ παρέχουν σήμερα (ημερήσια) χρέωση 28 ή 29,5 λεπτών / κιλοβατώρα.
Σημειώνεται ότι τα σταθερά τιμολόγια δεν επιδοτούνται, ενώ π.χ. το (κυμαινόμενο) Γ1 οικιακό της ΔΕΗ σήμερα έχει τιμή κιλοβατώρας, συμπεριλαμβανομένης της επιδότησης, στα 14 λεπτά / κιλοβατώρα (για τις πρώτες 500 κιλοβατώρες κατανάλωσης).
Δηλαδή το σταθερό είναι ακριβότερο κατά τουλάχιστον 100% (έχει τη διπλάσια τιμή) από το κυμαινόμενο που σήμερα επιδοτείται. Ακόμα και χωρίς επιδότηση η ονομαστική τιμή του κυμαινόμενου είναι αισθητά χαμηλότερη (15,5 λεπτά / κιλοβατώρα).
Είναι πάντως χαρακτηριστικό ότι τα σταθερά τιμολόγια της ΔΕΗ από τον Αύγουστο 2022 που τέθηκε σε εφαρμογή το νέο καθεστώς (αναστολή ρήτρας, ανακοίνωση κάθε μήνα τιμολογίων και επιδότηση) μέχρι το τέλος Απριλίου 2023 διαμορφώνονταν σε 53,9 ή 56,1 λεπτά / κιλοβατώρα, έχοντας στην πράξη αυτοκαταργηθεί και αφήνοντας χωρίς εναλλακτική επιλογή τους καταναλωτές, ενώ έως το τέλος Ιουλίου 2022 οι τιμές ήταν στα επίπεδα των 22,9-24,5 λεπτών / κιλοβατώρα (σ.σ ήταν από εκείνες τις συμβάσεις που έφεραν «χασούρα» στη λιανική της ΔΕΗ, τα οποία ονόμασε τελικά στήριξη, καθώς συσσώρευε υπερκέρδη στη χονδρεμπορική).
Βεβαίως οι ιδιώτες πάροχοι ακολουθούν τον τόνο που δίνει η ΔΕΗ.
Σύμφωνα με τον δείκτη τιμών ενέργειας οικιακής χρήσης (ΗΕΡΙ), πριν την ενεργειακή κρίση τα σταθερά και τα κυμαινόμενα τιμολόγια στις ευρωπαϊκές αγορές -εφόσον υπήρχαν- ήταν σε σχετικά παρόμοια επίπεδα και συχνά τα σταθερά ήταν φθηνότερα, καθώς ο προμηθευτής μπορούσε να αντεπεξέλθει στα ρίσκα. Τουλάχιστον στις πιο ώριμες αγορές οι ενεργοί καταναλωτές είχαν την τάση να επιλέγουν σταθερές τιμές. Όμως, από την κρίση και μετά, σημειώνεται, η κατάσταση έχει αντιστραφεί: οι σταθερές τιμές, όπου είναι διαθέσιμες, τώρα τείνουν να είναι υψηλότερες από τις κυμαινόμενες και σε κάποιες περιπτώσεις με μεγάλη διαφορά.
Φαίνεται ότι πλέον η σταθερή τιμή θα πληρώνεται ακριβά, ενώ, ενόψει των αλλαγών του φθινοπώρου (ή και αργότερα) στην αγορά με την κατάργηση των προσωρινών μηχανισμών, κυκλοφορεί ότι τα όποια σταθερά τιμολόγια προσφέρονται θα έχουν διάρκεια λίγων μηνών (όχι 12 ή 24 μηνών) καθώς θεωρούνται επισφαλή για τις εταιρείες.
