Δύο μεγάλα προβλήματα αντιμετωπίζουν όσοι θέλουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα της κυβέρνησης «Σπίτι μου», που αφορά νέους 25-39 ετών, προκειμένου να αγοράσουν πρώτη κατοικία, το οποίο αποτελεί άλλη μια επιλογή εμπαιγμού της κυβέρνησης προς τους πολίτες. Όπως προκύπτει από επαγγελματίες της αγοράς ακινήτων, το ένα ζήτημα είναι ότι λίγα σπίτια πληρούν τις προϋποθέσεις, ενώ οι τιμές των ακινήτων αυξάνονται διά... μαγείας ως και 10%, όταν γίνεται αντιληπτό πως πρόκειται για περίπτωση ένταξης στο συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Σύμφωνα με τον Βαγγέλη Λαζαρίδη, πρόεδρο της Επιτροπής Μεσιτών Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ) και τομεάρχη Δυτικού Τομέα Αττικής Συλλόγου Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Αθηνών Αττικής (ΣΜΑΣΑΑ), ο οποίος μιλά στην ΑΥΓΗ της Κυριακής, μετά την ανακοίνωση του προγράμματος «Σπίτι μου», στην αγορά των ακινήτων έχει εμφανιστεί το φαινόμενο «ο πωλών τοις μετρητοίς και ο πωλών επί πιστώσει». Πέρα από τις αστοχίες που παρουσιάζει το πρόγραμμα και παρά τις θριαμβολογίες κατά την ανακοίνωσή του, η αγορά δείχνει το πραγματικό και σκληρό πρόσωπό της. Εκτός του ότι δεν υπάρχουν αρκετά ακίνητα που να πληρούν τις προϋποθέσεις, εμφανίζεται η τεχνητή αύξηση τιμών των ακινήτων, καθώς οι ιδιοκτήτες που συμφωνούν να δώσουν τα ακίνητά τους μέσω του προγράμματος συνειδητοποιούν ότι τα χρήματά τους θα τα πάρουν σχεδόν σε 6 μήνες, πέρα από την ταλαιπωρία στην οποία θα υποβληθούν από τις τεχνικές και τις νομικές υπηρεσίες των τραπεζών.
Παραδείγματα
Οπως σημειώνει ο ίδιος: «Το γραφείο μας διαχειρίζεται ακίνητα κατά αποκλειστικότητα βάσει του Ν. 4072/2012 και παραθέτουμε τρεις περιπτώσεις προς επίρρωση των παραπάνω.
Διαμέρισμα στα Εξάρχεια 85 τ.μ. πρώτου ορόφου, παλαιά ζητούμενη τιμή 135.000,00 ευρώ, σήμερα πωλείται στις 150.000,00 ευρώ. Μονοκατοικία στο Αιγάλεω 60 τ.μ. σε οικόπεδο 135 τ.μ., παλαιά ζητούμενη τιμή 100.000,00 ευρώ, σήμερα πωλείται στις 120.000,00 ευρώ. Διαμέρισμα στη Νίκαια τρίτου ορόφου 70 τ.μ., παλαιά ζητούμενη τιμή 85.000,00 ευρώ, σήμερα πωλείται στις 100.000,00 ευρώ. Φυσικά, όταν ο υποψήφιος αγοραστής προσφέρει μετρητά, οι τιμές θα επανέλθουν στα αρχικά επίπεδα».
Οι δυσκολίες
Από εκεί και πέρα, η εύρεση του κατάλληλου ακινήτου δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες, όπως η περιοχή και το σημείο όπου βρίσκεται, ο όροφος, η ποιότητα κατασκευής και η κατάστασή του, η εσωτερική διαμόρφωση και άλλες παροχές, όπως, π.χ., θέση στάθμευσης ή αποθήκη. Επίσης, σε σχέση με πριν την πανδημία το απόθεμα των κατοικιών που βρίσκονται σε καλή κατάσταση και ταυτόχρονα είναι σε θέση να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Σπίτι μου» είναι σαφώς μικρότερο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εντοπιστούν ακίνητα που ναι μεν χρήζουν ανακαίνισης, αλλά ταυτόχρονα προσφέρονται και με το ανάλογο χαμηλό τίμημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών η πλειονότητα των προσιτών διαμερισμάτων που πωλούνταν έχει ήδη απορροφηθεί, χωρίς να έχει αντικατασταθεί επαρκώς ή όπου αυτό έχει συμβεί τα ακίνητα διατίθενται σε σαφώς υψηλότερες τιμές, με αποτέλεσμα αρκετά από αυτά να μην μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα λόγω ζητούμενης τιμής ή λόγω της οικονομικής αδυναμίας των ενδιαφερομένων να ανταποκριθούν σε τέτοιο ύψος τιμής. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, φαίνεται πως κάποιοι ιδιοκτήτες επιχειρούν να επωφεληθούν του προγράμματος, προχωρώντας σε ανατιμήσεις.
Η «ακτινογραφία» των ακατάλληλων ακινήτων
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον Σύλλογο Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Αθηνών Αττικής, το σοβαρό θέμα που προκύπτει είναι ότι από τα 45.000 διαθέσιμα ακίνητα μόνο το 32% πληροί τις προϋποθέσεις του προγράμματος. Αν και το υπουργείο Εργασίας αναφέρει ότι τα διαθέσιμα προς πώληση σπίτια εμβαδού 75-150 τ.μ. και αξίας έως 200.000 ευρώ αποτελούν το 60% του συνόλου στο κέντρο, το 74% στα δυτικά προάστια, το 59% στον Πειραιά, το 19% στα νότια, το 5% στα βόρεια και το 38% στα ανατολικά προάστια, ο σύλλογος σημειώνει ότι για το κέντρο το ποσοστό φτάνει μέχρι το 53%, για τα βόρεια προάστια το 16,7%, για τα νότια προάστια το 23,4%, για τα δυτικά προάστια το 39,5%, για τα ανατολικά προάστια το 20,4% και για τον Πειραιά το 41,09%. Μάλιστα, δεν υπάρχουν αρκετά σπίτια για όλους τους υποψήφιους αγοραστές, ούτε καν για την αρχική φάση του εγχειρήματος, πολλώ δε μάλλον για τη συνέχεια, που η σκέψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να διευρυνθεί, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος. Σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομικό σύμβουλο του πρωθυπουργού Αλέξη Πατέλη, υπάρχουν 800.000 κλειστά ακίνητα. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του συλλόγου, στο λεκανοπέδιο μόνο το 32,61% των κατοικιών, ήτοι 14.899 επί συνόλου 45.685 κατοικιών, πληροί τις προϋποθέσεις του προγράμματος. Είναι, δηλαδή, αξίας έως 150.000 ευρώ και παλαιότητας άνω των 15 ετών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με το πρόγραμμα, η εμπορική αξία της κατοικίας πρέπει να είναι μέχρι 200.000 ευρώ, ωστόσο το ύψος του δανείου δεν μπορεί να ξεπερνά τα 150.000 ευρώ. Ουσιαστικά, ακόμα κι αν κάποιος λάβει το ανώτατο ποσό δανείου, θα πρέπει να βάλει από την τσέπη του ένα ποσό της τάξης των 50.000 ευρώ!
Το Τμήμα Στεγαστικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Τα βέλη του προς την κυβέρνηση ρίχνει το Τμήμα Στεγαστικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., το οποίο αναφέρει σε ανακοίνωσή του: «Οι μελλοντικοί ιδιοκτήτες καλούνται να αντιμετωπίσουν μια χρονοβόρα γραφειοκρατία, ενώ η προεκλογική βιασύνη δεν επέτρεψε στους αρμόδιους σχεδιαστές του προγράμματος να στηριχθούν σε αξιόπιστα, υπαρκτά δεδομένα». Συμπληρώνει δε με νόημα ότι «το πιο σοβαρό ζήτημα όμως είναι ότι η διαχείριση του προγράμματος ανατέθηκε στις τράπεζες, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται από τις συνεχείς ανατιμήσεις των επιτοκίων χωρίς να υποστηρίζεται από δημόσιο φορέα». Σημειώνει, επίσης, ότι για να ενταχθούν στο πρόγραμμα δανείων οι δικαιούχοι θα πρέπει να διαθέτουν ως προκαταβολή τουλάχιστον το 10% του συνολικού ποσού, το οποίο με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια που απαιτεί το πρόγραμμα (νέοι, άγαμοι, μέγιστο ετήσιο εισόδημα 16.000) είναι ανέφικτο για την πλειονότητα των δυνητικά ενδιαφερομένων.
Σύμφωνα με το Τμήμα, «είναι σαφές ότι δεν είναι στις προτεραιότητες και στους σχεδιασμούς της Ν.Δ. η στέγαση ως δικαίωμα. Απλώς συνεχίζει να εντείνει την ανασφάλεια των νέων μέσα από τη δέσμευσή τους στη συνθήκη του δανεισμού», ενώ παραπέμπει στο αναλυτικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. για την επόμενη ημέρα.
