Σε νέες περιπέτειες μπαίνουν χιλιάδες δανειολήπτες σε όλη την Ελλάδα εξαιτίας της νέας ανόδου των επιτοκίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη 1 στα 5 νοικοκυριά δεν μπορεί να πληρώσει τη δόση, όπως έδειξε η πρόσφατη έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, κάτι το οποίο εντείνει την ανησυχία ενόψει της πολύ δύσκολης συνέχειας. Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το κόστος της στέγασης στη χώρα μας, ως πoσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος, διαμορφώθηκε το 2021 σε 34,2%. Tο ποσοστό του πληθυσμού που ζει σε νοικοκυριά για τα οποία το κόστος στέγασης υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους (overburden rate) ήταν το 2021 υψηλότερο για όσους ενοικιάζουν (74,6%), έναντι των ιδιοκτητών που αποπληρώνουν στεγαστικό (18,5%).
Ποιοι επηρεάζονται
Η αύξηση των επιτοκίων επηρεάζει σημαντικά όλα τα δάνεια που είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο και συνδέονται ευθέως με το Εuribor, με έμφαση κυρίως στα στεγαστικά δάνεια.
Χαρακτηριστικό είναι ότι πριν ξεκινήσει από τον περασμένο Ιούλιο η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, το μέσο επιτόκιο στα στεγαστικά κυμαινόμενου επιτοκίου ήταν 2%, ενώ τον Ιανουάριο είχε φτάσει στο 4% και πλέον διαμορφώνεται στο 5%. Με δεδομένες τις πρόσθετες αυξήσεις των επιτοκίων από τώρα μέχρι και τον Ιούλιο, εκτιμάται ότι τα κυμαινόμενα επιτόκια των στεγαστικών είναι πολύ πιθανό να προσεγγίσουν ακόμα και το 7%. Βέβαια, δεν αποκλείεται οι τρέχουσες εξελίξεις με την κατάρρευση της SVB και τα μεγάλα προβλήματα της Credit Suisse ενδεχομένως να πατήσουν φρένο» στην πορεία, αν και η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δε θέλησε να ξεκαθαρίσει το τι θα γίνει στην πορεία
Με την αύξηση που ανακοινώθηκε, το Εuribor τριμήνου, που αποτελεί τη βάση υπολογισμού για τα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα και συγκεκριμένα κοντά στο 3,5% ή ακόμα και υψηλότερα κατά τη διάρκεια του 2023. Η ΕΚΤ δεν έχει ανώτατο όριο για το ύψος των επιτοκίων, αλλά στόχο πληθωρισμού 2%, την ώρα που οι ειδικοί μιλούν για αύξηση επιτοκίων στο 4% και δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης το 2024.
Οι επιβαρύνσεις και τα παραδείγματα
Τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στη μηνιαία δόση την έχουν υποστεί οι δανειολήπτες που έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο κυμαινόμενου επιτοκίου χρονικής διάρκειας 15 ετών.
Για ένα στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ, διάρκειας 15 ετών, όταν το Εuribor ήταν μηδενικό και το επιτόκιο 3%, η μηνιαία δόση ήταν 690 ευρώ. Πλέον η δόση έχει διαμορφωθεί στα 820 ευρώ, ενώ με τη νέα αύξηση η δόση θα φτάσει τα 837 ευρώ. Η συνολική επιβάρυνση για έναν δανειολήπτη θα ανέλθει στα 147 ευρώ μηνιαίως ή στα 1.764 ευρώ ετησίως.
Για στεγαστικό δάνειο κυμαινόμενου επιτοκίου 100.000 ευρώ, διάρκειας 20 ετών, όταν το Εuribor τριμήνου ήταν μηδενικό και το επιτόκιο 3%, η μηναία δόση ήταν 560,62 ευρώ. Πλέον, με το euribor τριμήνου πέριξ του 3% και το επιτόκιο κοντά στο 6%, η δόση του δανείου έχει διαμορφωθεί στα 690 ευρώ, ενώ με τη νέα αύξηση θα φτάσει τα 710 ευρώ. Η συνολική επιβάρυνση για έναν δανειολήπτη θα ανέλθει στα 150 ευρώ τον μήνα ή 1.800 ευρώ ετησίως.
Το κόστος δανεισμού και οι συγκρίσεις με άλλες χώρες
Την ίδια στιγμή, τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος δείχνουν ότι το επιτόκιο των νέων δανείων αυξήθηκε τον Ιανουάριο του 2023 στο 5,36%, ενώ το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ των νέων καταθέσεων και δανείων αυξήθηκε στις 5,24 εκατοστιαίες μονάδες. Πιο συγκρατημένες είναι οι αυξήσεις στα κυμαινόμενα επιτόκια για στεγαστικά δάνεια, που μεσοσταθμικά διαμορφώθηκαν τον Ιανουάριο στο 3,90% από 3,81% τον Δεκέμβριο.
Ακόμη, τα στοιχεία της ΤτΕ για την εξέλιξη των επιτοκίων σε ό,τι αφορά τα νέα δάνεια τον Ιανουάριο του 2023 δείχνουν ότι τη μεγαλύτερη επιβάρυνση έχουν υποστεί τα επιχειρηματικά δάνεια, τα οποία έχουν αυξηθεί έως και 50 μονάδες βάσης, με έμφαση στα επιτόκια δανεισμού των πολύ μικρών επιχειρήσεων και συγκεκριμένα για δάνεια έως 250.000 ευρώ, που έχουν αυξηθεί στο 6,34%, αλλά και για δάνεια από 250.000 έως 1 εκατ. ευρώ, που έχουν αυξηθεί στο 5,63%.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΚΤ για τον μήνα Δεκέμβριο, το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 52 μονάδες βάσης (0,52%) και διαμορφώθηκε στο 3,61% (συν spread) από 3,09% τον περασμένο Ιούνιο. Ετσι, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 5η θέση στην Ευρώπη με το υψηλότερο κόστος δανεισμού για τα νοικοκυριά, μετά τις Λιθουανία (4,34%), Λετονία (4,27%), Εσθονία (4,1%) και Σλοβενία (3,65%). Στον αντίποδα, τα φθηνότερα στεγαστικά δάνεια προσφέρουν οι Φινλανδία, Αυστρία, Ιρλανδία, Μάλτα και Γαλλία, με επιτόκια 2,89%, 2,85%, 2,76%, 2,27% και 2,05% αντίστοιχα.
