Τη γύμνια των μέτρων της κυβέρνησης της Ν.Δ. για την προστασία των καταναλωτών από τις εξωπραγματικές ανατιμήσεις σε ρεύμα και φυσικό αέριο αναδεικνύουν οι πολιτικές επιλογές άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ιδίως αναφορικά με τη μείωση φόρων, τελών και ρυθμιστικές παρεμβάσεις στις αγορές.
Όπως προκύπτει από σχετική ανάλυση του Ινστιτούτου Bruegel, σε σύνολο 24 χωρών της Ευρώπης (17 εκ των οποίων ανήκουν στην Ε.Ε.), οι εθνικές αποφάσεις ελήφθησαν μέσα από έξι βασικές κατηγορίες μέτρων (που προωθούνται από τον Σεπτέμβριο 2021) για την περίοδο της ενεργειακής κρίσης:
- Μειώσεις φόρων/ΦΠΑ.
- Ρύθμιση στις τιμές λιανικής.
- Ρύθμιση τιμών στη χονδρεμπορική αγορά.
- Μεταφορά πόρων (επιδοτήσεις) σε ευάλωτους καταναλωτές.
- Εντολές σε κρατικές επιχειρήσεις.
- Φόρος/ρύθμιση απροσδόκητων κερδών.
Με βάση τα στοιχεία του think tank των Βρυξελλών, τα εθνικά μέτρα της Ελλάδας περιορίζονται στις επιδοτήσεις καταναλωτών και στις εκπτώσεις που παρέχει η ΔΕΗ (σ.σ.: που ουσιαστικά αποφασίστηκαν όταν η επιχείρηση ανακοίνωσε ότι από 5.8.2021 θα επιβάλει ρήτρα αναπροσαρμογής, δηλαδή ότι θα μετακυλίει όλο το κόστος της χονδρεμπορικής στη λιανική).
Από το σύνολο των 24 χωρών, παράλληλα με άλλα μέτρα: οι 11 έχουν περιλάβει παρεμβάσεις σε επίπεδο μείωσης της φορολογίας, 8 έχουν προχωρήσει σε ρύθμιση λιανικών τιμών, 5 σε ρύθμιση χονδρεμπορικών και 7 σε φορολογία/ρύθμιση για τα υπερκέρδη των εταιρειών. Οι επιδοτήσεις είναι η πιο... προσφιλής κατηγορία παρεμβάσεων (πάντα μαζί με άλλα μέτρα), καθώς περιλαμβάνονται στις πολιτικές 17 χωρών της Ευρώπης.
Γενναίες μειώσεις φόρων
Βέλγιο, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ισπανία εφαρμόζουν, πέραν των άλλων μέτρων ελάφρυνσης των καταναλωτών, και πολιτικές μείωσης φόρων και τελών.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι πριν από λίγες ημέρες στο Βέλγιο ανακοινώθηκε μείωση ΦΠΑ στο ρεύμα στο 6%, από 21%, από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο. Όμως ήδη κάποιοι φόροι (ομοσπονδιακός φόρος για αέριο και ηλεκτρισμό και “πράσινα” πιστοποιητικά) αντικαθίστανται από ειδικούς φόρους κατανάλωσης, που μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν από την κυβέρνηση προκειμένου να αντισταθμιστούν οι διακυμάνσεις των ενεργειακών τιμών. Στόχος είναι να διατηρούνται τα έσοδα σε ένα σταθερό επίπεδο αντί να αυξάνονται μαζί με τις τιμές.
Η Κύπρος προχώρησε σε μείωση του ΦΠΑ από τον Νοέμβριο και για έξι μήνες, στο 5%, από 19%, η Τσεχία εξαίρεσε το ρεύμα και το αέριο από τον ΦΠΑ, η Ιρλανδία εισήγαγε μείωση φορολογίας 30% στα έξοδα για θέρμανση-ρεύμα, η Ολλανδία προχωρά σε μείωση του ενεργειακού φόρου για νοικοκυριά και επιχειρήσεις το 2022.
Η Ιταλία αποφάσισε μείωση ΦΠΑ χρήσης αερίου στο 5% για οικιακές και βιομηχανικές χρήσεις (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2021), έναντι ΦΠΑ έως 22% που ίσχυε, μέτρο που επεκτείνει και για το 2022, ενώ ανακοίνωσε επικείμενη αύξηση των εταιρικών φόρων στις ενεργειακές εταιρείες που έχουν επωφεληθεί από την αύξηση των ενεργειακών τιμών.
Η Πολωνία από τον Νοέμβριο εφαρμόζει πακέτο φοροαπαλλαγών και επιδοτήσεων για τα ευάλωτα νοικοκυριά, ενώ στις αρχές του έτους ανακοίνωσε επιπλέον: μηδενισμό ΦΠΑ σε αέριο, είδη διατροφής και λιπάσματα, μείωση ΦΠΑ στο 8% για πετρέλαιο-ντίζελ και στο 5% για θέρμανση για έξι μήνες.
