Η είδηση ότι εταιρεία στις Σέρρες ζήτησε από δέκα εργαζόμενους να δουλέψουν υπερωριακά επί δύο ημέρες και, όταν αυτοί αρνήθηκαν, προχώρησε σε έγγραφη επίπληξη, την οποία αναγκάστηκαν να υπογράψουν οι μισοί, αποτελεί ένα τυπικό δείγμα του πώς η αγορά και οι επιχειρήσεις σπεύδουν αμέσως να αξιοποιήσουν τις διατάξεις του νέου εργασιακού νομοσχεδίου.
Η τυπική πρόβλεψη για "συμφωνία του εργαζομένου", προκειμένου το οκτάωρο να γίνε δεκάωρο, όπως διατείνεται ο υπουργός Εργασίας Κ. Χατζηδάκης, θα παραμείνει έτσι. Εντελώς, δηλαδή, τυπική. Και οι εργαζόμενοι υπό την απειλή της απόλυσης θα συμμορφώνονται. Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου μπαίνει, ουσιαστικά, τέλος σε κάθε διαπραγματευτική δυνατότητα του εργαζομένου.
Ακόμη χειρότερα, όλες οι παραβατικές και παράνομες, αλλά καθημερινές και πραγματικές εργοδοτικές πρακτικές για το ωράριο, τις αμοιβές από υπερωρίες, ακόμα και για ανώτατα όρια απασχόλησης, γίνονται συμβατές και νομιμοποιούνται.
Το τετράωρο της μερικής απασχόλησης μετατρέπεται σε οκτάωρο, ο εργαζόμενος θα δουλεύει διακεκομμένα πρωί - βράδυ, η καθιέρωση εργασίας 13 ωρών την ημέρα, ή και 15 ή 16 ωρών με μια τυπική απόφαση του γ.γ. Εργασίας, έρχεται σε πλήρη αντίφαση με τις προειδοποιήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σύμφωνα με τις οποίες περισσότερες από 55 ώρες εργασίας την εβδομάδα αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου λόγω καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Και ο ΠΟΥ σημειώνει με ανησυχία ότι οι όροι και ο χρόνος εργασίας ενδέχεται να επιδεινωθούν περαιτέρω λόγω της πανδημίας της Covid-19.
Ένα ένσημο την εβδομάδα
Ο Άγγελος Π. είναι 20 ετών φοιτητής, δούλευε ντελίβερι τα τελευταία δύο χρόνια και τώρα είναι σερβιτόρος. "Δουλεύω με εκ περιτροπής εργασία σε καφετέρια. Ο εργοδότης μού κολλάει ένα ένσημο την εβδομάδα και ο τυπικός μισθός μου είναι 146 ευρώ τον μήνα. Αλλά υποχρεώνομαι να δουλεύω, μαύρα φυσικά, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή και περιμένω να με φωνάξουν για δουλειά άλλη μία μέρα καθημερινή. Δουλεύω δηλαδή τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, ενώ η τυπική μου σύμβαση είναι για μία ημέρα".
Ο Άγγελος μας εξηγεί ότι τα περιθώρια, αμέσως μετά το άνοιγμα της εστίασης, έχουν γίνει για τους εργαζόμενους ασφυκτικά. "Οι εκβιασμοί για το ωράριο, για τα ένσημα, για την αμοιβή μας έχουν πλέον απογειωθεί. Τα μαγαζιά άνοιξαν με πολύ χειρότερους όρους για τους εργαζόμενους»...
Το τετράωρο που γίνεται δεκάωρο
Οι επιχειρήσεις και οι εργοδότες ήδη προεξοφλούν τα "ευεργετήματα" του νέου εργασιακού νομοσχεδίου... Πλέον, με απούσα την Επιθεώρηση Εργασίας, όλα επιτρέπονται.
Έχω συναδέλφους που είναι δηλωμένοι για τετράωρο, αλλά δουλεύουν δεκάωρο. Και για πρώτη φορά τους ζητάνε να κάνουν τετράωρο το πρωί και εξάωρο τα απογεύματα Παρασκευής και Σαββάτου. Και βέβαια πληρώνονται με το ζόρι και ύστερα από φασαρίες τις οκτώ ώρες. Αλλά οι περισσότεροι έχουν υποχρεώσεις, άλλοι είναι οικογενειάρχες, αποδέχονται αυτή την κατάσταση, δεν έχουν άλλη επιλογή... ".
Διπλοβάρδια και δουλειά μέχρι 16 ώρες
Ο Γιάννης Σ. δουλεύει τα τελευταία πέντε χρόνια στον τουρισμό και αυτές τις ημέρες περιμένει να επαναπροσληφθεί από μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα. "Οι εποχικά εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία δουλεύουμε με ‘προσωπική συμφωνία’ για πέντε ή έξι μήνες. (...) Οι μόνιμοι ξενοδοχοϋπάλληλοι έχουν κάποια στοιχειώδη προστασία, εμείς δεν έχουμε επιλογές, ούτε οκτάωρο ούτε καθορισμένο ωράριο. (...) Διαβάζω για εργασία μέχρι και 13 ώρες με υπερωρίες που καθιερώνει το νομοσχέδιο Χατζηδάκη. Η πλειονότητα των συναδέλφων μου εργάζεται κατά κανόνα διπλοβάρδια...
Αν είσαι σερβιτόρος, room service ή μάγειρας, το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου δουλεύεις σπαστό ωράριο... Συνήθως 8 ώρες πρωινή βάρδια και άλλες 4 ώρες το βράδυ. Αν υπάρχει μια κοινωνική εκδήλωση, π.χ. γάμος, βάφτιση, δουλεύουμε μέχρι και 16 ώρες την ημέρα! Για να αντέξουν σε αυτούς τους ρυθμούς οι περισσότεροι συνάδελφοι παίρνουν χάπια καφεΐνης. Μόνον έτσι μπορούν να σταθούν στα πόδια τους...”.
Υπάρχει, άραγε, ρεπό έπειτα από διαδοχικά δωδεκάωρα ή και δεκαεξάωρα καθημερινής εργασίας; "Αυτό είναι ανέκδοτο... Δουλεύεις σερί 30 ημέρες για να πάρεις το πολύ ένα ρεπό τον μήνα... Σημείωσε ακόμη ότι τώρα, με τις ρυθμίσεις Χατζηδάκη για τις υπερωρίες, θα πληρωνόμαστε και λιγότερα…".
"Ρολόι" 12 ή 14 ώρες
Ο Δημήτρης Τ. εργάζεται εποχικά σε μεγάλους χώρους εστίασης και διασκέδασης και περιμένει να κλείσει μια συμφωνία σε Μύκονο ή Σαντορίνη, όπου δουλεύει σταθερά από το 2014... "Πριν από την πανδημία κλείναμε δουλειά Μάρτιο ή Απρίλιο και η σεζόν έφτανε τους 6 ή και τους 7 μήνες. Τώρα πάμε για ένα καλό τρίμηνο. (...) Φέτος πολλοί συνάδελφοι θα έρθουν ως έκτακτο προσωπικό τον Αύγουστο ή για 45 μέρες…
Υπάρχουν χρονικά όρια στην εργασία, τηρούνται, συμβάσεις, ρεπό και αποδοχές;
"Αυτά δεν υπάρχουν. Με προσωπική συμφωνία δουλεύουμε... Το οκτάωρο ή τα ρεπό είναι άγνωστες λέξεις. (...) Ή θα δουλεύεις πρωινή βάρδια δωδεκάωρη ή ‘σπαστά’ 8 ώρες το πρωί και άλλες 6 ώρες το βράδυ. (...) Φέτος, που θα δουλέψουμε λιγότεροι λόγω της κρίσης, θα δουλεύουμε ‘ρολόι’. Ή δωδεκάωρο πρωινό ή ‘σπαστό’ δεκατετράωρο...
Δεν υπάρχουν υπερωρίες στη δουλειά μας. (...) Υπάρχει συμφωνία για μηνιαία αμοιβή από 1.200 έως 2.000 ευρώ αν είσαι μπάρμαν. Αλλά και αυτά δεν μπαίνουν στην τσέπη μας. (...) Πρέπει να υπολογίσεις 200 ή 300 ευρώ για τη διαμονή, που συνήθως την παρέχει ο επιχειρηματίας και στα κρατάει απευθείας από τον μισθό σου. (...) Για να βάλουμε ένα χιλιάρικο στην άκρη, στην καλύτερη περίπτωση πηγαίνουμε. (...) Επειδή από Οκτώβριο ή Νοέμβριο μέχρι Απρίλιο θα πρέπει να ζήσουμε με τα 400 ευρώ του ΟΑΕΔ.
Πώς το νομοσχέδιο Χατζηδάκη πριμοδοτεί τις απολύσεις
Η σταδιακή "αποσωλήνωση" της οικονομίας ανοίγει τον δρόμο για χιλιάδες απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα, καθώς μέχρι και τον προσεχή Σεπτέμβριο παύει κάθε μέτρο προστασίας των εργαζομένων
Σύμφωνα με τις τελευταίες αποφάσεις των συναρμόδιων υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας, κλειστές επιχειρήσεις που ανοίγουν αλλά δεν επιθυμούν να κάνουν χρήση του μέτρου της αναστολής ως πληττόμενες μπορούν να προχωρήσουν αμέσως σε απολύσεις. Για παράδειγμα, επιχείρηση λιανεμπορίου στην Αττική που επαναλειτούργησε από 5 Απριλίου με click away και click inside, θεωρούνταν κλειστή για τον Απρίλιο. Τον Μάιο θεωρείται πληττόμενη. Εφόσον δεν θέσει κανέναν εργαζόμενο σε αναστολή τον Μάιο, μπορεί να προχωρήσει άμεσα σε απολύσεις.
Είναι αξιοσημείωτο ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Εργάνης για τον Απρίλιο μπορεί οι αναγγελίες πρόσληψης ανήλθαν σε 126.362, ωστόσο οι απολύσεις - αποχωρήσεις σε μια μισόκλειστη αγορά εργασίας έφτασαν τις 93.152.
Χιλιάδες επιχειρήσεις επαναλειτουργούν με λιγότερο προσωπικό σε σχέση με τα δεδομένα του Μαρτίου του 2020 και αυτό αποτυπώνεται στα στοιχεία του ΟΑΕΔ. Τους τελευταίους πέντε μήνες οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ξεπερνούν σταθερά τους 1 εκατ. φτάνοντας και τους 1,1 εκατ., αριθμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό ανεργίας κοντά στο 23%. Ακόμα και με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνεται ότι μέσα στην πανδημία έχουν “αποχωρήσει” από το εργατικό δυναμικό τουλάχιστον 190.000 εργαζόμενοι.
Όπως βεβαιώνουν και στελέχη της αγοράς, η διαδικασία αποσωλήνωσης της ελληνικής οικονομίας, με τη σταδιακή μείωση των επιχειρήσεων που θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν χρήση του μέτρου της αναστολής συμβάσεων, θα οδηγήσει σε αύξηση των απολύσεων, ενώ ακόμα και οι εντασσόμενοι στον μηχανισμό μπορούν να απολυθούν όταν λήξει η ομπρέλα προστασίας του προγράμματος «Συν-Εργασία».
Σε μια τέτοια συγκυρία το κλίμα ανασφάλειας για τις θέσεις εργασίας έρχεται να πριμοδοτήσει το εργασιακό νομοσχέδιο, που περιορίζει σημαντικά τις ισχύουσες διατάξεις προστασίας των εργαζομένων ακόμα και από τις παράνομες απολύσεις, την ώρα που ο υπουργός Εργασίας διερωτάται δήθεν με αφέλεια, η οποία όμως δεν μπορεί να κρύψει τη σκοπιμότητα και τον στόχο:
“Τι νόημα έχει να συνεχίσουν να συνυπάρχουν σε μια δουλειά ένας εργαζόμενος και ένας εργοδότης που είναι τσακωμένοι και δεν μιλάνε;».
Με το νομοσχέδιο καθιερώνεται για πρώτη φορά η “αναγκαστική άδεια” του εργαζομένου με πρόταση του εργοδότη (άρθρο 61). Με τις ισχύουσες διατάξεις η άδεια άνευ αποδοχών χορηγείται μόνο κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου. Τώρα ο εργαζόμενος θα τίθεται ουσιαστικά σε ένα είδος "διαθεσιμότητας" ή αναστολής εργασίας -χωρίς καθόλου μισθό, με απόφαση του εργοδότη.
Επίσης με το άρθρο 65 ο εργαζόμενος απολύεται οριστικά ακόμα και αν το δικαστήριο κρίνει άκυρη την απόλυσή του, όπως έχει αποκαλύψει η ΑΥΓΗ (16.4.2021) και βέβαια ποτέ δεν διέψευσε ο κ. υπουργός.
