Της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου*
Το σχέδιο της Επιτροπής Πισσαρίδη κινείται στη νεοφιλελεύθερη πεπατημένη των πάγιων κατευθύνσεων του ΔΝΤ. Αποτυπώνει τις αποτυχημένες συνταγές κατάλυσης των εργασιακών δικαιωμάτων, ιδιωτικοποίησης της επικουρικής ασφάλισης και φοροελαφρύνσεων υπέρ των εχόντων και κατεχόντων με ταυτόχρονη επιβάρυνση των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων.
Αποτελεί παραφωνία σε μια περίοδο που η κρίση της πανδημίας οδηγεί στην Ευρώπη στην ενίσχυση των δημόσιων πολιτικών και επενδύσεων, στη στήριξη του κοινωνικού κράτους και των εθνικών συστημάτων Υγείας, στην εμπροσθοβαρή στήριξη της πραγματικής οικονομίας, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της εργασίας και της ζήτησης. Αναδεικνύει αδυναμία επεξεργασίας ενός ολοκληρωμένου αναπτυξιακού σχεδίου που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής μας, στην πολλαπλή οικονομική, κοινωνική, υγειονομική και κλιματική κρίση που αντιμετωπίζουμε.
Η κυβέρνηση της Ν.Δ. σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το προβλεπόμενο «φρένο» ελέγχου του Ταμείου Ανάκαμψης ως άλλοθι για να δικαιολογήσει νεοφιλελεύθερες επιλογές και ταυτόχρονα να καλύψει τις ευθύνες της για την ύφεση και τις συνέπειες των πολιτικών της. Αυτήν την κατεύθυνση εξυπηρετεί το σχέδιο Πισσαρίδη ως ένα άτυπο Μνημόνιο!
Οι αναφορές του σχεδίου Πισσαρίδη στη δημόσια διοίκηση αποτυπώνουν απουσία ολοκληρωμένης στρατηγικής αντίληψης, επανάληψη κοινότοπων προτάσεων του ΔΝΤ και διεθνών θεσμών και αμηχανία απέναντι στην ασκούμενη πολιτική της κυβέρνησης της Ν.Δ.
Η κυβέρνηση Σαμαρά, με υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης τον κ. Μητσοτάκη, εφάρμοσε τη διαθεσιμότητα και πραγματοποίησε χιλιάδες απολύσεις στο Δημόσιο, θέσπισε την τιμωρητική αξιολόγηση, ενώ αντικατέστησε τους γενικούς διευθυντές των υπουργείων με υπουργική απόφαση χωρίς κρίση!
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, σε περίοδο σκληρών διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς, επανέφερε τους απολυμένους και κατάργησε τη διαθεσιμότητα. Θέσπισε τη διαφάνεια στην κινητικότητα του προσωπικού, για πρώτη φορά με την εφαρμογή ενιαίου συστήματος κινητικότητας, και ένα δημοκρατικό και ψηφιακό σύστημα αξιολόγησης.
Θεσμοθέτησε τη δομημένη συνέντευξη και εφάρμοσε ένα αδιάβλητο σύστημα επιλογής προϊσταμένων με μοριοδότηση και συμμετοχή του ΑΣΕΠ. Κατοχύρωσε τον κανόνα 1 προς 1 στις προσλήψεις μετά την έξοδο της χώρας μας από τα Μνημόνια, ενίσχυσε το ΑΣΕΠ, θεσμοθέτησε Σύστημα Στρατηγικού Προγραμματισμού Προσλήψεων στη βάση πραγματικών αναγκών και δρομολόγησε στοχευμένες προσλήψεις στους τομείς της Παιδείας, της Υγείας και της Πρόνοιας.
Ενίσχυσε τα κοινωνικά και εκπαιδευτικά δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων και προέβλεψε ειδικές διατάξεις πρόσληψης ΑμεΑ και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στο Δημόσιο. Θεσμοθέτησε Παρατηρητήριο Δημόσιας Διοίκησης για την αξιολόγηση, τον σχεδιασμό και την κοινωνική λογοδοσία της διοικητικής λειτουργίας. Υλοποίησε σημαντικά έργα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης.
Η κυβέρνηση της Ν.Δ., αμέσως μετά τις εκλογές του 2019, έδειξε πώς εννοεί τις υποτιθέμενες μεταρρυθμίσεις, την αριστεία και την αξιοκρατία στο Δημόσιο. Με τον νόμο για το «επιτελικό κράτος» προχώρησε στην κομματικοποίηση των επιτελικών θέσεων της δημόσιας διοίκησης, συγκρότησε μια Προεδρία - «Λευκό Οίκο» του πρωθυπουργού με υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων για τον κομματικό έλεγχο του κράτους, κατήργησε κρίσιμους ελεγκτικούς μηχανισμούς, πολλαπλασίασε τους μετακλητούς, ενώ ταυτόχρονα μείωσε τα προσόντα τους και αύξησε τις αποδοχές τους. Πάγωσε τις προσλήψεις και τον κανόνα 1 προς 1 και δεν προχώρησε τις μόνιμες προσλήψεις ούτε καν στο ΕΣΥ σε περίοδο πανδημίας.
Το σχέδιο Πισσαρίδη στον τομέα της δημόσιας διοίκησης αποτυπώνει αμηχανία και αποσπασματικότητα.
Ο πρώτος λόγος είναι η προκατάληψη που έχουν οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού απέναντι στον δημόσιο τομέα.
Ενδεικτική η παντελής απουσία αναφοράς στην ενίσχυση του Δημοσίου με τις αναγκαίες προσλήψεις προσωπικού προκειμένου να λειτουργήσουν το κοινωνικό κράτος, το ΕΣΥ, η Παιδεία και η Πρόνοια και να αντεπεξέλθουν οι δημόσιες υπηρεσίες στην αποστολή τους προς όφελος των πολιτών.
Χαρακτηριστική είναι η επαναφορά στο σχέδιο της πρότασης να αναλάβει το ΑΣΕΠ τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού για όλη τη δημόσια διοίκηση, δηλαδή πέραν των προκηρύξεων και της διαδικασίας των προσλήψεων, να αναλάβει την κινητικότητα, την αξιολόγηση και τη μισθοδοσία.
Στην πραγματικότητα το σχέδιο Πισσαρίδη προτείνει μια Ανεξάρτητη Αρχή όπως το ΑΣΕΠ να μετεξελιχθεί σε υπουργείο Δημόσιας Διοίκησης με τη μηχανιστική νεοφιλελεύθερη αντίληψη ότι δεν χρειάζεται στρατηγική για τον δημόσιο τομέα ούτε πολιτική εποπτεία στη λειτουργία του. Προφανώς παραβλέπουν ότι έτσι παραβιάζεται η λαϊκή κυριαρχία, η ευθύνη των εκλεγμένων κυβερνήσεων να χαράζουν και να υλοποιούν πολιτικές, και καταργείται η δυνατότητα κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η πολιτική της κυβέρνησης της Ν.Δ. στη δημόσια διοίκηση αναγκάζει ακόμη και τους συντάκτες του σχεδίου να ασκήσουν κριτική.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα:
1. Προτείνεται η θεσμοθέτηση διοικητικών γραμματέων στα υπουργεία παραβλέποντας ότι είχαν θεσμοθετηθεί και δρομολογηθεί από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και καταργήθηκαν από την κυβέρνηση της Ν.Δ. προκειμένου να ορίσει κομματικούς γενικούς γραμματείς.
2. Επισημαίνεται ότι οι διοικητικές διαδικασίες είναι διεσπαρμένες μεταξύ του ΑΣΕΠ, του υπουργείου Εσωτερικών και άλλων υπηρεσιών παραβλέποντας ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. κατήργησε το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης και το Παρατηρητήριο Δημόσιας Διοίκησης.
3. Αναφέρεται ότι η απλούστευση και η επιτάχυνση των διοικητικών διαδικασιών πρέπει να συνοδεύεται με ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και τη στελέχωσή τους, παραβλέποντας ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. κατήργησε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, όπως το ΣΕΠΕ, τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος, τον επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και συγκρότησε την Ενιαία Αρχή Διαφάνειας με αδιαφανή τρόπο, ορίζοντας χωρίς διαδικασία κρίσης τον διοικητή και με δική του απόφαση περίπου 100 προϊσταμένους διοίκησης.
4. Επισημαίνεται το πρόβλημα της πολυνομίας και η ανάγκη κωδικοποίησης της νομοθεσίας παραβλέποντας ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. κατήργησε το Εθνικό Συμβούλιο Κωδικοποίησης και Απλούστευσης της Νομοθεσίας, καθώς και την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης.
Σήμερα απαιτείται να γίνει ένας ουσιαστικός πολιτικός και κοινωνικός διάλογος για την πρόταση που θα υποβάλει η κυβέρνηση στην Ε.Ε. Αυτό επιβάλλεται από την κρίση που βιώνουμε και το γεγονός ότι η πρόταση θα δεσμεύσει τη χώρα μας για τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα οι αδιαφανείς πελατειακές τακτικές της κυβέρνησης της Ν.Δ., όπως οι σκανδαλώδεις υποθέσεις των βάουτσερ και της λίστας Πέτσα, αναδεικνύουν την ανάγκη διασφάλισης ότι η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων θα γίνει με διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και τον έλεγχο της Βουλής.
*Η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου είναι κοινοβουλευτική εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Β1’ Βόρειας Αθήνας
