Κάθε θρησκεία που σέβεται τον εαυτό της έχει τους δικούς της ιερούς τόπους. Ο χριστιανισμός έχει την Ιερουσαλήμ, το Φανάρι, το Βατικανό. Το Ισλάμ την Ιερουσαλήμ, τη Μέκκα, τη Μεδίνα κ.ο.κ. Αν ψάχναμε, λοιπόν, τους αντίστοιχους του ποδοσφαίρου, κακά τα ψέματα της λαοφιλέστερης θρησκείας (κάποιοι θα πούνε και της πιο πραγματικής), δεν θα μπορούσαμε να προσπεράσουμε τη Νάπολη.
Κατεβαίνοντας στο αεροδρόμιο της πόλης, η πρώτη εικόνα σε κάνει να πιστεύεις ότι σηκωθήκαμε και προσγειωθήκαμε στην Αθήνα. Una faccia una razza δεν λέμε; Γρήγορα, όμως, εντοπίσαμε τις διαφορές. Πρώτα στην οδήγηση (Θεέ μου, πώς δεν σκοτωθήκαμε;) και έπειτα σε αυτό το πρόσωπο που κοσμεί τους τοίχους κάθε περιοχής: στον Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα. Το ταξί που μας οδηγεί στο ιστορικό κέντρο αρχίζει και προσεγγίζει γρήγορα τον αστικό ιστό. Το βλέμμα από τις τοιχογραφίες συναντά το ζωντανό δικό μας. Δεν πήγαμε για ποδοσφαιρικό τουρισμό, αλλά δειλά μετατρέπεται σε τέτοιον. «Viva Napoli, viva Diego» λέει ο ένας εκ των πέντε της παρέας. Οι δύο γελάνε, οι άλλοι δύο αδιαφορούν. Θα ακουστεί πολύ αυτή η πρόταση τις επόμενες τέσσερις ημέρες. Οι αντιδράσεις δεν θα διαφοροποιηθούν.
Η γαλάζια πόλη
Μπαίνουμε στο σπίτι, αφήνουμε τις αποσκευές και κατεβαίνουμε για την πρώτη γνωριμία με τη Νάπολη. Ήρεμοι πια, αντικρίζουμε στην πρόσοψη του τετραώροφου παλιού κτηρίου μία εικόνα του Μαραντόνα. Πόσες ακόμα θα βλέπαμε; Απροσδιόριστος ο αριθμός.
Είθισται οι πόλεις (κυρίως στο εξωτερικό) να αγαπάνε τις ποδοσφαιρικές ομάδες που τις εκπροσωπούν. Στη Νάπολη δεν την αγαπούν. Ούτε τη λατρεύουν. Είναι κάτι παραπάνω. Είναι ψυχή από την ψυχή τους. Η Νάπολη είναι δύο πόλεις σε μία. Στο ιστορικό κέντρο μένουν οι χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις, ενώ το εμπορικό κέντρο δεν διαφέρει από μία μέση ευρωπαϊκή πόλη. Δύο κόσμοι, με κοινό παρονομαστή την ομάδα της Νάπολι και τον Ντιέγκο, αφού η παρουσία τους είναι καθολική. Ωστόσο, στο ιστορικό κέντρο είναι πολλαπλάσια πιο έντονη. Λογικό, αφού οι παρίες της Ιταλίας κοίταξαν στα μάτια και νίκησαν τους πλουσιότερους ομοεθνείς τους με αρχηγό τον Μαραντόνα.
Τα στενά δρομάκια είναι γεμάτα από τη χαρακτηριστική διχρωμία γαλάζιου και λευκού, λες και τα νερά από τον κόλπο του Ποτσουόλι ντύνουν τους 11 ημίθεους στο χορτάρι. «Ημίθεοι», γιατί «Θεός» ήταν μόνο ο Ντιέγκο. «Α, ένας Μαραντόνα» αναφωνούσαμε κάθε φορά που στρίβαμε σε ένα στενό. Απεικονίσεις με κάθε δυνατό τρόπο. Από απλά γκράφιτι μέχρι αληθινά έργα τέχνης. Η δυνατότητα που μας έδινε η κουλτούρα των Ναπολιτάνων να βλέπουμε το εσωτερικό των σπιτιών τους μας έκανε να αντιληφθούμε ότι κάθε νοικοκυριό τιμούσε την ομάδα και τον Μαραντόνα. Με μία εικόνα, με αποκόμματα εφημερίδων από τα τρία πρωταθλήματα Ιταλίας που έχουν κατακτήσει, με ένα άγαλμα.
Ούτε κουβέντα για τους άλλους
Στην μπουτίκ της Νάπολι υπάρχει ένας τοίχος όπου οπαδοί άλλων ευρωπαϊκών ομάδων κολλάνε τα αυτοκόλλητά τους, δημιουργώντας ένα ποδοσφαιρικό μωσαϊκό. Κάπου εκεί φαίνεται κάτι οικείο. Ένα πράσινο τριφύλλι και οι λέξεις Θύρα 13. «So, do you like Panathinaikos, right?» ρωτάω τον υπάλληλο, προσπαθώντας να τείνω μια φιλική χειρονομία. Με άκουσε, ούτε μίλησε μήτε κοίταξε. Απλώς χτύπησε το προϊόν που πήραμε και είπε «quindici euros». Πλήρωσα τα 15 ευρώ και έφυγα σαν βρεγμένη γάτα. Μάλλον εδώ δεν μιλάμε για άλλες ομάδες.
Πηγαία αγάπη
Σαφώς σε τέτοιες περιπτώσεις υπάρχει και η οικονομική εκμετάλλευση. Οι Ναπολιτάνοι πουλάνε αέρα κοπανιστό, τοποθετώντας το σήμα της ομάδας ή το πρόσωπο του Μαραντόνα. Βάφουν ένα γνωστό αλκοολούχο ποτό μπλε και σου λένε ότι πίνεις… Maradona Spritz. Ωστόσο, εν αντιθέσει με άλλες παρόμοιες περιπτώσεις, το τουριστικό προϊόν δεν δημιουργήθηκε για να επιτελέσει αυτόν τον ρόλο. Πρώτα υπήρχε η αγάπη για το ποδοσφαιρικό κλαμπ, έπειτα η μεταφυσική σχέση με τον Μαραντόνα και τέλος αυτά παρείχαν (και) οικονομικά οφέλη. Όσα νιώθουν για τη φανέλα, για τον Ντιέγκο είναι γνήσια και πηγάζουν από το αίσθημα που κυριεύει τον υποτελή που κοιτάει ως ίσος τον καταπιεστή του. Δηλαδή, ό,τι κάνει, τουλάχιστον ποδοσφαιρικά, η Νάπολι απέναντι στα οικονομικά μεγαθήρια του Βορρά.
Εχει έρθει η Κυριακή, 10 το πρωί ξεκινάμε για το αεροδρόμιο. Οι κρυφοί προσωπικοί πόθοι να... ατμίσει λίγο ο Βεζούβιος και να ακυρωθούν οι πτήσεις δεν εισακούστηκαν. Βλέπουμε μια τελευταία φορά τον Ντιέγκο. Το ενθουσιώδες «viva Napoli, viva Diego» γίνεται ένα μελαγχολικό «adios Napoli, adios Diego».
Αν ανέβει κανείς στο βορειοδυτικό τμήμα της Νάπολη, στο μοναστήρι του Αγίου Σαλβαδόρ, θα δει από ψηλά ότι η πόλη κείτεται κάτω από την επιβλητική όψη του Βεζούβιου, ο οποίος δεσπόζει στην άλλη άκρη. Όταν, όμως, περπατήσει στα γραφικά σοκάκια της πρωτεύουσας της Καμπανίας και κλείσει τα μάτια, θα καταλάβει ότι αυτό που πραγματικά αγκαλιάζει τους ντόπιους είναι το πνεύμα του Ντιέγκο. Είναι το πνεύμα αυτού που η ανθρωπότητα γνώρισε ως την ποδοσφαιρική ενσάρκωση του επίγειου θεού.
