Η επανεκκίνηση της οικονομίας βρίσκεται διαρκώς στην ημερήσια διάταξη μετά τις πρόσφατες κρίσεις της πανδημίας, της ενέργειας, τις πολεμικές εντάσεις, τις φυσικές καταστροφές, χωρίς να κατατίθενται ως τώρα σχέδια που να πείθουν. Ανακοινώνονται μέτρα, ετεροχρονισμένα, αποσπασματικά. Μέτρα χωρίς πυξίδα, δίχως όραμα για ένα βιώσιμο στρατηγικό σχέδιο βασισμένο στις εθνικές ανάγκες και στις εγχώριες πλουτοπαραγωγικές πηγές. Μέτρα κοντόφθαλμα και ανεπαρκή για να στηρίξουν την οικονομία, την εργασία, την κοινωνία.
Ολες οι πρόσφατες κρίσεις ανέδειξαν την καταστροφική εξάρτηση της ανθρωπότητας, της Ε.Ε. και της χώρας μας από τα ορυκτά καύσιμα, όσον αφορά τόσο την κλιματική όσο και την οικονομική και εξωτερική πολιτική κάθε χώρας ξεχωριστά.
Στην Ελλάδα φάνηκαν με τον πλέον παραστατικό τρόπο οι αδυναμίες της στρεβλής και αλλοπρόσαλλης οικονομικής ανάπτυξής μας, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την υπερβολική, μονοδιάστατη εξάρτηση από τον τουρισμό, την κατά βάση εισαγόμενη ρυπογόνο ενέργεια και ταυτόχρονα με συρρικνωμένους τον πρωτογενή και τον δευτερογενή τομέα και με σχετικά χαμηλότατη ακαθάριστη προστιθέμενη αξία.
Οι επαγγελματικοί, οι συνδικαλιστικοί, οι επιστημονικοί φορείς, κυρίως όμως εμείς οι πολίτες οφείλουμε να υπερβούμε τη φύση μας που μας περιορίζει να ικανοποιούμαστε αποκλειστικά με οικονομικά μέτρα και παροχές για την πρόσκαιρη επιβίωσή μας.
Είναι ευκαιρία να διδαχθούμε από τα παραπάνω, να σχεδιάσουμε και να προβάλουμε ένα νέο οικονομικό μοντέλο που θα στέκεται στα δικά του στέρεα πόδια.
Και να το κάνουμε γρήγορα για να αποτρέψουμε εκείνες τις ισχυρές δυνάμεις του υφιστάμενου αποτυχημένου οικονομικού μοντέλου που εύλογα επιδιώκουν να επιβάλουν μέτρα αποκλειστικά αυτο-υποστήριξής τους, να εκμεταλλευτούν τις κρίσεις για να απελευθερωθούν ακόμη περισσότερο από κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και κλιματικούς περιορισμούς.
Τώρα είναι η ώρα να κάνουμε την ανάγκη ευκαιρία, να συνδεθεί η οικονομική ανάπτυξη της πατρίδας μας με ένα μεγάλο άλμα διάσωσης του κλίματος. Η κοινωνία και το περιβάλλον χρειάζονται οικονομικά κίνητρα για μια βιώσιμη και δίκαιη οικονομική ανάπτυξη, με σαφή πυξίδα την απασχόληση, την καινοτομία και την προστασία του κλίματος.
Μια τέτοια οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να πετύχει χωρίς πολίτες και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, φορέα έκφρασης των τοπικών κοινωνικών αναγκών και ειδικών συνθηκών, αλλά και συντονισμού αναπτυξιακών προγραμμάτων. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, που δέχεται ισχυρότατο οικονομικό πλήγμα και ταυτόχρονα συνιστά την προμετωπίδα αντιμετώπισης των ανθρωπιστικών επιπτώσεων των κρίσεων, είναι εκ των πραγμάτων αναγκασμένη να μετατρέψει την κρίση σε ευκαιρία ανάληψης ηγετικού ρόλου στην τοπική οικονομική ανάπτυξη.
Τοπική πράσινη ανάπτυξη σημαίνει ανθεκτική οικονομία
Σύμφωνα με τους πλέον έγκριτους οικονομολόγους, οι επενδύσεις προστασίας της φύσης, της οικολογίας, της βιοποικιλότητας, του κλίματος και οι επενδύσεις σε ΑΠΕ αποτελούν τα πλέον αποτελεσματικά οικονομικά ερεθίσματα, κυρίως όταν συντελούνται υπό την αιγίδα και με τη δραστήρια συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Οι δήμοι κυρίως της επαρχίας, που πλήττονται ιδιαίτερα σκληρά από την κρίση με δημογραφική κατάρρευση, χρειάζονται ιδέες αναπλήρωσης των εσόδων τους, έχουν ανάγκη από ένα ισχυρό αποκεντρωμένο επενδυτικό πρόγραμμα, μια «πράσινη συμφωνία τοπικής ανάπτυξης».
Ολες οι ευρωπαϊκές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο τομέας της πρωτογενούς παραγωγής και της περιβαλλοντικής τεχνολογίας αντέχει περισσότερο από κάθε άλλο τομέα κατά τη διάρκεια των κρίσεων που διαδέχονται η μια την άλλη. Οι επιχειρήσεις που κατασκευάζουν, διανέμουν ή χρησιμοποιούν βιώσιμα προϊόντα, αντιμετωπίζουν την κρίση πολύ καλύτερα από άλλες.
Βιώσιμα προϊόντα και υπηρεσίες πράσινης τεχνολογίας αποδεικνύονται ισχυρά επιχειρηματικά μοντέλα με υψηλό βαθμό ανθεκτικότητας σε περιόδους κρίσης. Κατά συνέπεια, ένα πακέτο κοινωνικών και οικολογικών κινήτρων θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω την πράσινη ανάπτυξη και την πρωτογενή παραγωγή.
*Ο Βασίλης Τσολακίδης είναι βιο-αρχιτέκτονας, πρώην προέδρος ΚΑΠΕ
