Οι εκφοβιστικές αγωγές SLAPP, με σκοπό τη φίμωση των δημοσιογράφων, αλλά και τα εναλλακτικά, ανεξάρτητα δημοσιογραφικά εγχειρήματα που ανοίγουν δρόμους στη δημοσιογραφική έρευνα και συχνά αποκαλύπτουν ό,τι τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης αποφεύγουν να αγγίξουν ήταν στο επίκεντρο της εκδήλωσης που πραγματοποίησε προχθές το βράδυ με επιτυχία η παράταξη Συσπείρωση Δημοσιογράφων-Δούρειος Τύπος στην ΕΣΗΕΑ, με αφορμή και τις εκλογές για την ανάδειξη των νέων οργάνων της Ένωσης στις αρχές Φεβρουαρίου.
Οι ερευνητικές ομάδες του Inside Story (Ελίζα Τριανταφύλλου), Manifold (Γιάννης-Ορέστης Παπαδημητρίου), MIIR - Mediterranean Institute for Investigative Reporting (Κώστας Ζαφειρόπουλος), Reporters United (Νικόλας Λεοντόπουλος) και Solomon (Ηλιάνα Παπαγγελή) παρουσιάστηκαν και κατέθεσαν την εμπειρία τους στην προσπάθεια άσκησης ερευνητικής δημοσιογραφίας και εξυπηρέτησης του δημόσιου συμφέροντος.
Το δεύτερο πάνελ επικεντρώθηκε ακριβώς στις διώξεις δημοσιογράφων, ιδίως μέσω εκφοβιστικών αγωγών SLAPP με στόχο τη φίμωσή τους, αλλά και με άλλους τρόπους, όπως οι παρακολουθήσεις και η επιχειρούμενη οικονομική ασφυξία.
Ισως ο πιο αρμόδιος να μιλήσει, ο δημοσιογράφος Κώστας Βαξεβάνης (Documento), κυνηγημένος με όλους τους δυνατούς τρόπους, πήρε τον λόγο φανερά συγκινημένος, καθώς για πρώτη φορά μιλούσε σε ακροατήριο στην ΕΣΗΕΑ. Τα λόγια του:
* Δουλειά της δημοσιογραφίας είναι να αποκαλύψει ό,τι οι άλλοι προσπαθούν να κρύψουν.
* Ο εκμαυλισμός της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα ξεκίνησε το 2004, όταν άρχισε να γίνεται ομοτράπεζη της εξουσίας. Η ΕΣΗΕΑ, όμως, δεν πρέπει να ασχολείται μόνο με το «μεροκάματο» του δημοσιογράφου, αλλά και με τη δημοσιογραφία.
* Οι αγωγές SLAPP έχουν ξεκινήσει από το 2012, εγώ είχα 33 μηνύσεις και αγωγές από τον Βγενόπουλο. Στο Documento έχουμε σε εκκρεμότητα σήμερα περί τις 120 μηνύσεις και αγωγές.
* Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ο δημοσιογράφος μπορεί να υπερβάλλει, να ασκεί ακόμη και άδικη κριτική σε δημόσια πρόσωπα. Στην Ελλάδα, τα δημόσια πρόσωπα έχουν ανοίξει άλλη πατέντα: Αντί να απαντούν στα ερωτήματα που τους τίθενται, προχωρούν σε μηνύσεις και σε αγωγές.
* Και στην Ελλάδα η συκοφαντική δυσφήμηση είναι ποινικό και αυτόφωρο αδίκημα, που σημαίνει ότι επικρέμεται η απειλή για σύλληψη με χειροπέδες και προσαγωγή. Και τι εικόνα είναι αυτή που δημιουργεί προς το κοινό; Είναι πια «δολοφονία χαρακτήρα», γίνεται «συκοφάντης».
* Οι αγωγές SLAPP δεν είναι μόνο δίκες, είναι κόστος σε χρήμα και σε δικηγόρους. Άλλες φορές κινδυνεύεις να χαρακτηριστείς γραφικός.
* Ο οικονομικός στραγγαλισμός είναι ακόμα μία μέθοδος πίεσης: όποιος ελέγχει την εξουσία, όποιος κάνει δημοσιογραφία, μένει «στην απέξω». Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι ο πρωθυπουργός τηλεφώνησε σε επιχειρηματία και ζήτησε να μην δώσει διαφήμιση στο Documento, αλλιώς θα αποκλειστεί από τα δημόσια έργα.
* Ο φορολογικός έλεγχος εφαρμόστηκε επίσης στο Documento πρόσφατα και απέδωσε πρόστιμο 235.000 ευρώ για «μαύρο χρήμα» λέει, επειδή έκανα εκπτώσεις στα τιμολόγια των διαφημιζομένων, όπως κάνουν όλες οι επιχειρήσεις ΜΜΕ.
* Οι παρακολουθήσεις μέσω Predator ή και μέσω ΕΥΠ γίνονταν με εγκέφαλο το πρωθυπουργικό γραφείο.
Τη δική τους εμπειρία από την παρακολούθησή τους ή και τις αγωγές SLAPP που έχουν κατατεθεί εναντίον τους κατέθεσαν οι Θανάσης Κουκάκης (και παρακολουθούμενος και με αγωγή σε βάρος του), ο Σταύρος Μαλιχούδης (από το Solomon - βραβευμένος από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το βραβείο «Δάφνη Καρουάνα Γκαλίτσια» για την έρευνα της ομάδας για το ναυάγιο της Πύλου), ο Τάσος Τέλλογλου (Reporters United) και ο Θοδωρής Χονδρόγιαννος (από το Reporters United. Η αγωγή SLAPP σε βάρος του από τον πρωθυπουργικό ανιψιό και πρώην διευθυντή του γραφείου του πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη για την υπόθεση των υποκλοπών δικάζεται αύριο στο Πρωτοδικείο Αθηνών, μαζί με την Εφ.Συν. και τον Θ. Κουκάκη).
