Την Τρίτη συμπληρώνονται δύο εβδομάδες από το δυστύχημα των Τεμπών, που άφησε πίσω του δεκάδες νεκρούς και συγκλόνισε και κινητοποίησε την ελληνική κοινωνία περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τα τελευταία χρόνια. Και από αυτή την απόσταση μπορεί στοιχειωδώς να διαπιστώσει κανείς τι ξέρουμε, τι δεν ξέρουμε και τι επιχειρείται να μάθουμε λάθος σε αυτή την υπόθεση.
Mε τις διώξεις που έχουν ασκηθεί ως τώρα να φτάνουν τις τέσσερις, καθώς την πρώτη του σταθμάρχη βάρδιας που επιχειρήθηκε αρχικά να του φορτωθεί όλη η ευθύνη ακολούθησαν αυτές στον επιθεωρητή του ΟΣΕ και σε ακόμα δύο σταθμάρχες που φέρεται ότι είχαν υποχρέωση να στέκονται εκεί, το ζήτημα παραμένει: Είναι οι ποινικές ευθύνες περιορισμένες σε εκτελεστικά όργανα του ΟΣΕ ή επεκτείνονται στην ιεραρχία του, στη διοίκηση και στον πολιτικό προϊστάμενό του; Κι αν οι ποινικές ευθύνες αφορούν μόνο τα εκτελεστικά όργανα, τότε με ποιους όρους μπορούν να αποδοθούν αντικειμενικές πολιτικές ευθύνες;
Παρά την προφανή προσπάθεια της κυβέρνησης να δημιουργήσει μια ομιχλώδη κατάσταση σχετικά με τις συνθήκες του δυστυχήματος και τη λειτουργία του ΟΣΕ τα τελευταία χρόνια, μια σειρά από πράγματα έχει γίνει γνωστή. Το πρώτο είναι η απόλυτη διάλυση των συστημάτων ασφαλείας, και ειδικότερα της τηλεδιοίκησης στον σταθμό της Λάρισας και γενικά, από το 2019 και έπειτα. Το δεύτερο είναι η αποψίλωση του οργανισμού από προσωπικό, το οποίο έχει βρεθεί στο μισό αυτού που παρέλαβε η Ν.Δ. και στο 1/4 περίπου των αναγκών. Και το τρίτο είναι η απόπειρα συγκάλυψης όσων συνέβησαν τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου και την οποία ανοιχτά καταγγέλλουν πλέον οι συγγενείς των θυμάτων, αλλά και οι επιζώντες της αμαξοστοιχίας που μετατράπηκε σε νεκροφόρα. Σύμφωνα με αυτές τις καταγγελίες, οι συγγενείς των θυμάτων εξακολουθούν να μην έχουν πρακτικά πρόσβαση στη δικογραφία και ουσιαστικά να μην μπορούν να δηλωθούν ως παράσταση κατηγορίας. Αντίθετα, μέχρι πρότινος αυτή την πρόσβαση είχαν οι παραιτηθέντες διοικητές της ΕΡΓΟΣΕ και του ΟΣΕ, οι οποίοι παρέμεναν στις θέσεις τους ακόμα και δέκα ημέρες μετά το δυστύχημα, δημιουργώντας την αίσθηση ότι ασχολούνται με τα στοιχεία της υπόθεσης και το σκέλος που αφορά την απόδοση ευθυνών.
Η αίσθηση αυτή πολλαπλασιάζεται από σειρά αδόκιμων πρωτοβουλιών, όπως αυτή του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου, ο οποίος σχεδόν ξεπέρασε τον εαυτό του όταν ζήτησε τη δικογραφία για υπόθεση δυστυχήματος του… 2017 στον σταθμό του Άδενδρου, αλλά και η απροκάλυπτη παρέμβαση Μητσοτάκη, ο οποίος υπέδειξε με ποιον τρόπο πρέπει να διεξαχθεί η δικαστική έρευνα και πού πρέπει να κατευθυνθεί. Και αν η παρουσία δύο εφετών ανακριτών υπήρξε αίτημα και του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Εφετών Λάρισας Στ. Δασκαλόπουλου, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν ο τελευταίος είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην κυβέρνηση - δεδομένου ότι τον συνοδεύει η φήμη του δικαστικού που λειτουργεί χωρίς κηδεμονία.
Σε αυτό το κλίμα έχει πρόσθετο ενδιαφέρον η έρευνα που ξεκινά η Αρχή για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος, η οποία σκοπεύει να θέσει στο μικροσκόπιο τις συμβάσεις που υπογράφηκαν από το 2008 σε ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και Hellenic Train και όσους εμπλέκονταν σε αυτές. Έτσι ώστε να φανεί και ποια είναι η ουσία των «καθυστερήσεων» για τις οποίες γίνεται συζήτηση και πού πραγματικά οφείλονται.
Πένθος και αλληλεγγύη
του Δημήτρη Δεληγιάννη
Δεν ήταν εύκολες αυτές οι μέρες για τη Λάρισα. Όπως και για όλη τη χώρα. Θα έλεγε, ωστόσο, κανείς πως η τοπική μας κοινωνία βίωσε με ακόμη μεγαλύτερη ένταση αυτήν την περίοδο με το δυστύχημα στα Τέμπη. Η ίδια η σχέση με τον σιδηρόδρομο, που με τις ράγες του κόβει την πόλη στη μέση, είναι ιδιόμορφη, στενή, για δεκαετίες ένα κομμάτι από τη ζωή της πόλης. Η είδηση για τη σύγκρουση των τρένων έμοιαζε με ένα χτύπημα στην καρδιά της.
Λίγο μετά τις 11 το βράδυ και τα ασθενοφόρα κατά δεκάδες να πηγαινοέρχονται... Η ανησυχία για τα θύματα, για τους νέους ανθρώπους να είναι διάχυτη. Πολλές οικογένειες να βιώνουν από ακόμη πιο κοντά το ατύχημα, καθώς από τη μια στιγμή στην άλλη πατεράδες, μανάδες, γιοι και κόρες καλούνται και αναλαμβάνουν υπηρεσία. Τα δύο νοσοκομεία στο πόδι. Γιατροί, νοσηλευτές, διασώστες, οι κοινωνικές δομές, η αστυνομία, η Πυροσβεστική, η περιφέρεια, ο δήμος, όλοι ενεργοποιούνται. Οι πολίτες, οι νέοι άνθρωποι έψαχναν τρόπους να βοηθήσουν. Τα τηλέφωνα του δήμου χτυπούσαν συνέχεια με προσφορές κάθε είδους. Δωμάτια νοικιάστηκαν και προσφέρθηκαν στις οικογένειες των θυμάτων. Οι υπηρεσίες, οι κοινωνικές δομές και το Ληξιαρχείο λειτούργησαν σε 24ωρη βάση προσπαθώντας να δώσουν λύσεις. Η πόλη σε παραζάλη να πενθεί, σιωπηλά, με σεβασμό. Και η εθελοντική αιμοδοσία στο κέντρο της να σχηματίζει ατέλειωτη ουρά αλληλεγγύης…
Λίγες μέρες μετά, την Τετάρτη, στις 8 του Μάρτη, η πόλη από το πρωί σε αναβρασμό. Εργοστάσια, επιχειρήσεις, υπηρεσίες, σχολεία στο πόδι. Τα καφέ στο σύνολό τους κλειστά. Πλήθος συγκεντρώνεται. Η κεντρική πλατεία, η πλατεία που όταν γεμίζει, βγάζει πρωθυπουργούς, μοιάζει μικρή. Πάνω από 10.000 πολίτες, νέοι άνθρωποι, οικογένειες, επαγγελματίες, επιστήμονες, όλη η πόλη βρέθηκε στον δρόμο, σε μια κινητοποίηση αλλιώτικη. Σε μια πορεία της Λάρισας. Το πένθος να συνυπάρχει με την αλληλεγγύη, και τα συνθήματα μια ανοιχτή πληγή. Συνθήματα που κουβαλούν και μια υπόσχεση ανοιχτή. Να είμαστε εκεί, να είμαστε μαζί, στο όνομα όσων χάθηκαν.
* Ο Δημήτρης Δεληγιάννης είναι αντιδήμαρχος Διοίκησης, Παιδείας και Διά Βίου Μάθησης Δήμου Λαρισαίων
Η πλατεία ήταν γεμάτη...
της Δέσποινας Θεοδώρου
Στείλε όταν φτάσεις, δεν έφτασες ποτέ, εκδίκηση θα πάρουμε για σένανε μικρέ». Το σύνθημα που κυριάρχησε ανάμεσα στα νέα παιδιά και επικράτησε σε όλη τη διάρκεια της πορείας. Δύσκολα θυμάται κανείς τέτοια τεράστια συγκέντρωση στη Λάρισα, χιλιάδες κόσμου να κατακλύζουν κάθε σπιθαμή της κεντρικής πλατείας της πόλης, χιλιάδες μαθητές να κραυγάζουν για δικαιοσύνη. Οι φωνές των μαθητών και των φοιτητών τάραξαν τον Θεσσαλικό Κάμπο: «Βαφτίσατε την κρατική δολοφονία δυστύχημα», «Τα λάθη καλύπτονται με μπλάνκο, όχι με μάρμαρο». Οι χιλιάδες συγκεντρωμένοι ανατρίχιασαν ακούγοντας τον ηθοποιό Βασίλη Καρμοίρη να απαγγέλει το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Σχήμα της απουσίας».
Ο αντιπρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Στ. Μπάρμπας τόνισε ότι πάντα στις δύσκολες στιγμές, όπως αυτή που διανύουμε τις τελευταίες ημέρες, φαίνεται πώς χωρίζεται ο κόσμος: «Από τη μια, είναι ο κόσμος της εργασίας, της δουλειάς, της νεανικής δημιουργικότητας και ευαισθησίας. Στον κόσμο που οι πολλοί πάντα πονάνε τον διπλανό τους. Τέτοιοι είμαστε εδώ. Από την άλλη, ο κόσμος της εκμετάλλευσης και οι μηχανισμοί του». Στο βήμα ανέβηκαν πολλοί εκπρόσωποι φορέων και σωματείων για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στις οικογένειες των θυμάτων και να δηλώσουν ότι ο αγώνας για δικαιοσύνη δεν θα σταματήσει εδώ. Θα ξεχωρίσουμε τον μαθητή Βασίλη Κολτσίδα, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ζήτησε από τους συνομηλίκους τους να γίνουν η φωνή των νεκρών. «Βράζουμε από οργή» σημείωσε και η εκπρόσωπος των Φοιτητικών Συλλόγων Λάρισας Ανθή Καλιακού, ζητώντας να ακουστεί η αλήθεια. Μωρά παιδιά σε καρότσια, πιτσιρικάδες, εργαζόμενοι, απόμαχοι της δουλειάς ακολούθησαν την πορεία προς τον ΟΣΕ, ενώ δεκάδες ήταν αυτοί που αποχώρησαν λόγω προβλημάτων υγείας. Χρειάστηκε πάνω από μια ώρα για να φύγει και ο τελευταίος διαδηλωτής από την κεντρική πλατεία. Η πορεία χρειάστηκε πολλή ώρα για να φτάσει ως το Τμήμα Επειγόντων του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, με το χειροκρότημα για τους γιατρούς και τους νοσηλευτές να καλύπτει τα συνθήματα.
Η πόλη νέκρωσε, τα περισσότερα καταστήματα κλειστά. Όπως νέκρωσαν οι καρδιές μας σε αυτή την πόλη από τη νύχτα της προηγούμενης Τρίτης, όπως τα σπίτια όλων όσοι έχασαν τους ανθρώπους τους. Θα ξεχαστεί; Α, μπα.
* Η Δέσποινα Θεοδώρου είναι δημοσιογράφος στη Δημοτική Ραδιοφωνία Λάρισας
