Τι σημαίνει ηθική και βιώσιμη μόδα; Πώς γίνεται να μην φοράμε τον πόνο και τα μαρτύρια αθώων ζώων που κακοποιούνται στο όνομα της ένδυσης αλλά και της ανθρώπινης ματαιοδοξίας; Πώς γίνεται τα ρούχα μας να μην ρυπαίνουν το περιβάλλον; Υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις και λύσεις; Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δίνει ο Δημήτρης Γραμματικογιάννης, eco stylist και ιδρυτής του Ethicalode.com.
Ποια είναι τα «ανήθικα» υλικά που η βιομηχανία της ένδυσης και η μόδα εξακολουθούν να χρησιμοποιούν και γιατί αυτά χαρακτηρίζονται έτσι;
Σίγουρα ο πολυεστέρας, που η βάση στη διαδικασία παραγωγής του είναι το πετρέλαιο, δεν είναι βιοδιασπώμενος, το οποίο σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστούν από είκοσι μέχρι διακόσια χρόνια για να διαλυθεί, και είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς και πόση είναι η ζημιά και μετά τη διάλυσή του από τις μικροΐνες που έχουν περάσει στο υπέδαφος. Επίσης, χρειάζεται μεγάλη ποσότητα νερού για την παραγωγή του. Το ίδιο λίγο πολύ συμβαίνει σε όλα τα γνωστά υφάσματα που χρησιμοποιεί η βιομηχανία της γρήγορης μόδας, όπως το ακρυλικό, το οποίο περιέχει μεγάλη ποσότητα τοξικών χημικών, έτσι ώστε να κινδυνεύει και η υγεία των εργαζομένων αλλά πολλές φορές και αυτών που τα φορούν. Εκείνο που θα πρέπει να τονίσουμε είναι ότι γενικά τα συνθετικά, δηλαδή τα υφάσματα που φτιάχνονται από πρώτες ύλες όπως το πετρέλαιο και έχουν ως βάση χημικές ουσίες, αφήνουν τεράστιο οικολογικό αποτύπωμα, όπως το οξείδιο του αζώτου, το οποίο είναι τουλάχιστον τριακόσιες φορές πιο επικίνδυνο για τη στιβάδα του όζοντος από το διοξείδιο του άνθρακα. Σκεφτείτε ότι η κλωστοϋφαντουργία είναι υπεύθυνη για πάνω από το 10% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα. Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε αν χρησιμοποιούσαμε φυσικά υλικά με βιώσιμες τακτικές.
Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και βιώσιμες προτάσεις ώστε κάποια ρούχα να μην στάζουν το αίμα αθώων ζώων;
Το μυκήλιο, το δέρμα μανιταριού, είναι από τα πιο γνωστά ηθικά αλλά και βιώσιμα υλικά. Ο οίκος Hermes έχει συνεργαστεί με την εταιρεία MycoWorks και έχει αναδομήσει το μοντέλο Victoria με τέτοιο δέρμα. Ο οίκος Balenciaga έχει επίσης επενδύσει σε δερμάτινο παλτό σε συνεργασία με την εταιρεία Sqim, ενώ ήδη είχε παραγάγει τζάκετ με ύφασμα από φύλλα κάκτου. Η αθλητική εταιρεία Lululemon, στο ίδιο πνεύμα, έχει στο ενεργητικό της δύο τσάντες από δέρμα μανιταριού. Το εμπορικό σήμα Public School χρησιμοποιεί ένα δέρμα από μαγιά και βακτήρια. Επίσης, η αθλητική εταιρεία Adidas έχει παραγάγει το γνωστό παπούτσι Stan Smith από δέρμα βασισμένο σε μανιτάρι. Η προσπάθεια της εταιρείας είναι «Το τέλος του πλαστικού», έτσι το Stan Smith Mylo καινοτομεί με μια μεγάλη φιλοδοξία για την εταιρεία: να παράγονται προϊόντα όσο το δυνατόν με πρώτες ύλες από τη φύση. H εταιρεία Cucci μετά από χρόνια ερευνών παρουσιάζει ένα νέο υλικό, την Demetra, το οποίο συνδυάζει την ποιότητα με την ανθεκτικότητα, την άνεση και την ευελιξία. Περιέχει 70% πρώτη ύλη από φρούτα, πολτό ξύλου και βισκόζη. H Fur-Free Fur γούνα της Stella McCartney, μακριά από κάθε βάρβαρη και απάνθρωπη τακτική που μέχρι τώρα θεωρούσαμε μονόδρομο για την παραγωγή γούνας, αλλάζει τα δεδομένα. Η εταιρεία παράγει πλέον ένα υλικό που το ονομάζει Koba, το οποίο σταματάει την παραγωγή της ηθικής μεν, αλλά μη βιώσιμης δε γούνας. H συνεργασία του οίκου με την DuPont είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή αυτού του πρωτοποριακού νέου υλικού, κατασκευασμένου με φυτικές ίνες DuPont Sorona και ανακυκλωμένο πολυεστέρα. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι μπορεί να ανακυκλωθεί, έτσι ώστε δεν θα καταλήξει σε χωματερή. Πολύ καλό προβάδισμα η χώρα μας έχει στο μετάξι σε ηθικές πρακτικές, που μέσω ψηφιοποίησης παραδοσιακών τεχνικών και του προγράμματος RE Silk «90.000 μέτρα μεταξιού που πετάγονται τον χρόνο από το δικό μας εργοστάσιο μόνο θα επαναχρησιμοποιούνται», όπως χαρακτηριστικά μου έχει πει ο Γιώργος Τσιακίρης, μεταξουργός τέταρτης γενιάς. Επίσης, η εταιρεία Τσιακίρης πλέον δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις οικολογικές βαφές και κάνει έρευνες και μελέτες στο πώς θα σταματήσει η θανάτωση του μεταξοσκώληκα. Η εταιρεία έχει βραβευτεί από το WWF για την επαναχρησιμοποίηση του μεταξιού.
Πόσο ισχυρό είναι σήμερα το κίνημα για μια ηθική μόδα στην Ελλάδα και στον κόσμο, και τι χρειάζεται για να ισχυροποιηθεί ακόμα περισσότερο ώστε να υποχρεώσει οίκους μόδας και βιομηχανίες σε αλλαγή πορείας;
Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ισχυρές και συγκροτημένες φωνές. Τα media από την άλλη δεν δίνουν καμία βάση και γενικά προωθούν μια φαύλη μόδα μακριά από τις ανάγκες και τις ανησυχίες των νέων ανθρώπων. Στο εξωτερικό υπάρχουν φωνές, όπως το Extiction Rebellion, το Anti-Fur Coalition, το Fashion Revolution. Εξαίρεση για τα ελληνικά δεδομένα αποτελεί η VeGaia, η οποία χρόνια τώρα ενημερώνει με στατιστικές που αφορούν πληθυσμιακά στοιχεία, που είναι πολύ σημαντικό γιατί δείχνουν ότι η πλειονότητα των Ελλήνων είναι κατά. Επίσης, τρέχουν την καμπάνια #Fur Free Europe για την κατάργηση της γούνας στην Ευρώπη.
