Η είδηση του θανάτου του Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ με βρήκε να διαβάζω Άλγεβρα Α΄ Γυμνασίου με τον γιο μου. Ισοδύναμα κλάσματα, ανάγωγα κλάσματα, τέτοια. Μετέφερα την πληροφορία στον γιο μου ενώ μετατρέπαμε τα κλάσματα. Σοκαρίστηκε σε βαθμό που δεν το περίμενα. Όχι βέβαια από τον θάνατο του Κωνσταντίνου. Αλλά από την πληροφορία ότι ζούσε ακόμα κάποιος ο οποίος είχε υπάρξει «βασιλιάς της Ελλάδας». Όσο και να προσπάθησα να τον κάνω να κατανοήσει την έννοια των δεκαετιών που μεσολάβησαν, η ιδέα τού παρέμεινε ξένη: ένας «βασιλιάς της Ελλάδας» είναι κάτι που μπορεί να υπήρχε πριν από διακόσια χρόνια, όχι λιγότερο. Τελικά, λήξαμε τη συζήτηση με τη μεσιτεία τού ότι επρόκειτο για τον εγγονό εκείνου στο άγαλμα του Πεδίου του Άρεως και ότι, σε κάθε περίπτωση, όταν γεννηθήκαμε οι γονείς του, είχε πάψει πλέον να είναι βασιλιάς - άρα δεν υπάρχει γενιά που τον ενώνει με το γεγονός.
Μήπως λοιπόν ασχολούμαστε λίγο περισσότερο από όσο της αξίζει με αυτή την ιστορία; Η βασιλεία έχει πεθάνει στην Ελλάδα εδώ και μισό αιώνα, το θέμα αφορά μέχρι έναν βαθμό τη σχέση των Μητσοτάκηδων με τα διεθνή τζετ σετ και μέχρι έναν άλλον βαθμό τις ισορροπίες ανάμεσα στους τελευταίους νοσταλγούς της βασιλείας-ψηφοφόρους της Ν.Δ. και τους όποιους ακροκεντρώους ρεπουμπλικάνους-ψηφοφόρους της Ν.Δ. - προκειμένου να παραμείνουν ψηφοφόροι της Ν.Δ. και οι μεν, και οι δε. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Έρχεται μια επόμενη γενιά, που το θέμα δεν θα την απασχολήσει ποτέ ούτε ως αύρα. Είναι άνευ ουσίας.
Σωστό; Λάθος. Όλη αυτή η σκέψη βασίζεται σε έναν κακοχωνεμένο ψευδομαρξίζοντα θετικισμό, που πιστεύει ότι η Ιστορία προχωρά με νομοτέλειες και κλείνοντας κεφάλαια. Αυτή η πίστη υπήρξε πολύ συχνά μοιραία στην ανθρώπινη Ιστορία και συνεχίζει να μας ταλαιπωρεί ακόμα. Ο γιος μου, αδυνατώντας να αντιληφθεί τη βασιλεία ως ένα ζήτημα που συνδέεται έστω χαλαρά με την εποχή μας, δεν είναι αλεξίσφαιρος απέναντί της. Το αντίθετο: είναι ένα ιδανικό υποψήφιο θύμα της.
Οι παλινορθώσεις και οι αντιδραστικές επιστροφές στην Ιστορία, που δεν επαναλαμβάνεται φυσικά ποτέ με τον ίδιο τρόπο, βασίζονταν πάντοτε σε γενιές που δεν είχαν βιώσει το τραύμα της πρώτης φοράς. Σε κοινωνίες που δεν αναγνώριζαν τον κίνδυνο.
Ο ίδιος ο Γλύξμπουργκ, εντελώς αποτυχημένος και καταφανώς ανόητος, είχε πάψει εδώ και δεκαετίες να αποτελεί κίνδυνο για οτιδήποτε - εκτός από κάποια στρέμματα δημόσιας περιουσίας. Πόσες όμως από τις ιδέες στις οποίες βασίστηκε η μοναρχία έχουν επανεμφανιστεί με καινούργια αρώματα; Πόση σχέση έχουν οι έννοιες της αριστείας, η επίκληση των ειδικών και των κατεχόντων το χάρισμα και βέβαια η επελαύνουσα ποινικοποίηση του ελέγχου μ’ αυτό που γέννησε τον δημοκρατισμό των τελευταίων αιώνων;
Παρά τους σχετικούς θρύλους για τους καμπινέδες, ο θάνατος είναι ο τόπος στον οποίο ακόμα και οι βασιλιάδες πηγαίνουν μόνοι τους. Όμως, ας μην εξαπατάμε τους εαυτούς μας: οι αντιδραστικές ιδέες του αυθαίρετου ελιτισμού και της περιφρόνησης για τη δυνατότητα των μαζών να παράξουν πολιτική, οι οποίες γέννησαν τους βασιλιάδες, ζουν στον κόσμο μια δεύτερη νεότητα. Στην Ελλάδα δε, μια εφηβική ακμή που τους γεμίζει το πρόσωπο σπυριά. Ας έχουμε τον νου μας ότι πενήντα χρόνια μετά χρειάζεται να αναμετρηθούμε ξανά μ’ αυτή την κοπριά.
