Για τη Μ.Χ η ζωή άλλαξε πρώτη φορά στα 28. Διαγνώστηκε με καρκίνο κι από τότε σχηματίστηκε μπροστά της μια ανηφόρα που δεν τέλειωσε ποτέ. Η ασθένεια αντιμετωπίστηκε μεν, ωστόσο άφησε έντονα τα σημάδια της. Και κάθε τόσο σ’ αυτά προστίθενται κι άλλα από νέες δυσκολίες που τη βρίσκουν.
Η Μ.Χ., στα 60 της σήμερα, ταλαιπωρείται από σπονδυλολίσθηση, μια νόσο που προκαλεί έντονους πόνους στη μέση και στα πόδια και δυσκολία στο περπάτημα. Αυτόματα δουλειές που μπορούσε να κάνει παλιότερα, όπως η καθαριότητα, έχουν αποκλειστεί. «Δεν μπορώ να βρω κάποια δουλειά με κίνηση, δεν μπορώ να σκύψω, να σηκώσω βάρη, να ανεβοκατεβαίνω σκάλες». Ούτε όμως στη σύνταξη μπορεί να προσβλέπει για να την ανακουφίσει, καθώς τα ένσημα που έχουν επισφραγίσει τον κόπο της είναι ελάχιστα. «Οι δουλειές μου ήταν από δω κι από κει. Βοηθούσα στα μαγαζιά των φίλων, έκανα baby sitting, φρόντιζα ηλικιωμένους».
Το αδιέξοδο που βλέπει μπροστά της η Μ.Χ. είναι εντελώς πραγματικό. Είναι η κάθε ημέρα που βρίσκει τη δύναμη να σηκωθεί απ’ το κρεβάτι, μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά λόγω των πόνων της. Είναι ένας άνθρωπος που ζει μόνος του σ’ ένα παλιό διαμέρισμα του 1972, που δεν έχει να περιμένει σ’ ένα τηλέφωνο από τα παιδιά της, γιατί δεν έχει παιδιά, ούτε μοιράζεται την καθημερινότητα με κάποιον σύντροφο. Μια ρωγμή σ’ αυτό το τείχος απελπισίας κατάφερε να πετύχει η πανελλαδική εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης. Τα 200 ευρώ που μπορούσε να παίρνει από το 2016 για να καλύψει έστω τις απολύτως βασικές της ανάγκες.
Την Πρωτοχρονιά του 2022 τα νέα όμως υπήρξαν ξανά δυσάρεστα. Οι αυξήσεις που επιβλήθηκαν στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων έσπρωξαν κάμποσο κόσμο στο κενό, καθώς ένα από τα κριτήρια για τη χορήγηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ), όπως ονομάζεται πλέον, είναι η περιουσιακή κατάσταση. Η αντικειμενική αξία του δικού της σπιτιού, από τα 76.000 ευρώ, ανήλθε στις 106.000 ευρώ, ξεπερνώντας κατά πολύ το όριο των 90.000 ευρώ που επιτρέπει να καταστεί κάποιος δικαιούχος είσπραξης του ΕΕΕ αν είναι άγαμος.
Η πραγματικότητα διαψεύδει τον Σταϊκούρα
Το σχόλιο του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα ότι δεν έχει σχηματίσει την εντύπωση πως εξαιτίας της μεταβολής υπήρξαν μαζικά φαινόμενα αποκλεισμού διαψεύδεται απ’ τη σωρεία καταγγελιών που έχει στη διάθεσή της η εφημερίδα μας, όπως και από την κοινή λογική, καθώς οι νέες αντικειμενικές αξίες, που αυξήθηκαν κατά 20% μεσοσταθμικά, αφορούν στο 55% των περιοχών της χώρας, αλλά και γειτονιές με χαμηλά εισοδήματα (π.χ., σημειώθηκαν αυξήσεις σε Μοσχάτο 29%-50%, Νέα Χαλκηδόνα 31,5%-43%, Άγιοι Ανάργυροι 37%-40%, Αιγάλεω 19%-36%, Περιστέρι 12%-35%, Κερατσίνι 19%-39%, επέκταση Ευόσμου στη Δυτική Θεσσαλονίκη 23%-33%). Στην πραγματικότητα, εκείνοι που ευνοήθηκαν ήταν οι μεγαλοϊδιοκτήτες, ενώ η συντριπτική πλειονότητα δεν είδε εκπτώσεις ή, αν είδε, ήταν της τάξης των 50-60 ευρώ. Τη μείωση των εσόδων η κυβέρνηση επιχειρεί να ισοφαρίσει με το κόψιμο των επιδομάτων και παροχών των φτωχών και ευάλωτων πολιτών.
Με την αγωνία να μείνει χωρίς λεφτά και φαγητό
Αντίστοιχη είναι η περίπτωση του Μ.Κ. στον Νέο Κόσμο. Είναι 60 χρόνων και επί επτά χρόνια άνεργος. Όποτε πηγαίνει σε συνέντευξη για δουλειά, του λένε πως ψάχνουν κάποιον μικρότερο, ενώ τα τελευταία τρία χρόνια η προσπάθεια για εύρεση εργασίας έχει δυσκολέψει ακόμη περισσότερο, καθώς αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα με την καρδιά του.
«Το εισόδημά μου είναι μηδέν. Καθαρά μηδέν πέρα απ’ το ΚΕΑ. Τα 200 ευρώ τον μήνα. Τίποτα παραπάνω. Ούτε άλλο επίδομα ούτε τίποτα» λέει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής. Το μόνο που έχει είναι ένα διαμέρισμα στο όνομά του, αυτό που μένει. Και, υποτίθεται, κάποια μικρά οικόπεδα που έχει στη Μάνδρα, τα οποία δεν έχει δει ποτέ στη ζωή του. Από τις 78.000 που ήταν προηγουμένως η συνολική τους αντικειμενική αξία, αυτή εκτοξεύτηκε στις 120.000 και ο τελευταίος μήνας που θα πάρει χρήματα είναι ο Νοέμβριος.
Οι τοίχοι του παλιού σπιτιού ακρίβυναν, αλλά θα μείνουν παγωμένοι και αυτό τον χειμώνα εξαιτίας της αδυναμίας για θέρμανση. Και το ακόμη χειρότερο είναι ότι ο Μ.Κ. θα στέκεται μπροστά από ένα εξίσου ψυχρό άδειο πιάτο, με μια ατελείωτη λίστα από οφειλές δίπλα. «Πετώντας με έξω από το ΚΕΑ, παύει η στήριξη με τα τρόφιμα του ΤΕΒΑ (δίνονται δύο με τρεις φορές τον χρόνο), η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ κατά 50%, η έκπτωση στο τιμολόγιο της ΔΕΗ, η έκπτωση στην ΕΥΔΑΠ. Όλα αυτά χάνονται αυτόματα».
«Η αντικειμενική αξία δεν είναι εισόδημα»
Κανονική ζωή έχει ξεχάσει τι θα πει και η Κ.Δ., 58 ετών. Μετράει την ανεργία με τους μήνες - 96. Σε εκείνη το ΕΕΕ έχει ήδη κοπεί από τον Ιούνιο, γιατί η αντικειμενική αξία του σπιτιού της, επίσης σε πολυκατοικία, στην Αγία Παρασκευή, από 84.000, πήγε στις 96.000. «Έχω πάρει τηλέφωνο σε όλα τα γραφεία, δεν υπάρχει καμία ουσιαστική αντίδραση. Άλλοι λένε θα το εξετάσουμε, άλλοι δεν απαντάνε καθόλου»
Επισημαίνει το αυτονόητο. «Η αντικειμενική αξία δεν είναι εισόδημα». Και το άμεσο αποτέλεσμα της νέας κατάστασης είναι να συσσωρεύονται απλήρωτοι λογαριασμοί. «Εγώ έχω τελειώσει βοηθός φαρμακείου, αλλά λόγω ηλικίας δεν με παίρνουν πια» λέει για την προσπάθειά της να βρει την ίδια ώρα δουλειά. Τα παιδιά της τη βοηθούν όσο μπορούν. «Δεν είναι όμως λύση αυτή. Δεν μπορείς να ζήσεις με το να σε βοηθάει ο άλλος. Τσαλαπατά την αξιοπρέπειά μου».
Απορρίφθηκε τροπολογία του ΣΥΡΙΖΑ που έλυνε το πρόβλημα
Την ώρα που η επιβίωση χιλιάδων ευάλωτων δικαιούχων εξαρτάται αποκλειστικά από τις προνοιακές παροχές σε χρήμα που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ και την ένταξη στα Κοινωνικά Οικιακά Τιμολόγια (ΚΟΤ), η κυβέρνηση σφυρίζει αδιάφορα. Ενδεικτική, πέραν των δηλώσεων στα τηλεοπτικά πάνελ, είναι η απόφαση γι’ απόρριψη της τροπολογίας που κατέθεσαν στις 2 Ιουνίου σε Σ/Ν του υπουργείου Εσωτερικών 49 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., με πρώτους υπογράφοντες τους αρμόδιους τομεάρχες Σωκράτη Φάμελλο και Θεανώ Φωτίου.
Με την τροπολογία των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. προβλεπόταν ότι όταν νοικοκυριά, που η αξία της περιουσίας τους αυξήθηκε αποκλειστικά λόγω των νέων αντικειμενικών αξιών, υποβάλλουν αιτήσεις για ΚΟΤ Α και Β, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων, επίδομα στεγαστικής συνδρομής για τους ανασφάλιστους υπερήλικες και επίδομα στέγασης, θα λαμβάνονται υπόψη και θα εισάγονται ηλεκτρονικά από την ΑΑΔΕ στις ψηφιακές πλατφόρμες των αιτήσεων οι αξίες περιουσιακών στοιχείων που εμφανίζονται στον προσδιορισμό του ΕΝΦΙΑ του 2021. Αντίθετα, όταν υποβάλλουν αιτήσεις για τα ΚΟΤ Α και Β και τα παραπάνω επιδόματα του ΟΠΕΚΑ νοικοκυριά που η αξία της ακίνητης περιουσίας τους μειώθηκε φέτος αποκλειστικά λόγω των νέων αντικειμενικών αξιών, θα λαμβάνονται υπόψη και θα εισάγονται από την ΑΑΔΕ στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες των αιτήσεων οι αξίες περιουσιακών στοιχείων που εμφανίζονται στον προσδιορισμό του ΕΝΦΙΑ 2022.
Με τον τρόπο αυτόν θα μπορούσε να ληφθεί για κάθε αίτηση υπόψη η μικρότερη αξία της ακίνητης περιουσίας (του 2021 ή του 2022, ανάλογα) ώστε οι αιτούντες να μην κινδυνεύουν να χάσουν την ένταξή τους στα ΚΟΤ Α και Β και στα προνοιακά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ. Παρ’ όλα αυτά, η τροπολογία κατέληξε στα πρακτικά.