Πριν κάποιους μήνες από σήμερα, θα είναι βία ένας χρόνος, είχα βρεθεί σε ένα σχολείο και μιλούσα σε μαθητές Γυμνασίου στο πλαίσιο ενός τύπου μαθήματος Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού για τη δουλειά του δημοσιογράφου. Κάποια μαθήτρια είχε την ιδέα να ρωτήσει αν η ειδικότητα του δικαστικού συντάκτη έχει κάποια ιδιαιτερότητα σε σχέση με τις υπόλοιπες. Ενθυμούμενος αυτό που μου έλεγαν φίλοι μου εκπαιδευτικοί, ότι από το να απαντάμε κατευθείαν στις ερωτήσεις των μαθητών είναι προτιμότερο να τους βάζουμε να τις συζητούν, τους κάλεσα να σκεφτούν ποια μπορεί να είναι η ιδιαιτερότητα δεδομένου ότι είχαμε ήδη πει ότι βασική δουλειά του δημοσιογράφου είναι να ελέγχει την εξουσία. Ένας μαθητής από τους πιο δραστήριους εκείνης της τάξης σήκωσε το χέρι του και είπε: «Επειδή η δικαστική εξουσία δεν εκλέγεται ούτε την ελέγχει κανείς, ο έλεγχός της από τα ΜΜΕ πρέπει να είναι πιο αυστηρός γιατί μπορεί να μην υπάρξει άλλος».
Σκέφτηκα τότε ότι είχα μπροστά μου ένα πολύ έξυπνο παιδί, σχεδόν μια ιδιοφυΐα. Ωστόσο, ας μην κρυβόμαστε: αν αυτή τη σκέψη μπορεί να την κάνει ένα παιδί της Γ΄ Γυμνασίου, τότε μπορεί να την κάνουν και οι ενήλικες και δη οι δικαστές και οι νομικοί. Επομένως, δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι οι επαναλαμβανόμενες ανακοινώσεις ή αναφορές της προηγούμενης εβδομάδας, πότε από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων (ή, για την ακρίβεια, από την όψιμη πλειοψηφία του Δ.Σ. της), πότε από βουλευτές της Ν.Δ. (πριν τους ειπωθεί να αλλάξουν το τροπάρι) και πότε από τον ίδιο τον Κούγια, σύμφωνα με τις οποίες αποτελεί επίθεση στους θεσμούς να σχολιάζονται οι δικαστικές αποφάσεις, οφείλονται σε απλή άγνοια, στενοκεφαλιά ή βραδύνοια. Είναι μάλλον πιο πιθανό να οφείλονται σε μια διάθεση εμπέδωσης ενός καθεστώτος αυθαιρεσίας που αποκλείει τη λογοδοσία. Διάθεση που ενδημεί στις εξουσίες τα τελευταία αυτά χρόνια των διαδοχικών κρίσεων και, μην κρυβόμαστε, πολύ θεαματικά στην Ελλάδα των τελευταίων τριών ετών, χωρίς η δικαστική εξουσία να έχει κάνει κάποιο εμβόλιο απέναντι σ’ αυτό.
Παιδί της εποχής του
Στην πραγματικότητα, ο αυταρχισμός αναπτύσσει πάντα μια ιδιότυπη σχέση, εκλεκτικής συγγένειας θα μπορούσαμε να την πούμε, με το καραγκιοζιλίκι. Δεν χρειάζεται να καταφύγουμε στην ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν «Ο μεγάλος δικτάτωρ» για να το διαπιστώσουμε αυτό, μια ματιά τριγύρω μας θα αρκούσε για να μας πείσει. Υπό αυτή την έννοια, σε μια εποχή που ο αυταρχισμός διεκδικεί να αποκτήσει για τον εαυτό του ιμπεριαλιστικά χαρακτηριστικά, ο Κούγιας δεν αποτελεί ξένο σώμα. Είναι, θα λέγαμε, παιδί της εποχής του, ανεξάρτητα αν ο ίδιος είχε αναπτύξει την τέχνη τού πολυπράγμονα πρωταγωνιστή του θεάτρου σκιών πριν ακόμα ο αυταρχισμός γίνει το μείζον πρόβλημα της ιστορικής περιόδου μας. Αν η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων θεωρεί πως αποτελεί επίθεση προς τους θεσμούς (sic) το να μην αρέσει στην κοινωνία μια δικαστική απόφαση και καλεί τα κόμματα να τη βάλουν στη θέση της, γιατί ένας ταπεινός ποινικολόγος να μην θεωρεί πως μπορεί να δημοσιοποιεί προσωπικές φωτογραφίες θυμάτων βιασμού για να στηρίξει την άποψη ότι ο πελάτης του είχε τους λόγους του που τα βίασε; H αλυσίδα δείχνει να κουμπώνει.
Περί άλλων... ο ΔΣΑ
Κάτω από αυτό το πρίσμα, ίσως και να μην είναι παράδοξο ότι ο ΔΣΑ την επομένη της υπερκούγειας χυδαιότητας δεν βρήκε μια λέξη να πει γι’ αυτή την ντροπή (με την εξαίρεση κάποιων παρατάξεων) και προτίμησε να αναλωθεί σε κοινοτοπίες περί του τεκμηρίου αθωότητας. Μια δικαιοσύνη η οποία αποδίδεται με κριτήριο την ισχύ και την ταξικότητα γεννά από τη φύση της τον αυταρχισμό και την αυτοαναφορικότητα και τελικά καταλήγει αναπόφευκτα να αποδίδεται με όρους Κούγια.
Κι ας είμαστε καθαροί σ’ αυτό: κανείς δεν μπορεί να αποστασιοποιείται σοβαρά από τη δικαιοσύνη με όρους Κούγια αν δεν ασκήσει κριτική στην επικίνδυνη αυταρχική στροφή του δικαστικού συστήματος και δεν επιτεθεί στην ολοένα και εντεινόμενη αυθαιρεσία των αποφάσεών του.
