Η αξιολόγηση των υπαλλήλων είναι το μόνο μέτρο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας στην εφαρμογή των δημόσιων πολιτικών; Αυτό το ερώτημα διέτρεξε τη χθεσινή ημερίδα του Διοικητικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, με αφορμή το νομοσχέδιο του υπουργού Εσωτερικών Μάκη Βορίδη για τη στοχοθεσία και την αξιολόγηση του Δημοσίου.
Μπορεί ο υπουργός Εσωτερικών να επιμένει ότι η αξιολόγηση των υπαλλήλων και των προϊσταμένων συνδέεται με την επιτυχία ή την αποτυχία επίτευξης των στόχων της οργανικής μονάδας, αλλά ο ίδιος το περιορίζει στην απόδοση των προσώπων και όχι στη συνολική λειτουργία των φορέων.
Σε αυτό ακριβώς το κομβικό σημείο έγκριτοι επιστήμονες της Δημόσιας Διοίκησης άσκησαν κριτική στον υπουργό επισημαίνοντάς του ότι η στοχοθεσία και η επίτευξή της δεν συναρτάται μόνον με τους υπαλλήλους αλλά με τη συνολική λειτουργία της δομής του Δημοσίου. Οι ίδιοι προέταξαν το κριτήριο της λειτουργικότητας κατά τη διενέργεια αξιολόγησης, προκειμένου να αξιολογείται πρωτίστως η δομή και ύστερα η απόδοση των υπαλλήλων.
«Θα αξιολογηθούν οι δομές; Όλες οι υπηρεσίες των κατά τόπους ΙΚΑ είναι ίδιες;» διερωτήθηκε ο Παναγιώτης Καρκατσούλης (σύμβουλος ΑΣΕΠ), υπογραμμίζοντας ότι πρέπει να υπάρξει άμεση συσχέτιση της αξιολόγηση των δομών με την αξιολόγηση των υπαλλήλων.
Ανοίγοντας τη συζήτηση για τη στοχοθεσία, ο πρόεδρος του Διοικητικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Κώστας Παπαδημητρίου υπογράμμισε την ανάγκη να υπάρξει ένα πλαίσιο συναίνεσης μεταξύ της Διοίκησης και των υπαλλήλων, που όμως, «ενώ υπήρχε στον Ν. 3230/2004 επί υπουργίας Σκανδαλίδη, δεν εφαρμόστηκε». Ακολούθως, «το 2011 παραλείφθηκε με τις τάσεις αυταρχικής αξιολόγησης των υπαλλήλων κι ενώ αποκαταστάθηκε με τον νόμο 4369/2016, επί υπουργίας Βερναρδάκη ,και διατηρήθηκε με τον Ν. 4622/2019 (νόμος για το επιτελικό κράτος), εντέλει στην εγκύκλιο παραλείφθηκε», υπογράμμισε ο Κ. Παπαδημητρίου.
Ο Μ. Βορίδης, πάντως, τάχθηκε κατά της συναινετικής στοχοθεσίας προτάσσοντας το επιχείρημα ότι «η συναίνεση δεν μπορεί να λειτουργήσει σε όλες τις οργανικές μονάδες του Δημοσίου». Εξήγησε ότι με βάση το νομοσχέδιο «η στοχοθεσία κατεβαίνει στο επίπεδο της οργανικής μονάδας, γιατί εάν αποτύχει η οργανική μονάδα, θα αποτύχει και ο προϊστάμενός της». Επανέλαβε ότι η αξιολόγηση πρωτίστως των προϊσταμένων και ακολούθως των υφισταμένων τους στηρίζεται στα πρότυπα των πολευθνικών εταιρειών.
Όμως στο ζήτημα της επιλογής προϊσταμένων ανακύπτει μείζον θέμα, γιατί, όπως επισήμανε ο Απόστολος Παπατόλιας (σύμβουλος ΑΣΕΠ), «αξιολογείται η ατομική απόδοση των προϊσταμένων, ανεξαρτήτως διαθέσιμων υλικών ή ανθρώπινων πόρων, κατάλληλης στελέχωσης ή οργανωτικών δυσπλασιών». Παράλληλα, αναφερόμενος στη διενέργεια αξιολόγησης από το ΑΣΕΠ για ανώτερης βαθμίδας δημοσίους υπαλλήλους, ο Απ. Παπατόλιας εξήγησε ότι «λόγω του όγκου επιλογής 295 γενικών διευθυντών, 3.201 διευθυντών και 10.422 προϊσταμένων τμημάτων, απαιτούνται κατά προσέγγιση επτά έτη. Μαζί με την επιλογή διοικητών, υποδιοικητών, γραμματέων και άλλων επιτελικών στελεχών, ο χρόνος που θα απαιτηθεί για το σύνολο των κρίσεων υπερβαίνει τα επτά έτη».
Με αυτά τα δεδομένα, πρότεινε άμεση σύνδεση των κριτηρίων αξιολόγησης που ισχύουν στο Δημόσιο με αυτά που θα έχει το ΑΣΕΠ για τις κρίσεις επιλογής προϊσταμένων. Ταυτόχρονα, πρότεινε να ληφθεί υπ’ όψιν το πόρισμα επιτροπής του ΑΣΕΠ προκειμένου η Ανεξάρτητη Αρχή να επιφορτίζεται «αποκλειστικά με τις κρίσεις γενικών διευθυντών και διευθυντών του Δημοσίου, ενώ στις κρίσεις των τμηματαρχών του Δημοσίου και των επιτελικών στελεχών της Αυτοδιοίκησης, ο ρόλος του ΑΣΕΠ θα περιοριστεί σε έλεγχο νομιμότητας και δειγματοληπτικό έλεγχο των περιπτώσεων κακοδιοίκησης». Ο υπουργός παραδέχτηκε ότι είναι μεγάλος ο όγκος κρίσεων που αναλαμβάνει το ΑΣΕΠ, αλλά μετέθεσε προς το μέλλον τις θεσμικές παρεμβάσεις για το σύστημα επιλογής προϊσταμένων. Δεσμεύτηκε, πάντως, ότι «η αξιολόγηση προϊσταμένων θα λαμβάνεται υπ’ όψιν στην επιλογή προϊσταμένων από το ΑΣΕΠ».
Βέβαια, έχει ανακύψει ζήτημα αξιοπιστίας προς τις κυβερνητικές επιλογές, γιατί μπορεί ο υπουργός Εσωτερικών να δεσμεύεται για αξιοκρατικές επιλογές προϊσταμένων, αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιδίδεται σε ανάθεση καθηκόντων προϊσταμένων με κομματικά κριτήρια και σε ανάθεση καθηκόντων σε ιδιώτες προϊσταμένους στον ΕΦΚΑ, πράγμα που τορπιλίζει τις κυβερνητικές δεσμεύσεις περί αριστείας.
