Η Έκθεση Πεπραγμένων για το έτος 2020 που δημοσίευσε προ ημερών (2022) το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης -με καθυστέρηση ενός έτους- δείχνει ότι δεν επέδειξε και τόσο υψηλή παραγωγικότητα, τουλάχιστον σε σύγκριση με το προηγούμενο διάστημα. Την ίδια ώρα, και ο έλεγχος της πολιτικής πολυφωνίας στον ειδησεογραφικό τομέα των τηλεοπτικών σταθμών παραμένει ένα ακανθώδες ζήτημα, τουλάχιστον για την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία επανέρχεται για πολλοστή φορά και ζητάει τη συνδρομή της Ανεξάρτητης Αρχής.
Ηδη ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ζητήσει τη σύγκλιση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής και την ακρόαση του προέδρου Αθανάσιου Κουτρομάνου. Τα στοιχεία του ίδιου του ΕΣΡ είναι συντριπτικά: το 2020, κατά μέσο όρο η χρονική έκθεση των κομμάτων στα δελτία ειδήσεων των τηλεοπτικών σταθμών ήταν τα εξής: κυβέρνηση και Ν.Δ. 75%, ΣΥΡΙΖΑ 16%, ΠΑΣΟΚ / ΚΙΝ.ΑΛΛ. 4,2%, ΚΚΕ 1,9%, Ελληνική Λύση 1,3%, ΜέΡΑ25 1,0%.
Εκτός από την καταγραφή της δυσανάλογης εκπροσώπησης των κομμάτων στην τηλεόραση από το ίδιο το ΕΣΡ, ο ΣΥΡΙΖΑ επικαλείται επιπλέον τις διεθνείς και ευρωπαϊκές εκθέσεις για το πρόβλημα χειραγώγησης των ΜΜΕ στην Ελλάδα από την κυβέρνηση, τα δεκάδες περιστατικά λογοκρισίας, τα «κομμένα» ρεπορτάζ, τις «κομμένες» εκπομπές έρευνας, την πλήρη υποβάθμιση του ενημερωτικού τομέα της ΕΡΤ. Και υπενθυμίζει ότι το σύνταγμα υποχρεώνει για «αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων» και ορίζει ότι το ΕΣΡ είναι η αρμόδια Αρχή για τη διασφάλιση των όρων αυτών σε περίπτωση παραβίασής τους. Με άλλα λόγια, εάν δεν μεριμνήσει το ΕΣΡ, δεν υπάρχει κανείς άλλος να μεριμνήσει για την πολιτική πολυφωνία.
Τι κάνει η αρμόδια Αρχή; Σηκώνει τα χέρια ψηλά! Εδώ και χρόνια. Και κρύβεται πίσω από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο ακυρώνει όλα τα πρόστιμα για «πολιτική πολυφωνία» που επιβάλλει το ΕΣΡ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στα Πεπραγμένα 2020 αναφέρονται εννέα αποφάσεις του ΣτΕ, στο οποίο προσέφυγαν οι τηλεοπτικοί σταθμοί προκειμένου να ακυρώσουν αποφάσεις του ΕΣΡ εις βάρος τους. Καμία δεν έγινε δεκτή, πλην μιας, που αφορούσε κύρωση για την «πολιτική πολυφωνία». Όπως καταγράφεται:
«Με την απόφαση ΣτΕ 27/2020 επιβεβαιώθηκε η πάγια προηγούμενη σχετική νομολογία και ακυρώθηκε η με αριθμό 121/2015 απόφαση του ΕΣΡ, με την οποία είχε επιβληθεί η κύρωση της συστάσεως σε πάροχο περιεχομένου εθνικής εμβέλειας για παραβίαση των κανόνων της πολιτικής πολυφωνίας. Στην ακυρωτική απόφαση επαναλαμβάνεται ότι ο έλεγχος των κανόνων της πολιτικής πολυφωνίας πρέπει να γίνεται με ποιοτικά και όχι με ποσοτικά κριτήρια, χωρίς να αρκεί για την πληρότητα της αιτιολογίας μιας κυρωτικής απόφασης η αόριστη και γενικόλογη αναφορά στην ύπαρξη άξιων προς μετάδοση απόψεων και θέσεων ενός κοινοβουλευτικώς εκπροσωπούμενου πολιτικού κόμματος».
Το ΣτΕ, με άλλα λόγια, έφτασε να ακυρώνει ακόμα και ποινή «σύστασης» από το ΕΣΡ, διότι, λέει, «ο έλεγχος των κανόνων 'πολιτικής πολυφωνίας' πρέπει να γίνεται με ποιοτικά και όχι με ποσοτικά κριτήρια», δηλαδή με τον χρόνο έκθεσης κάθε κόμματος, όπως γίνεται σήμερα.
Ποια είναι όμως εκείνα τα «ποιοτικά στοιχεία» που θα ελάμβανε υπόψη του το ΣτΕ ως έγκυρα; Υπάρχουν «ποιοτικά στοιχεία» εγκυρότερα από τα «ποσοτικά»; Μπορούν να γίνουν δεκτά από ένα δικαστήριο; Όποια και εάν είναι η απάντηση, το ΕΣΡ δεν την έχει βρει ώς τώρα, ούτε έχει κάνει και καμία προσπάθεια. Για παράδειγμα, καθώς είναι μέλος σε τόσα Ευρωπαϊκά Δίκτυα και Φόρουμ και Ενώσεις Ρυθμιστικών Αρχών και Παρατηρητήρια, ας ερευνήσει λοιπόν τι κάνουν στις άλλες χώρες; Πώς έχουν λύσει το θέμα; Τι λένε τα πανεπιστήμια; Ποια είναι η σχετική μεθοδολογία; Η εκκρεμότητα μετράει τουλάχιστον είκοσι χρόνια, χωρίς ακόμη να έχει δοθεί λύση ή έστω να έχει επιχειρηθεί. Και εάν δεν επιχειρήσει το ΕΣΡ, δεν υπάρχει κανείς άλλος να μεριμνήσει.
Κατά τα λοιπά, σύμφωνα με την Έκθεση Πεπραγμένων, το 2020 το ΕΣΡ εξέδωσε 163 αποφάσεις, σε σύνολο 4.740 αιτημάτων και καταγγελιών. Αφορούσαν κυρίως ζητήματα περιεχομένου, διαφημίσεων, οικονομικές μεταβολές επιχειρήσεων (μεταβιβάσεις μεριδίων ή και επιχειρήσεων), δικτυώσεις για την αναμετάδοση προγράμματος, αιτήσεις θεραπείας κατά αποφάσεων του Συμβουλίου και ζητήματα νόμιμης ή μη λειτουργίας σταθμών.
Το ύψος των προστίμων σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς μόλις αγγίζει το 1.672.000 ευρώ. Η συντριπτική πλειονότητα των προστίμων (34 στις 73 κυρωτικές αποφάσεις) αφορούσαν παραβιάσεις στο περιεχόμενο, οι οποίες σχετίζονται με προστασία των ανηλίκων, παραπλάνηση του κοινού, χαμηλή ποιότητα προγράμματος, ανακριβείς ειδήσεις, προσβολή προσωπικότητας, μη σεβασμό μνήμης νεκρού, τεκμήριο αθωότητας, διακρίσεις, πρόκληση πανικού και σύγχυσης στο κοινό, διακινδύνευση δημόσιας υγείας κ.ά.
Οι οργανικές θέσεις προσωπικού του ΕΣΡ, οι οποίες κατά το έτος 2009 ήταν 81, σήμερα είναι 57 και από αυτές οι 18 είναι κενές, μεταξύ αυτών και του διευθυντή.
Ο προϋπολογισμός του ΕΣΡ μειώθηκε σημαντικά λόγω της οικονομικής κρίσης μετά το 2010, όταν πλησίαζε τα 3 εκατ. ευρώ ετησίως. Μεταξύ 2010 και 2015 η μείωση του προϋπολογισμού ξεπέρασε το 45%, κυρίως δαπάνες μισθοδοσίας και λειτουργίας. Τα τελευταία χρόνια, ο προϋπολογισμός έχει ανακάμψει.
