Η πρώτη αίτηση ακύρωσης, μετά την υπογραφή της ληστρικής συμφωνίας από την κυβέρνηση εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος πέρυσι την άνοιξη με την Ελληνικός Χρυσός, συζητείται σήμερα στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. Την προσφυγή κατά τής εν κρυπτώ, χωρίς δημόσια διαβούλευση και με γνωμοδότηση μόνον δύο υπηρεσιών, απόφασης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με την οποία τροποποίησε την προγενέστερη (2011) περιβαλλοντική αδειοδότηση του υποέργου στις Σκουριές, υπογράφουν 12 φορείς και συλλογικότητες μαζί με 23 πολίτες της Χαλκιδικής.
Η εξυπηρέτηση στην Ελληνικός Χρυσός με την υπ’ αριθ. ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/98133/6407/29-4-2021 απόφαση του γενικού διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής έγινε με πρόσχημα την εφαρμογή της μεθόδου ξηράς απόθεσης για τα απόβλητα εξόρυξης και εμπλουτισμού. Ειχε προηγηθεί, στις 24 Μαρτίου 2021, μία ημέρα αφότου ο κυρωτικός νόμος της συμφέροντος έλαβε ΦΕΚ, διαπιστωτικής πράξης του ΥΠΕΝ, με την οποία παρατάθηκε σκανδαλωδώς η ισχύουσα περιβαλλοντική αδειοδότηση της Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. για άλλα τέσσερα χρόνια, έως τις 26.7.2025.
Η αίτηση ακύρωσης εντοπίζει πλήθος πλημμελειών, αναληθειών, παρανομιών, παραβάσεων και καταρρίπτει τον ισχυρισμό ότι η τροποποίηση αφορά μη ουσιώδεις αλλαγές. Τεκμηριώνει με εργαλείο τις διατάξεις του νόμου 4014/2011 για την περιβαλλοντική αδειοδότηση και με βάση τη νομολογία του ΣτΕ ότι η απόφαση αφορά ουσιαστικά ένα νέο έργο με ριζικές μεταβολές στον σχεδιασμό και τη λειτουργία του, με επέκταση εγκαταστάσεων και πρόβλεψη δημιουργίας νέων που θα μεγεθύνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ως εκ τούτου, ήταν επιβεβλημένη η κατάθεση νέας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η γνωμοδότηση του συνόλου των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΕΝ (Διεύθυνση Αποβλήτων, Διεύθυνση Μεταλλείων και Βιομηχανικών Ορυκτών, Δασών, Γενική Διεύθυνση Υδάτων) και διεξαγωγή δημόσιας διαβούλευσης.
Νέες προσθήκες και εγκαταστάσεις
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, προβλέπεται η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος των Σκουριών με παράλληλη εξέλιξη υπόγειας και επιφανειακής εκμετάλλευσης με προσθήκη νέας -δεύτερης- υπόγειας στοάς προσπέλασης του κοιτάσματος κ.ά.) και νέες εγκαταστάσεις (επέκταση του ενοποιημένου ορύγματος, προσθήκη δύο λιμνών συλλογής επεξεργασίας εν δυνάμει επιβαρυμένων υδάτων συνολικής χωρητικότητας 460.000 κ.μ., προσθήκη νέας μονάδας αφύγρανσης εξορυκτικών αποβλήτων και νέας μονάδας επεξεργασίας υδάτων, πρόβλεψη κινητής μονάδας παραγωγής εκρηκτικών κ.ά.).
Παρά ταύτα, δεν εξετάζονται και δεν αξιολογούνται οι κίνδυνοι που αναφύονται από την παράλληλη εξέλιξη της υπόγειας και της επιφανειακής εκμετάλλευσης, με τον τριπλασιασμό του ύψους των μετώπων (από 20 σε 60m) και τη δημιουργία δεύτερης στοάς, ενώ δεν προσδιορίζονται μέτρα για την αντιμετώπιση του κινδύνου κατολισθήσεων, ούτε παρέχονται τα στοιχεία εκείνα που θα επέτρεπαν στην αδειοδοτούσα αρχή να αξιολογήσει τα μέτρα αυτά ή να επιβάλει πρόσθετους περιβαλλοντικούς όρους.
Επίσης, από την αντιπαραβολή των σχετικών μεγεθών, ειδικά για την εγκατάσταση του Καρατζά Λάκκου, προκύπτει ότι αυτή σημαντική αύξηση του όγκου των αποβλήτων θα υποδέχεται πλέον όγκο αποβλήτων αυξημένο κατά (38,7 - 29,1=) 9,6 Mm3, ήτοι κατά 32%. Και εδώ δεν έχει υποβληθεί, για λόγους ασφαλείας, νέα Μελέτη Ανάλυσης Θραύσης Φράγματος και Αποτίμησης Επικινδυνότητας με βάση τα νέα ύψη των εγκαταστάσεων που ήδη προβλέπονται.
Παραβίαση αρχής πρόληψης
Ως δεύτερος λόγος ακύρωσης προβάλλεται ο ελλιπής και μη νόμιμος χαρακτηρισμός των αποβλήτων εξόρυξης και εμπλουτισμού, όπως και η μη νόμιμη θεώρηση και έγκριση του νέου Σχεδίου Διαχείρισης των Αποβλήτων που συνιστά παραβίαση της αρχής της πρόληψης (άρθρο 14 του Ν. 4042/2011, του Κανονισμού (Ε.Ε.) αριθ. 1357/2014, της υπ’ αριθ. 2009/360/ΕΚ Απόφασης της Ε. Επιτροπής της 30ής Απριλίου 2009, της Απόφασης υπ’ αριθ. 2014/955/ΕΚ της Ε.Ε., άρθρο 7 της ΚΥΑ 39624/Ε103/25-9-2009 και του άρθρου 11 παρ. 6 του Ν. 4014/2011).
Αποκαλύπτεται ότι ουδέποτε θεωρήθηκε και εγκρίθηκε ο χαρακτηρισμός των αποβλήτων του υποέργου Σκουριών (αλλά και εν γένει του έργου, στο σύνολό του) και η επικαιροποιημένη μελέτη ανάλυσης επικινδυνότητας αποβλήτων, που έχει υποβληθεί από την Ελληνικός Χρυσός (μόνο ως προς τα απόβλητα εμπλουτισμού) το έτος 2017. Το Σχέδιο Διαχείρισης μάλιστα δεν διαβιβάστηκε καν στη Διεύθυνση Διαχείρισης Αποβλήτων και Γενική Διεύθυνση Υδάτων, άρα δεν ζητήθηκε καν να γνωμοδοτήσουν.
Στην προσφυγή ο τρίτος λόγος ακύρωσης συνδέεται με την παραβίαση της αρχής της βιώσιμης μεταλλείας λόγω «των ουσιωδών μεταβολών των νομοθετικών δεδομένων» που καθιστούν αναγκαία την έκδοση νέας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κατόπιν εξέτασης εναλλακτικών λύσεων, μαζί και της μηδενικής ως προς την υλοποίηση του υποέργου Σκουριών. Δηλαδή την αφαίρεση της μεταλλουργίας από τη νέα σύμβαση.
