Χωρίς θεσμικό πλαίσιο προστασίας για καιρό θα μείνει, ως φαίνεται, το φυσικό κεφάλαιο της χώρας με τις αλλοπρόσαλλες κυβερνητικές πολιτικές και χειρισμούς, την ώρα που εκκρεμεί συμμόρφωση με καταδίκη από το Δικαστήριο της Ε.Ε. για σοβαρότατη καθυστέρηση θέσπισης μέτρων προστασίας για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000, ενώ έχει ξεκινήσει η διαδικασία για σειρά παραβιάσεων της ίδιας Οδηγίας για τους οικοτόπους (92/43) ως προς τη δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων σχεδίων και έργων.
Αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο ώστε να υπάρξει «ευελιξία στον σχεδιασμό ως προς το προστατευτέο αντικείμενο» ανακοίνωσε ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων περιβάλλοντος Π. Βαρελίδης, σε επιστημονική ημερίδα, το βράδυ της Τετάρτης, του Τομέα Πολεοδομίας και Χωροταξίας του ΕΜΠ με θέμα «Natura και χρήσεις γης». Με αφορμή τις τρεις ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες -και αυτές μισές- που δόθηκαν σε διαβούλευση σε Κρήτη, Έβρο και Πελοπόννησο, επί συνόλου 23 για 446 περιοχές Natura 2000, που ανατέθηκαν στις αρχές του 2019, μίλησε για εγγενείς δυσκαμψίες, παραδοξότητες αλλά και σύγχυση μεταξύ χρήσεων, δραστηριοτήτων και έργων.
Ευθεία κριτική στον αντιπεριβαλλοντικό νόμο Χατζηδάκη, που έφερε στις περιοχές προστασίας πλήθος ασύμβατων και επιβαρυντικών χρήσεων και βάφτισε εγκαταστάσεις και κατασκευές χρήσεις γης, ανατρέποντας το Προεδρικό Διάταγμα Α59 του 2018, «Κατηγορίες και περιεχόμενο χρήσεων γης», το οποίο είχε θεσμοθετηθεί μετά από εκτεταμένη διαβούλευση. Αλλαγές που υπονόμευσαν την πορεία εξέλιξης των 23 Μελετών, αφού χρειάστηκαν νέες προδιαγραφές και προφανώς κάτι αντίστοιχο θα απαιτηθεί και τώρα.
Ο γενικός γραμματέας είπε ότι οι νέες τροποποιήσεις είναι έτοιμες, χωρίς να αναφερθεί στο περιεχόμενό τους, ισχυριζόμενος ότι η γενική γραμματεία της κυβέρνησης θα αποφανθεί αν αυτές θα αποτυπωθούν σε Προεδρικό Διάταγμα ή σε νόμο. Ως γνωστόν, το Π.Δ. προϋποθέτει έλεγχο νομιμότητας από το ΣτΕ. Η κυβέρνηση στα τρία χρόνια έχει «πειράξει» και τα 17 άρθρα του Διατάγματος των χρήσεων γης με σειρά νόμων. Σημειώνεται ότι στις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες θα πατήσουν τα Π.Δ. με τα οποία θα οριοθετηθούν οι περιοχές προστασίας και θα καθορισθούν οι επιτρεπόμενες χρήσεις και δραστηριότητες.
Κριτική στη διάλυση
Η πρώην γενική γραμματέας Περιβάλλοντος, 2015-2019, Χρ. Μπαριτάκη αποκάλυψε ότι από τις τρεις δημοσιευμένες ΕΠΜ, οι οποίες καλύπτουν συνολικά 776.829 εκτάρια (χερσαία και θαλάσσια), μόνον ένα εκτάριο και κάτι (1,3 ha) στη νήσο Χρυσή της Κρήτης ανήκει σε Ζώνη Απολύτου Προστασίας! Από το WWF Ελλάς, η Θ. Νάντσου ζήτησε να ακυρωθεί το απαράδεκτο άρθρο 218 του ν. 4782/2021 (περί δημοσίων συμβάσεων) που επιτρέπει έργα σε περιοχές του Δικτύου, να ολοκληρωθούν οι ΕΠΜ έως το τέλος του 2022 και μέχρι τότε να παγώσουν οι αδειοδοτήσεις έργων και δραστηριοτήτων για να μη δημιουργηθούν τετελεσμένα εις βάρος των προστατευόμενων περιοχών.
Η πρόεδρος του ΟΦΥΠΕΚΑ, καθηγήτρια ΕΜΠ Μ. Παπαδοπούλου, αποπειράθηκε να δικαιολογήσει τη διάλυση του εθνικού συστήματος διοίκησης - διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών και την κατάργηση των αποκεντρωμένων φορέων διαχείρισης με τον αστείο ισχυρισμό ότι υπήρχαν φορείς πολλών και διαφορετικών ταχυτήτων. Ο Σπ. Παπαγρηγορίου, ENVECO, συντονιστής του έργου εκπόνησης των ΕΜΠ, παραδέχτηκε ότι οι μελέτες «δεν πάνε τόσο γρήγορα».
