Το Νεώριο** είναι μια πολύπαθη, ιστορική ναυπηγική μονάδα στην καρδιά του Αιγαίου. Η ιστορία του είναι μεγαλύτερη και αυτής του νέου ελληνικού κράτους. Είναι, επίσης, ιστορία εξαιρετικά αποκαλυπτική τής καταστροφικής βιομηχανικής πολιτικής που ασκείται διαχρονικά στη χώρα μας.
Πριν από την Επανάσταση του 1821 ναυπηγούνται ιστιοφόρα ικανοποιητικού μεγέθους και αριθμού που συμβάλλουν όχι μόνο στην ανάπτυξη της ναυτοσύνης, αλλά και στην εξυπηρέτηση των αναγκών της επανάστασης.
Το 1821 - 1822 ναυπηγήθηκαν αρκετές δεκάδες ιστιοφόρων πλοίων. Πολύ νωρίς, για τα δεδομένα της εποχής, χτίζεται η πρώτη ξύλινη αποβάθρα.
Το 1861 ο επιχειρηματίας της εποχής Ηλίας Κεχαγιάς ιδρύει την Ελληνική Ατμοπλοΐα. Έκτοτε η πορεία του Νεωρίου έχει πολλές εναλλαγές, ιδιοκτησιακές και οικονομικές, με κορύφωση τη χρεοκοπία του 1893, οπότε οι τράπεζες ανέλαβαν την τύχη του ναυπηγείου.
Το 1968 περνά στην ιδιοκτησία της οικογένειας Γουλανδρή και διάγει μια δεκαετία άνθησης. Μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973 περνά ξανά στην ιδιοκτησία κράτους και τραπεζών.
Το 1992 - 1994 η Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη κλείνει το ναυπηγείο και απολύει 700 εργαζόμενους.
Ο Όμιλος Ταβουλάρη το 1994 αγοράζει το Νεώριο και το 1997 αγοράζει και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Στη διάρκεια της ιδιοκτησίας Ταβουλάρη η λειτουργία του Νεωρίου έχει τα πάνω και τα κάτω της, συσσωρεύοντας πολλά χρέη σε τράπεζες, ΙΚΑ κ.λπ., ενώ κατά καιρούς επιδοτείται από το Ελληνικό Δημόσιο - π.χ. το 2014 πήρε 12 εκατ. ευρώ. Ο τελευταίος διακανονισμός με το ΙΚΑ είχε γίνει το 2009.
Το 2015, είκοσι πέντε ημέρες μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, το Νεώριο κλείνει γιατί η αρμόδια υπηρεσία του ΙΚΑ (ΚΕΑΟ) δέσμευσε τους τραπεζικούς λογαριασμούς του ιδιοκτήτη και της "εταιρείας" για τα συσσωρευμένα χρέη προς το ΙΚΑ. Ήταν, φυσικά, μια κίνηση με ολοφάνερα πολιτικά κριτήρια.
Το 2018 άνοιξε πάλι το Νεώριο, αφού βρέθηκε αγοραστής, και, με την παρέμβαση της κυβέρνησης, ξεπεράστηκαν τα προβλήματα που είχαν συσσωρευτεί.
Για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ η λειτουργία του Νεωρίου είχε ιδιαίτερη σημασία και ήταν μέσα στο πλαίσιο της οικονομικής του πολιτικής, γι’ αυτό και τα εγκαίνια της επαναλειτουργίας είχαν επίσημο και εορταστικό χαρακτήρα, όπου παρευρέθηκε και ο πρωθυπουργός σ. Αλέξης Τσίπρας.
Δεν πρέπει να αγνοούμε τη σημασία και τις ιδιαιτερότητες αυτής της σημαντικής βιομηχανικής μονάδας, η οποία βρίσκεται εντός της οικιστικής ζώνης, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να είναι σε επαφή με την τοπική κοινωνία με αμοιβαίο όφελος, όφελος που επεκτείνεται και στην οικονομία του νησιού, καθώς συμβάλλει στην ανάπτυξη συναφών κλάδων με τη ναυτιλία.
Το Νεώριο είναι το πρώτο ευρωπαϊκό ναυπηγείο μετά τη Διώρυγα του Σουέζ, θέση που το καθιστά προνομιακό έναντι άλλων ευρωπαϊκών ναυπηγείων. Στο Νεώριο υπάρχει συσσωρευμένη γνώση και δεξιοτεχνία που μεταδίδεται από τους παλιούς στους νέους, κάτι που πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού.
Οι σύγχρονοι τρόποι ναυπήγησης και επισκευής πλοίων με γνώμονα την περιβαλλοντική προστασία θα αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση για τη βαριά βιομηχανία της χώρας μας.
Το Νεώριο αποτελεί μια ισχυρή κληρονομιά όχι μόνο λόγω του μακρού ιστορικού ρόλου του, αλλά γιατί μπορεί και πρέπει να γίνει υπόδειγμα για την ανάπτυξη των βιομηχανικών δυνατοτήτων της οικονομίας μας.
Ας το προστατέψουμε, λοιπόν, με τις δράσεις μας. Ας υπερασπιστούμε, λοιπόν, το Λίβερπουλ της Ελλάδας, όπως είχε ονομαστεί στα μέσα του 19ου αιώνα.
*O Νίκος Μανιός είναι πρώην βουλευτής Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ
** Νεώριον: «Δυνάμεθα να δεχθώμεν ότι το Νεώριον αντιστοιχεί προς ναύσταθμον ή πολεμικόν λιμένα» - Θουκυδίδης ΙΙ 93
