Αυξημένη διστακτικότητα μεταξύ των Ευρωπαίων απέναντι στα εμβόλια κατά του κορωνοϊού διαπιστώνει το Eurofound, ο οργανισμός της Ε.Ε. για τη βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας, στον τρίτο κύκλο τής ηλεκτρονικής του έρευνας για τη στάση των πολιτών στη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού. Το ίδρυμα διατυπώνει ανησυχία ότι το κλίμα αυτό μπορεί να υπονομεύσει την ικανότητα των κρατών - μελών να εφαρμόσουν με αποτελεσματικότητα ένα ισχυρό πρόγραμμα εμβολιασμού που θα καλύπτει όλο τον ενήλικο πληθυσμό της Ευρώπης και θα οδηγήσει το συντομότερο δυνατό στη λεγόμενη ανοσία της αγέλης στη Γηραιά Ήπειρο.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας, που δημοσιοποιήθηκαν στις 10 Μαΐου, μόνο το 64% των Ευρωπαίων πολιτών δηλώνουν ότι είναι «πολύ πιθανό» ή «μάλλον πιθανό» να κάνουν το εμβόλιο για την Covid-19 όταν θα είναι διαθέσιμο για τους ίδιους. Στον αντίποδα, πάνω από 1 στους 4 ερωτηθέντες (27%) δηλώνει ότι είναι «απίθανο» ή «μάλλον απίθανο» να εμβολιαστεί. Το υπόλοιπο 9% δεν αποκαλύπτει τις προθέσεις του επιλέγοντας την απάντηση «ούτε πιθανό, ούτε απίθανο».
Τα ποσοστά θετικής πρόθεσης ή επιφύλαξης απέναντι στα εμβόλια παρουσιάζουν τεράστιες διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών. Για παράδειγμα, στην Ιρλανδία, που φιγουράρει στην πρώτη θέση των χωρών με τη μεγαλύτερη πρόθεση εμβολιασμού, το 87% δηλώνει ότι πιθανότατα θα εμβολιαστεί, έναντι μόλις 33% της Βουλγαρίας. Η γειτονική μας χώρα είναι αυτή με τα μεγαλύτερα ποσοστά άρνησης (61%), έναντι μόλις 10% της Ιρλανδίας.
Η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση της λίστας, με ποσοστά κοντά στον μέσο όρο των 27 κρατών - μελών. Το 62% των Ελλήνων ερωτηθέντων απάντησε ότι είναι «πολύ πιθανό» ή «μάλλον πιθανό» να κάνει το εμβόλιο, ενώ το 26% απάντησε πως αυτό είναι «απίθανο» ή «μάλλον απίθανο».
Οι χώρες τού πρώην ανατολικού μπλοκ παρουσιάζουν στο σύνολό τους τα μεγαλύτερα ποσοστά άρνησης απέναντι στα εμβόλια και αυτές της δυτικής Ευρώπης τα μικρότερα, με αξιοσημείωτες, πάντως, τις εξαιρέσεις της Γαλλίας (38% αρνητική στάση) και της Αυστρίας (35%).
Κοινωνικές διαφοροποιήσεις
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του Eurofound:
* Οι άνδρες είναι περισσότερο διστακτικοί (29%) στα εμβόλια σε σύγκριση με τις γυναίκες (25%).
* Η ηλικιακή ομάδα 35-49 είναι περισσότερο επιφυλακτική (29%) σε σχέση με τους νεότερους από αυτή (26%) αλλά και τους μεγαλύτερους (27%).
* Μεγαλύτερα ποσοστά άρνησης παρουσιάζουν οι άνεργοι (39%) και τα άτομα με αναπηρία ή μακροχρόνιες ασθένειες (39%).
* Χαμηλότερα ποσοστά άρνησης εμφανίζουν εργαζόμενοι (26%) και συνταξιούχοι (23%), αλλά και μαθητές, που δηλώνουν αντίθετοι στο εμβόλιο σε ποσοστό μόλις 13%.
* Οι άνθρωποι που διαμένουν στην ύπαιθρο και στα χωριά είναι περισσότερο διστακτικοί (31%) από τους κατοίκους των αστικών κέντρων (22%).
Η άρνηση κυριαρχεί στα κοινωνικά δίκτυα
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα της έρευνας είναι ότι η διστακτική ή αρνητική στάση απέναντι στο εμβόλιο αυξάνεται προοδευτικά όσο περισσότερο ασχολείται κανείς με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ειδικά όταν εμπιστεύεται αυτά για την ενημέρωσή του.
Συγκεκριμένα, όσοι χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα για τρεις ή περισσότερες ώρες καθημερινά είναι κατά τι περισσότερο επιφυλακτικοί απέναντι στα εμβόλια (30%) σε σχέση με αυτούς που δεν το κάνουν (26%). Όμως το ποσοστό άρνησης εκτοξεύεται στο 40% σε όσους δηλώνουν πως έχουν τα κοινωνικά δίκτυα ως κύρια πηγή ενημέρωσής τους. Αντίθετα, όσοι παίρνουν τις πληροφορίες από παραδοσιακές επαγγελματικές πηγές ενημέρωσης είναι σκεπτικιστές απέναντι στο εμβόλιο σε ποσοστό μόλις 18%.
Επίσης, όσοι έχουν προσωπική εμπειρία των επιπτώσεων της βαριάς νόσησης από Covid-19 ή γνωρίζουν κάποιον που έχει χάσει τη ζωή του από τη νόσο παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά (19%) σε σχέση με όσους δεν έχουν παρόμοια εμπειρία (28%).
Οι λόγοι της άρνησης
Η ανησυχία και η έλλειψη εμπιστοσύνης για την ασφάλεια των εμβολίων κυριαρχούν με ποσοστό 62% ανάμεσα στους λόγους που επικαλούνται όσοι δηλώνουν επιφυλακτικοί ή αρνητικοί στον εμβολιασμό.
Το 28% των ερωτηθέντων διατυπώνουν φόβους για πιθανές επιδράσεις του εμβολίου στη δική τους υγεία, με όσους αντιμετωπίζουν κάποια χρόνια ασθένεια ή αναπηρία να παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά διστακτικότητας.
Ένα σημαντικό ποσοστό, της τάξης του 44%, δηλώνει ότι το ρίσκο είναι υπερβολικό, ενώ το 8% απαντά ότι η Covid-19 δεν υπάρχει. Σχεδόν οι μισοί από τους τελευταίους έχουν δηλώσει ότι ενημερώνονται από τα κοινωνικά δίκτυα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, τα λίγα κρούσματα θρομβώσεων που αποκαλύφθηκαν ανάμεσα σε εκατομμύρια πολίτες που εμβολιάστηκαν και οι περιοριστικές αποφάσεις που έλαβαν οι χώρες της Ε.Ε. λόγω αυτών των περιστατικών αύξησαν σημαντικά τον αριθμό των Ευρωπαίων πολιτών που ήταν διστακτικοί απέναντι στον εμβολιασμό.
Όπως αναφέρεται, τα ποσοστά άρνησης αυξήθηκαν κατά 34% μετά τις 11 Μαρτίου, όταν άρχισαν να λαμβάνονται οι αποφάσεις των χωρών και να δίνονται οι διευκρινήσεις από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων για το ζήτημα.
