Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες φόραγαν τα καλά τους και έβγαιναν στον δρόμο από νωρίς.
Πρώτα τα κορίτσια, που με τα φουστανάκια και τα κουμπάκια τους μέχρι τον λαιμό, πήγαιναν στην εκκλησιά από νωρίς. Περίμεναν να τελειώσει ο εσπερινός της Παρασκευής για να στολίσουν με λουλούδια. Η μία πλάι στην άλλη, υπομονετικά να τις φωνάξει η νεοκόρισσα και με την ίδια χαρά κάθε χρονιά να δείξουν την αγνότητά τους.
Πίστευαν δεν πίστευαν δεν είχε σημασία, θα στόλιζαν όλες μαζί και βοηθούσαν η μία την άλλη ακόμα και αν ήταν μαλωμένες στο σχολείο.
Λίγο αργότερα θα έφταναν τ’ αγόρια. Με φορεμένα τα καθαρά, λευκά πουκαμισάκια τους, θα στήνονταν έξω από την εκκλησιά. Σπίθες πετάγανε τα μάτια τους σαν ’βλεπαν τα κορίτσια, αλλά ποίμνια προ του ποιμένος, που από το στόμα του περνούσε ποιος θα κρατήσει το θυμιατό και ποιος το εξαπτέρυγο.
Πίστευαν, δεν πίστευαν δεν είχε σημασία. Υπάκουοι έκαναν το καθήκον τους.
Οι μεγαλύτεροι χτυπούσαν την καμπάνα. Μία δυνατή, μία ψιλή και άλλη μία· και μετά παύση για δέκα λεπτά.
Να ακούσουν οι πιστοί ότι έρχεται η ώρα, να ετοιμαστούν. Να φτάσουνε κι αυτοί στην εκκλησιά να προσκυνήσουν. Κι έπειτα, μ’ ένα κερί στο χέρι, να περιφέρουν τον Επιτάφιο για κείνους που δεν μπορούν να οδοιπορίσουν.
Τρεις ήταν οι στάσεις που έκανε η πομπή. Σε κάθε στάση έψελναν όλοι μαζί: «Η ζωή εν τάφω...» για να μνημονευτεί ο νεκρός κι έπειτα το «Άξιον εστί...» για ν’ αποκτήσει νόημα η θυσία. Στη τρίτη στάση, για να μοιραστεί ο πόνος: «Ω, γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου τέκνο».
Και την επόμενη νύχτα, πάλι όλοι μαζί έξω από την εκκλησιά, με τα καλύτερά τους ρούχα και τα παιδιά με τις λαμπάδες τους και τα πρωτοφόρετα παπούτσια που έτρεμαν να μην τα λερώσουν με κερί.
Στις 12 το βράδυ θα άρχιζαν όλοι μαζί να ψάλουν πάλι: «Χριστός ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας...», δίχως το όνομα του νεκρού, μονάχα την ιδιότητα, αυτός που ’χει το χρίσμα, για να τους χωράει όλους.
Πίστευαν δεν πίστευαν δεν είχε σημασία και δεν ρώτησε ποτέ κανείς. Το καταλάβαινες όμως απ’ την απάντηση κάθε φορά. «Αληθώς ο Κύριος» για κείνους που είχαν πίστη στον Θεό και «Χρόνια πολλά» για κείνους που πίστευαν στον Άνθρωπο.
Όλοι τους κάπου πίστευαν.
